Μπουρκίνα Φάσο

Η Μπουρκίνα Φάσο είναι χώρα της Δυτικής Αφρικής. Δεν έχει πρόσβαση στη θάλασσα και περιβάλλεται από έξι χώρες: το Μάλι στον βορρά, τον Νίγηρα στα ανατολικά, το Μπενίν στα νοτιοανατολικά, το Τόγκο και την Γκάνα στα νότια και την Ακτή Ελεφαντοστού στα νοτιοδυτικά.

Μπουρκίνα Φάσο Burkina Faso
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Unite-Progres-Justice Ενότητα-Πρόοδος-Δικαοσύνη
Εθνικός ύμνος: Une Seule Nuit (Μία μόνο νύχτα)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο Η θέση της Μπουρκίνα Φάσο (πράσινο)
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Ουαγκαντουγκού 12°22′13″N 1°31′29″W
Επίσημες γλώσσες	Γαλλικά
Πολίτευμα	Ενιαίο κράτος υπό στρατιωτική χούντα
Μεταβατικός Πρόεδρος Μεταβατικός Πρωθυπουργός	Ιμπραΐμ Τραορέ Απολινέρ Ζοασίμ Κιελέμ ντε Ταμπελά
Ανεξαρτησία Από τη Γαλλία Ισχύον Σύνταγμα	5 Αυγούστου 1960 2 Ιουνίου 1991 (τελ. τροποπ. 2002)[1]
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα	274.222 km2 (75η) 0,1 3.193 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2024   • Απογραφή 2006   • Πυκνότητα	23.409.015[2] (58η)  14.017.262   85,4 κατ./km2 (129η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2018)  • Κατά κεφαλή	38,758 δισ. $[3]   1.992 $[3]
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2018)  • Κατά κεφαλή	14,192 δισ. $[3]   729 $[3] (160η)
ΔΑΑ (2021)	0,449[4] (184η) – χαμηλός
Νόμισμα	Φράγκο CFA Δυτικής Αφρικής (XOF)
Ζώνη ώρας	GMT (UTC +0)
Internet TLD	.bf
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+226

Η χώρα ήταν γνωστή ως Άνω Βόλτα. Στις 4 Αυγούστου 1984 ο πρόεδρος Τομά Σανκαρά άλλαξε το όνομα έτσι ώστε να σημαίνει «χώρα των έντιμων ανθρώπων» στις δύο μεγαλύτερες ιθαγενείς γλώσσες τη Μοσσί (Mossi) και την Ντιούλα (Dioula). Ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Γαλλία το 1960. Η κυβερνητική αστάθεια τις δεκαετίες 1970 και 1980 ακολουθήθηκε από πολυκομματικές εκλογές στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Χιλιάδες αγρότες της χώρας μεταναστεύουν κάθε χρόνο προς τα νότια στην Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα. Η πρωτεύουσα Ουαγκαντουγκού είναι γνωστή από τους ντόπιους και ως «Ουάγκα» (Ouaga).

Γεωγραφία

Κλίμα

Η Μπουρκίνα Φάσο έχει κυρίως τροπικό κλίμα με δύο ξεχωριστές εποχές: τη βροχερή περίοδο με 600 ως 900 mm βροχόπτωσης, και την ξηρή περίοδο. Η βροχερή περίοδος διαρκεί περίπου 4 μήνες, από Μάιο/Ιούνιο ως Σεπτέμβριο και είναι πιο σύντομη στα βόρεια της χώρας.

Ιστορία

Προϊστορία

Όπως όλη η δυτική Αφρική, η Μπουρκίνα Φάσο κατοικήθηκε νωρίς, κυρίως από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες στο βορειοδυτικό της τμήμα (12000 με 5000 π.Χ.). Το 1973 ανακαλύφθηκαν τα εργαλεία τους (ξυστήρια, κοπίδια και κεφαλές βελών). Η χρήση του σιδήρου, της κεραμικής και των λίθων ήρθε γύρω στα 1500 με 1000 π.Χ., μαζί με πνευματικές αναζητήσεις, όπως καταδεικνύεται από ερείπια τάφων που ανακαλύφθηκαν.

Κατά τη διάρκεια των 15ου και 16ου αιώνα η Μπουρκίνα Φάσο υπήρξε σημαντικό οικονομικό κέντρο της Αυτοκρατορίας Σονγκάι (Songhai).

Αποικιοκρατία και ανεξαρτησία

Το 1896 το βασίλειο των Μόσσι ηττήθηκε από τις γαλλικές δυνάμεις και η χώρα έγινε γαλλικό προτεκτοράτο. Το 1898 το μεγαλύτερο μέρος της χώρας είχε κατακτηθεί. Το 1904 η περιοχή της Μπουρκίνα Φάσο ενσωματώθηκε στη Γαλλική Δυτική Αφρική. Η χώρα κατέκτησε την ανεξαρτησία της το 1960. Το 1966 έγινε το πρώτο στρατιωτικό πραξικόπημα στη χώρα. Η τάξη αποκαταστάθηκε το 1978. Ακολούθησαν άλλα δύο πραξικοπήματα, το τελευταίο από τον Τομά Σανκαρά. Ο πρόεδρος Μπλεζ Κομπαορέ κατέλαβε την εξουσία το 1987, ύστερα από πραξικόπημα κατά το οποίο δολοφονήθηκε ο Σανκαρά. Η διακυβέρνηση του Κομπαορέ διήρκεσε έως το 2014 οπότε εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και εξορίστηκε. Έπειτα από μία μεταβατική περίοδο διακυβέρνησης από χούντα, η χώρα επέστρεψε στη δημοκρατία το 2015 και πρόεδρος εξελέγη ο πρώην πρωθυπουργός, Ρος Μαρκ Κριστιάν Καμπορέ.^[5] Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 2022 ο Καμπορέ ανατράπηκε σε πραξικόπημα του στρατού.

Διακυβέρνηση

Το Σύνταγμα της 2ας Ιουνίου του 1991 καθιέρωσε ημιπροεδρική κυβέρνηση με κοινοβούλιο (Assemblée). Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται κάθε 5 χρόνια και μπορεί να διαλύσει το κοινοβούλιο. Η ισχύς του συντάγματος του 1991 ανεστάλη από τις 31 Οκτωβρίου ως τις 15 Νοεμβρίου 2014 και ξανά από τον Ιανουάριο του 2022.^[6] Τον Ιανουάριο του 2022 ο πρόεδρος ανατράπηκε από τον στρατό. Στις 25 Μαΐου 2024 η μεταβατική περίοδος του στρατιωτικού καθεστώτος παρατάθηκε έως τις 2 Ιουλίου 2029.

Εκλογές

Κύριο λήμμα: Εκλογές στην Μπουρκίνα Φάσο

Στη χώρα διεξάγονται εκλογές για Πρόεδρο και για Κοινοβούλιο. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.^[7]

Διοικητική διαίρεση

Διοικητικές περιοχές της Μπουρκίνα Φάσο

Η χώρα διαιρείται σε 13 διοικητικές περιοχές (régions), 45 επαρχίες (provinces) και 301 νομούς (départements). Οι διοικητικές περιοχές είναι οι παρακάτω:

• Μπουκλ ντυ Μουούν (Boucle du Mouhoun)
• Κασκάντ (Cascades)
• Κεντρική
• Κεντρική-ανατολική
• Κεντρική-βόρεια
• Κεντρική-δυτική
• Κεντρική-νότια
• Ανατολική
• Ω-Μπασσέν (Hauts-Bassins)
• Βόρεια
• Κεντρικά Υψίπεδα (Plateau-Central)
• Σαχέλ (Sahel)
• Νοτια-δυτική

Οικονομία

Η Μπουρκίνα Φάσο είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Η γεωργία απασχολεί το 80% περίπου του εργατικού δυναμικού. Η ανεργία έχει οδηγήσει σε μεγάλα μεταναστευτικά κύματα: π.χ. 3 εκατομμύρια κατοίκων ζουν στην Ακτή του Ελεφαντοστού. Ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας στηρίζεται στη διεθνή βοήθεια. Η χώρα δεν έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο με τους φορολογικούς παραδείσους, ωστόσο η Γερμανία διά του υπουργού Οικονομικών, Πέερ Στάινμπρουκ (Peer Steinbrueck) συνέκρινε τις πρακτικές αναφορικά με το τραπεζικό απόρρητο στο Λουξεμβούργο με την αφρικανική χώρα, η οποία διά του πρεσβευτή της, απαίτησε συγγνώμη από τον υπουργό.^[8]

Δημογραφία

Ο πληθυσμός της χώρας (23.409.015 κάτοικοι,^[2] σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024) έχει πληγεί από το AIDS. Ως αποτέλεσμα υπάρχει χαμηλό προσδόκιμο ζωής, υψηλή παιδική θνησιμότητα και χαμηλός δείκτης ανάπτυξης του πληθυσμού.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 62,7 χρόνια (60,1 χρόνια οι άνδρες και 65,2 οι γυναίκες).^[9]

Εκτός από παραδοσιακές αφρικανικές θρησκείες στη χώρα υπάρχουν οπαδοί του Ισλάμ και του Χριστιανισμού. Επίσης, υπάρχουν 1.629 Μάρτυρες του Ιεχωβά^[10].

Η εκπαίδευση είναι δωρεάν αλλά όχι υποχρεωτική και μόνο το 29% των παιδιών σε ηλικία δημοτικού παίρνουν μια βασική εκπαίδευση.

Οι θεσμοί ανώτερης εκπαίδευσης στη χώρα περιλαμβάνουν το Πανεπιστήμιο της Ουαγκαντούγκου και το Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο στην Μπόμπο-Ντιουλασσό (Bobo-Dioulasso).

Μεταφορές

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές

1. Η ισχύς του συντάγματος του 1991 ανεστάλη από τις 31 Οκτωβρίου ως τις 15 Νοεμβρίου 2014 και ξανά από τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
2. «Population 2023». Institut National de la Statistique et de la Démographie (INSD). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2024.
3. «Μπουρκίνα Φάσο». Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
4. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
5. «Burkina Faso coup: Michel Kafando reinstated as president». BBC News. 23 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2015.
6. Ben Cahoon, World Statesmen, Burkina Faso.
7. Μπουρκίνα Φάσο Αρχειοθετήθηκε 2019-09-06 στο Wayback Machine. CIA World Factbook
8. German minister angers Luxembourg, BBC News, 7 Μαΐου 2009.
9. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
10. Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 182

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   Μπουρκίνα Φάσο

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Atlas of Burkina Faso (Άτλας της Μπουρκίνα Φάσο)

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μπουρκίνα Φάσο