Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода

Радыё Свабодная Еўропа, Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода (англ.: Radio Free Europe/Radio Liberty) — радыёстанцыя, фінансаваная Кангрэсам ЗША. Старшыня — Джэфры Гедмін^[6].

Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода
«Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода»
Краіна	ЗША  Чэхія[1]
Частата	1 386 kilohertz
Зона вяшчання	Расія[2], Украіна[2], Эстонія, Казахстан[2], Азербайджан[2], Малдова[2], Літва[3], Еўропа[2], Беларусь[2], Афганістан[2], Арменія[2], БіГ[2], Рэспубліка Косава[2], Чарнагорыя[2], Паўночная Македонія[2], Сербія[2], Балгарыя[2], Грузія[2], Венгрыя[2], Іран[2], Кыргызстан[2], Адыгея[2], Чачня[2], Дагестан[2], Інгушэція[2], Кабардзіна-Балкарыя[2], Карачаева-Чаркесія[2], Паўночная Асеція — Аланія[2], Пакістан[2], Румынія[2], Таджыкістан[2], Башкартастан[2], Татарстан[2], Туркменістан[2], Узбекістан[2] і Латвія[3]
Дата пачатку вяшчання	1949
Заснавальнік	Федэральны Урад ЗША[4]
Кіраўнікі	Steve Capus[d][5]
Сайт	rferl.org (англ.)
Анлайн-трансляцыя	svoboda.org/sched… (руск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

пра беларускамоўнае падраздзяленне гл. Беларуская служба Радыё «Свабода».

Гісторыя

Радыёстанцыя створана ў 1949 у Нью-Ёрку, з 1950 яе сядзібай стаў Мюнхен. Летам 1950 пачалося вяшчанне з перасоўных радыёперадатчыкаў, уладкаваных у аўтафургонах, якія перамяшчаліся ўздоўж мяжы з Чэхаславакіяй — першыя праграмы былі на чэшскай мове. Прыкладна праз год у Мюнхене пад радыёстанцыю быў абсталяваны асобны будынак.

Радыё Свабодная Еўропа вяшчала на краіны Усходняй Еўропы, якія пасля 1945 трапілі ў сферу ўплыву СССР, а таксама на Літву, Латвію і Эстонію (ЗША не прызналі іх уключэння ў склад СССР). Для астатніх 12 рэспублік былога СССР вяшчала Радыё «Свабода». Беларуская служба Радыё «Вызваленне» пачала вяшчанне 20 мая 1954 года^[7]. У 1959 годзе адбылася змена назову радыёстанцыі з «Вызваленне» на «Свабода»^[8]. У 1973 годзе Радыё «Свабода» і Радыё «Свабодная Еўропа» вывелі з-пад фінансавай апекі Галоўнай разведвальнай управы ЗША і перадалі пад кіраванне адмыслова створанаму Камітэту міжнароднага радыёвяшчання. Ад таго часу фінансаванне ажыццяўляецца адкрыта праз амерыканскі Кангрэс^[9].

У 1990-я гг., пасля палітычных змен ва Усходняй Еўропе, сядзіба радыёстанцыі была перанесена ў Прагу. Былі выведзены па-за рамкі станцыі некаторыя нацыянальныя рэдакцыі (польская, чэшская, венгерская, славацкая), у той жа час пачалося вяшчанне на некаторыя іншыя краіны (напр. Іран, Ірак, а яшчэ раней — на Афганістан).

Зараз у эфір радыёстанцыі выходзяць праграмы больш як на 20 мовах. Вяшчанне вядзецца на кароткіх хвалях, праз спадарожнікі і Інтэрнэт, таксама праграмы рэтранслююцца ў многіх краінах мясцовымі станцыямі. На сядзібе ў Празе працуе 550 супрацоўнікаў. Радыё «Свабодная Еўропа» мае прадстаўніцтвы ў 19 краінах^[10].

Геаграфія вяшчання

• Абхазія
• Азербайджан
• Албанія
• Арменія
• Беларуская служба (з 1954)
• Боснія і Герцагавіна
• Грузія
• Ізраіль
• Іарданія
• Ірак
• Іран
• Емен
• Казахстан
• Катар
• Кыргызстан
• Ліван
• Малдова
• Аб’яднаныя Арабскія Эміраты
• Аман
• Палесціна
• Паўночная Македонія
• Расія
• Саудаўская Аравія
• Сербія
• Сірыя
• Таджыкістан
• Туркменістан
• Турцыя
• Украіна
• Чарнагорыя
• Паўднёвая Асеція

Вяшчанне спынена

У дужках азначаны год спынення вяшчання

• Балгарыя (2004 г.)
• Венгрыя (1993 г.)
• Латвія (2004 г.)
• Польшча (1997 г.)
• Румынія (2004 г.)
• Славакія (2004 г.)
• Чэхія (2002 г.)
• Эстонія (2004 г.)
• Літва (2004 г.)
• Славенія (2004 г.)
• Харватыя (2009 г.)

Зноскі

1. Aligned ISNI and Ringgold identifiers for institutions // zenodo — 2017. — doi:10.5281/ZENODO.758080

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q22661177'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q64159407'></a>
2. https://pressroom.rferl.org/rferl-language-services
3. https://pressroom.rferl.org/current-time
4. Radio Free Europe — Encyclopædia Britannica Online, 2023. Праверана 20 жніўня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
5. Management And Governance Праверана 25 лютага 2024.
6. Алесь Дашчынскі. Гедмін моцна расчараваны, як беларуская ўлада ставіцца да Курапатаў// Радыё «Свабода». 21 мая 2009
7. Свабодзе — 55!// Радыё «Свабода». 18 мая 2009
8. Сяргей Шупа. Радыё Свабода год за годам: 1959// Радыё «Свабода». 6 ліпеня 2009
9. Сяргей Шупа. Радыё Свабода год за годам: 1973// Радыё «Свабода». 20 ліпеня 2009
10. Вольга Грынявіцкая. Джэф Гэдмін: «Калі ўлады баяцца Радыё Свабода, то гэта выглядае, што яны баяцца свайго народа…»(недаступная спасылка)// Народная воля. № 79-80 (3005-3006) 26 мая 2009