Гістарычная вобласць

Гістарычная вобласць — прынятае ў этнаграфіі, гісторыі, культуралогіі паняцце для тэрыторыі, якая гістарычна, як правіла, складала палітычнае адзінства і ў сілу гэтага цяпер характарызуецца вызначанымі агульнымі рысамі ў культуры, этнаграфіі, мове, самасвядомасці мясцовага і навакольнага насельніцтва.

Вылучэнне гістарычных абласцей у рознай ступені характэрна для розных краін і рэгіёнаў. Напрыклад, у Расіі не прынята вылучаць гістарычныя вобласці, у некаторых жа краінах (асабліва ў Еўропе) гістарычныя вобласці замацаваны афіцыйна, а часам кладуцца ў аснову сучаснага адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу (Грузія, Латвія, Іспанія, Італія, Германія).

Акрамя таго, на адной і той жа тэрыторыі могуць напластоўвацца гістарычныя вобласці рознага гістарычнага паходжання — якія склаліся ў антычны час, ранняе Сярэднявечча, позняе Сярэднявечча.

Найбольш распаўсюджана вылучэнне гістарычных абласцей на адзін узровень менш за краіну (гэта значыць такіх, на якія падзяляюцца краіны). Яны могуць аб’ядноўвацца ў адзінкі буйнейшага ўзроўню, якія адпавядаюць па памерах асобным краінам, але далёка не заўсёды супадаюць з сучаснымі дзяржавамі. Тыя, у сваю чаргу, аб’ядноўваюцца ў яшчэ буйнейшыя рэгіёны, якія часта ўжо не ўсведамляюцца на побытавым узроўні і выяўляюцца падчас спецыяльных даследаванняў.

Падзел свету на гістарычныя рэгіёны

На аснове класіфікацыі па гісторыка-культурным абласцям (ГКА).

Многія з пералічаных ніжэй абласцей перасякаюцца.

Еўропа

• Паўночная Еўропа
  • Скандынавія
  • Фінляндыя
  • Лапландыя
  • Карэлія

• Заходняя, Цэнтральная і Паўднёвая Еўропа
  • Брытанскія астравы
    • Англія
    • Ольстэр
    • Уэльс
    • Шатландыя
  • Германія
    • Алеманія
    • Баварыя
    • Саксонія
    • Франконія
    • Швабія
  • Бенілюкс (~ гістарычныя Нідэрланды)
  • Галія
  • Францыя
    • Аквітанія
    • Брэтань
    • Бургундыя
    • Іль-дэ-Франс
    • Лангедок
    • Лімузен
    • Латарынгія
    • Нармандыя
    • Авернь
    • Пікардыя
    • Праванс
    • Пуату
    • Шампань
    • Эльзас
  • Пірэнейскі паўвостраў (Іберыя)
  • Іспанія
    • Андалусія
    • Арагон
    • Астурыя
    • Валенсія
    • Галісія
    • Кантабрыя
    • Каталонія
    • Ла-Манча
    • Леон
    • Мурсія
    • Навара
    • Новая Кастылія
    • Старая Кастылія
    • Краіна Баскаў
    • Эстрэмадура
  • Партугалія
  • Італія
    • Абруца
    • Апулія
    • Базіліката
    • Вале-д’Аоста
    • Калабрыя
    • Кампанія
    • Каталонія
    • Лацыа
    • Лігурыя
    • Ламбардыя
    • Марке
    • Малізэ
    • П’емонт
    • Таскана
    • Трэнціна — Альта-Адыджэ
    • Умбрыя
  • Альпійскі рэгіён
    • Швейцарыя
    • Аўстрыя
  • Польшча
    • Мазовія, Вялікая Польшча, Малая Польшча, Памор’е
  • Сілезія
  • Чэхія
    • Багемія, Маравія
  • Славакія
  • Галіцыя
  • Венгрыя
  • Румынія
    • Трансільванія
    • Валахія
    • Малдова і Бесарабія
  • Балканы
    • Ілірыя
  • Грэцыя
    • Аргаліда
    • Аркадзія
    • Атыка
    • Ахая
    • Беотыя
    • Лаконіка
    • Македонія
    • Месенія
    • Фесалія
    • Факіда
    • Фракія
    • Фтыяціда
    • Эліда
    • Эпір
    • Этолія

• Усходняя Еўропа
  • Прыбалтыка
  • Украіна
    • Дзікае поле
    • Наваросія
    • Кіеўская зямля
    • Галіцка-Валынская зямля, у тым ліку Валынь і Галіцыя
    • Закарпацце (Карпацкая Русь)
    • Букавіна
    • Падолле
    • Чарнігаўская зямля (у тым ліку Ноўгарад-Северская зямля)
    • Пераяслаўская зямля (~ Палтаўшчына)
    • Крым
  • Паўночная Русь
    • Наўгародская зямля
    • Пскоўская зямля
    • Памор’е
  • Цэнтральная Русь
    • Волга-Окскае міжрэчча (Уладзіміра-Суздальская зямля)
    • Смаленская зямля
    • Мурама-разанская зямля
  • Заходняя Русь
    • Полацкая зямля
    • Чорная Русь
  • Дзікае поле (Паўднёва-рускія стэпы)
  • Паўночны Каўказ
  • Паволжа (у тым ліку Пакам’е)
    • Ніжняе Паволжа
    • Татарстан і Сярэдняе Паволжа
    • Пакам’е
  • Башкартастан
  • Пермская зямля

Азія

(прыкладна па гадзіннікавай стрэлцы)

• Паўночная Азія (~ Сібір)
  • Паўднёвая Сібір
    • Алтай
    • Саяны
    • Тува
    • Бурація
  • Заходняя Сібір
  • Усходняя Сібір
    • Таймыр
    • Эвенкія
    • Якуція
  • Далёкі Усход
    • Калыма
    • Чукотка
    • Камчатка
    • Курылы
    • Сахалін
    • Прыамур’е
    • Прымор’е

• Усходняя Азія
  • Кітай уласна
  • Маньчжурыя
  • Карэя
  • Японія

• Паўднёва-Усходняя Азія
  • Індакітай (прыбярэжную частку В’етнама часта адносяць да Усходняй Азіі)
    • Андаманскія і Нікабарскія астравы
  • Нусантара (астраўная частка, уключаючы Малакскі паўвостраў)
    • Малака
    • Вялікія Зондскія астравы
    • Філіпіны
    • Малыя Зондскія астравы

• Паўднёвая Азія (~ Індастан)
  • Шры-Ланка і Мальдывы
  • Паўднёвы Індастан
  • Дэкан
  • Інда-Гангская раўніна
  • Гімалаі
    • Кашмір

• Паўднёва-Заходняя Азія (= Пярэдняя Азія = Заходняя Азія, частка Блізкага Усходу)
  • Малая Азія (Анатоля)
    • Заходняя Арменія
    • Кілікійская Арменія
    • Кападокія
    • Іонія
  • Каўказ
    • Паўночны Каўказ (-> Еўропа)
    • Закаўказзе
      • Усходняя Арменія
      • Грузія
      • Азербайджан (Аран)
  • Урадлівы паўмесяц
    • Левант
    • Міжрэчча (Месапатамія)
  • Аравія
    • Неджд
    • Хіджаз
    • Емен
    • Хадрамаут
    • Аман
  • Сярэдні Усход
    • Курдыстан
    • Паўночны Іран (~ Мідыя)
    • Фарс
    • Харасан
    • Белуджыстан
    • Хазараджат
    • Бактрыя (= Паўночны Афганістан)
    • Гіндукуш
    • Пуштуністан (часам адносяць да Паўднёвай Азіі)

• Цэнтральная Азія (~ Туркестан + Тыбет)
  • Казахстан
  • Туркменія
  • Хіва (~ Харэзм)
  • Маверанахр (~ Сагдыяна)
  • Фергана
  • Сямірэчча
  • Памір
  • Сіньцзян (Усходні Туркестан)
  • Тыбет
  • Манголія

Афрыка

• Паўночная Афрыка
  • Магрыб
    • Атлас
    • Лівія
  • Сахара
  • Старажытны Егіпет
  • Нубія і Нубійская пустыня

• Заходняя Афрыка і Судан (не блытаць з Рэспублікай Судан)
  • Заходні Судан
    • Атлантычная Заходняя Афрыка
  • Гвінея
  • Цэнтральны Судан
    • Хаўсаленд
    • Канем-Борна
  • Усходні Судан
    • Дарфур
    • Кардафан

• Паўночна-ўсходняя Афрыка (Афрыканскі рог)
  • Эфіопія
  • Самалі

• Сярэдняя і Усходняя Афрыка
• Паўднёвая Афрыка
• Мадагаскар і астравы

Амерыка

• Паўночная Амерыка
  • Аляска
  • Канадская Арктыка
  • Грэнландыя
  • Вялікі Басейн
  • Вялікія Раўніны
  • Вялікія азёры

• Лацінская Амерыка
• Сярэдняя Амерыка (~ Месаамерыка)
  • Паўднёвая Мексіка
  • Цэнтральная Амерыка
  • Вест-Індыя
    • Вялікія Антыльскія астравы
    • Малыя Антыльскія астравы
• Паўднёвая Амерыка
  • Анды
    • Альтыплана
    • Араўканія
  • Льянасы
  • Гвіяна
  • Амазонія
  • Усходняя Бразілія (~ Бразільскае пласкагор’е)
  • Гран-Чака
  • Ла-Плата (Пампа)
  • Пантанал
  • Патагонія

Аўстралія і Акіянія (~ Аўстралазія)

• Аўстралія і Тасманія
• Новая Гвінея
• Меланезія
• Мікранезія
• Палінезія

Гл. таксама

• Рэгіёны свету
• Гісторыка-культурныя вобласці

Літаратура

• Андрианов Б. В. Историко-культурные области // Народы мира. Историко-этнографический справочник. М.: «Советская энциклопедия», 1988. Стр. 580—585.
• Sven Tägil, (ed.), Regions in Central Europe: The Legacy of History, C. Hurst & Co. Publishers, 1999
• Marko Lehti, David James Smith, Post-Cold War Identity Politics: Northern and Baltic Experiences, Routledge, 2003 ISBN 0714654280
• Compiled by V. M. Kotlyakov, A. I. Komarova, Elsevier's dictionary of geography: in English, Russian, French, Spanish, German, Elsevier, 2006 ISBN 0444510427
• Martin W. Lewis, Kären Wigen, The Myth of Continents: A Critique of Metageography, University of California Press, 1997 ISBN 0520207432