28 сакавіка 1989 сербскі парламент, парушаўшы югаслаўскую канстытуцыю 1974 г, адмяніў аўтаномію правінцыі Косава.
У 1989—1990 гадах у межах «Антыбюракратычнай рэвалюцыі» па ініцыятыве Слабодана Мілошавіч былі распушчаны парламент і ўрад Косава. Амаль усе албанцы былі звольнены з дзяржаўных устаноў.
Верасень 1991: падчас распаду Югаславіі пасля таемнага рэферэндуму была абвешчана «Рэспубліка Косава», якую прызнала толькі Албанія. Ствараліся ценявыя структуры ўлады. З тых часоў албанцы пасіўным супрацівам імкнуліся прыцягваць увагу сусветнай супольнасці.
У 1992 годзе албанцы Косава абралі пісьменніка Ібрагіма Ругова ў прэзідэнты Рэспублікі Косава. Быў абраны таксама парламент, які так і непрыступіў да працы. Прызначаны Ругавым урад працаваў з-за мяжы.
Падчас Баснійскай вайны 1995 г. авіяцыя НАТА ўпершыню зрабіла моцныя паветраныя ўдары (у рамках аперацыі «Deliberate Force») для прызнання баснійска-сербскім войскам ахоўнай зоны ААН. У выніку быў дасягнуты Дэйтанскі дагавор і размяшчэнне войскаў НАТА ў Босніі. Мірнае супраціўленне ў Косаве албанцам здаваўся безвыніковым, і Войска Вызвалення Косава перайшло да ўзброенага дужання.
Верасень—кастрычнік 1997: албанцы Косава байкатавалі выбары ў парламент Сербіі, адбыліся цяжкія сутыкненні паміж албанцамі і сербскай паліцыяй у Косава. У прэзідэнцкіх і парламенцкіх выбарах «Рэспублікі Косава» Ругова быў пацверджаны ў пасадзе.
Югаслаўскія ўлады, прэзідэнт Слабодан Мілошавіч былі абвінавачаны ў этнічных чыстках падчас грамадзянскай вайны на поўдні Сербіі, якія мелі месца абапал (і югаслаўскага войска, і паўстанцкага руху Войска Вызвалення Косава). Інфармацыя адносна сотняў тысяч забітых жыхароў застаецца супярэчлівай — пра што сведчаць выкрыцці пахаванняў міжнароднымі экспертамі. Прычынай эскалацыі супрацьстаяння сталі этнічныя канфлікты паміж сербамі і албанцамі.
Пасля пачатку ваенных дзеянняў блок НАТА запатрабаваў вывесці сербскія войскі з сербскай аўтаномнай вобласці Косава і Мятохія, галоўным чынам населяннай албанцамі, а таксама размясціць войска НАТА на тэрыторыі Косава і Мятохіі, гэта значыць на тэрыторыі Югаславіі. Югаславія не выканала ўльтыматум.
Афіцыйнай падставай пачатку ваенных дзеянняў было абвешчана прысутнасць сербскіх войскаў на тэрыторыі края Косава і Мятохія. На працягу сакавіка, красавіка, мая, чэрвеня 1999 года войскі НАТА праводзілі ваенныя дзеянні на тэрыторыі Сербіі. Асноўную частку ваеннай аперацыі складала ўжыванне авіяцыі для бамбардзіроўкі стратэгічных ваенных і грамадзянскіх аб’ектаў на тэрыторыі Сербіі. Колькасць задзейнічаных самалётаў перавышала 500 адзінак. Авіаналётам былі падвергнуты ваенныя стратэгічныя аб’екты ў буйных гарадах Югаславіі, уключаючы сталіцу — Бялград.
28 сакавіка — уначы, Біл Клінтан пасля нарады з кіраўнікамі Вялікабрытаніі, Германіі, Францыі і Італіі пацвердзіў дазвол узмацніць ваенныя ўдары па Югаславіі.[12] Авіяцыя НАТА вырабіла кропкавыя ўдары па ваенна-стратэгічным аб’ектам у прыгарадах Бялграда.
1 красавіка — войска Югаславіі захоплівае на сваёй тэрыторыі трох амерыканскіх салдат.
3 красавіка — авіяўдарам НАТА па Бялградзе разбуранны будынак Міністэрствы ўнутраных спраў Сербіі і Югаславіі.
5 красавіка — 12 загінула і звыш 40 паранена падчас бамбардзіроўкі аб’ектаў у цэнтры Алексінаца
12 красавіка — ударам натаўскага самалёта F-15E знішчаны пасажырскі цягнік, які прахадзіўшы па мосце (пілот меў загад разбурыць мост). Салана апраўдвае памылку пілота.
21 красавіка — НАТА наносіць удар па асабістай рэзідэнцыі Мілошавіча і штаб-кватэры Сацыялістычнай партыі Сербіі.
23 красавіка — авіяўдар па белградскім тэлецэнтры.
24 красавіка — НАТА прымае рашэнне аб эмбарга пастаўкі нафты і нафтапрадуктаў у Югаславію.
30 красавіка — НАТА наносіць удар па будынку Генштаба югаслаўскага войска і Міністэрству абароны Югаславіі.
2 мая — НАТА наносіць удар па энергацэнтру ў Абрэноваце. Большасць гарадоў Югаславіі застаецца без святла.
4 мая — Балгарыя падае НАТА сваю паветраную прастору для ўдараў па Югаславіі.
7 мая — авіяўдар па горадзе Ніш. Высокадакладнай ракетай знішчана пасольства Кітая ў Бялградзе
10 чэрвеня — прынятая Рэзалюцыя СБ ААН № 1244 (1999)
12 чэрвеня — увод сухапутных войскаў НАТА на тэрыторыю Сербіі
20 чэрвеня — югаслаўскія войскі пакідаюць Косава і Мятохію
Разбураны будынак у Бялградзе
Улічваючы бамбаванні прадпрыемстваў хімічнай прамысловасці, аб’ектаў вода- і электразабеспячэння, гэта ледзь не прывяло да экалагічнай катастрофы на Балканах.[13]
У Косава і Мятохіі ўлада перайшла да касавараў, да Войска Вызвалення Косава.
2,5 млн грамадзян засталіся без якіх-небудзь прыбыткаў і сродкаў да існавання
Працы пазбавілася каля 600 тысяч чалавек.
17 лютага2008 года Косава абвясціла незалежнасць ад Сербіі
Колькасць кантынгенту KFOR (НАТА) на канец 2007 г. — 19 тысяч чалавек[14]
Асноўны артыкул: Спіс масавых забойстваў у час Косаўскай вайны
Загінула 500—5700 грамадзянскіх асоб, уключаючы этнічных албанцаў.[11][15].
НАТА бамбавала нафтаперапрацоўчыя і нафтахімічныя заводы, што прывяло да некаторага парушэння экалагічнага балансу і забруджванню навакольнага асяроддзя.
Асноўны артыкул: Разбурэнні падчас войн НАТА супраць Югаславіі
Агульная шкода, нанесены прамысловым і транспартным аб’ектам, ацэньваецца ў 1 млрд долараў.
Пашкоджанні нанесеныя аўтадарожнай і чыгуначнай сеткі краіны, некаторыя масты і дарогі былі разбураны.
Бамбаванні НАТА пашкодзілі мноства гаспадарчых аб’ектаў.[16]
Адразу пасля пачатку агрэсіі 1999 г. парламент Саюзнай Рэспублікі Югаславіі, атакаванай войскамі НАТА, прагаласаваў за далучэнне рэспублікі да саюза Расіі і Беларусі.
Расійскі парламент на экстраным паседжанні цалкам падтрымаў сваіх сербскіх калегаў, парэкамендаваўшы прэзідэнту Барысу Ельцыну і ўраду неадкладна пачаць падрыхтоўку да гэтага працэсу. Барыс Ельцын гэты працэс заблакаваў. У Беларусі просьба абышлася толькі размовамі.
Барабанов М. С., Коновалов И. П., Куделев В. В., Целуйко В. А.Чужие войны(руск.).— Москва: Центр анализа стратегий и технологий, 2012.— ISBN 978-5-9902620-4-1.
.svg){kind=small}
СРЮ
Медыяфайлы на Вікісховішчы
