Юрый Радзівіл Геркулес

Юрый Радзівіл, мянушкі «Віктар», «Пераможца», «Літоўскі Геркулес» (каля 1480 — красавік 1541) — вялікалітоўскі дзяржаўны і ваенны дзеяч.

Юрый Радзівіл
Партрэт Юрыя Радзівіла «Геркулеса», XVII ст.
Герб «Трубы»
1-ы гетман польны літоўскі чэрвень 1521 — 1522
Пераемнік	Андрэй Неміровіч
13-ы кашталян віленскі 1527 — красавік 1541
Папярэднік	Станіслаў Янавіч Кезгайла
Пераемнік	Рыгор Рыгоравіч Осцік
5-ы маршалак надворны літоўскі 1528 — красавік 1541
Папярэднік	Юрый Іванавіч Ільініч
Пераемнік	Іван Гарнастай
6-ы гетман вялікі літоўскі 20 сакавіка 1531 — красавік 1541
Папярэднік	Канстанцін Іванавіч Астрожскі
Пераемнік	Мікалай Радзівіл Руды
кашталян троцкі 1522 — 1527
Папярэднік	Ян Радзівіл
Пераемнік	Станіслаў Станіслававіч Кезгайла
староста гарадзенскі[d] 1514 — 1541
Папярэднік	Станіслаў Пятровіч Кішка
Пераемнік	Войцех Кімбар[d]
ваявода кіеўскі 1511 — 1514
Папярэднік	Юрый Аляксандравіч Гальшанскі
Пераемнік	Андрэй Неміровіч
староста лідскі 1528 — 1541
Папярэднік	Юрый Іванавіч Ільініч
Пераемнік	Станіслаў Скоп[d]
падчашы вялікі літоўскі 1509 — 1517
Папярэднік	Альбрэхт Гаштольд
Пераемнік	Ян Радзівіл
Нараджэнне	1480(1480)
Смерць	красавік 1541
Род	Радзівілы
Бацька	Мікалай Радзівіл Стары[1]
Маці	Соф’я з Манівідаў[d]
Жонка	Барбара з Кішкаў[d][1] і Барбара з Колаў[d][1]
Дзеці	Барбара Радзівіл[1], Мікалай Радзівіл Руды[1] і Ганна Альжбета з Радзівілаў[d][1]
Бітвы	Бітва пад Оршай
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з падобнымі імёнамі, гл. Радзівіл і Юрый Радзівіл.

Біяграфічныя звесткі

Сын канцлера Мікалая Радзівіла Старога.

Ю. Радзівіл, XVIII ст.

З 1500-х г. займаў пасады намеснікаў, у т.л. вялёнскага, мейшагольскага, мерацкага, уцянскага, мазырскага (у 1511—1514), гарадзенскага (з 1514), лідскага і беліцкага (з 1528). Падчашы ВКЛ у 1509—1517, ваявода кіеўскі ў 1511—1514, гетман надворны (польны) у 1520—23 гг., кашталян троцкі ў 1522—1527 і віленскі з 1527, адначасова маршалак надворны з 1528 і вялікі гетман ВКЛ з 1531 г. Праславіўся сваім удзелам у войнах, перамогамі ў 30 бітвах. У 1508 удзельнічаў у вайне з Маскоўскай дзяржавай. У 1511 са слуцкім князем Ю. С. Алелькавічам разбіў крымскіх татараў ва ўрочышчы Рутка за 20 міль ад Кіева. 28.4.1512 удзельнічаў у пераможнай бітве з татарамі пад Лапушнай (каля Вішняўца). У Аршанскай бітве 1514 камандаваў лёгкай конніцай на левым флангу. У 1517 удзельнічаў у паходзе пад Пскоў, а ў 1519 — у баях з маскоўскім войскам каля Крэва. 27 студзеня 1527 г. разам з К. Астрожскім разбіў татараў на р. Альшаніца за г. Канеў. У 1519-21 ваяваў супраць Тэўтонскага ордэна. Камандаваў войскам ВКЛ у вайне супраць Маскоўскай дзяржавы 1534-37 гг. У 1535 г. войска на чале з Ю. Радзівілам і каронным вялікім гетманам Я. Тарноўскім узяло Гомель і Старадуб. У 1530-х гг. разам з канцлерам ВКЛ А. Гаштольдам і жамойцкім старостам Я. Радзівілам уваходзіў у магнацкі трыумвірат, які фактычна кіраваў ВКЛ у час адсутнасці вялікага князя.

Быў адным з багацейшых магнатаў ВКЛ. Валодаў маёнткамі пераважна ў Літве, на Беларусі меў маёнткі Свір, Міхалішкі, Жупраны, Баруны, Геранёны ў Ашмянскім павеце, Індура, Котра, Табола ў Гродзенскім пав., Жырмуны, Дакудава, Сялец і Збляны ў Лідскім павеце, Уселюб і Ліпск у Навагрудскім пав., Вязынь, Налібакі, Камень Харэцкі ў Мінскім пав.

Быў жанаты з Барбарай Кішкай, пасля з Барбарай Коля, з якой меў дачок Ганну і Барбару (вялікая княгіня літоўская і каралева польская), сына Мікалая. Заснавальнік біржанска-дубінкаўскай галіны роду Радзівілаў.

Галерэя

• Іканаграфія Юрыя Радзівіла
• 
  З альбома «Выявы роду Радзівілаў». Нясвіж, 1758
• 
  Невядомы мастак, XVII ст.
• 
  Р. Жукоўскі, XIX ст.
• 
  Войцех Герсан, 1860—1862

Зноскі

1. Radziwiłłowie herbu Trąby — Warszawa: Archiwum Główne Akt Dawnych, Wydawnictwo DiG, 1996. — 67 с. — ISBN 83-85490-62-0

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q270'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7209884'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9379197'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q121885404'></a>

Літаратура

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8. — С. 62-63.
• 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002.— 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Юрый Радзівіл Геркулес