En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri

Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri
Remove ads
Remove ads

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, somut olmayan kültürel miras unsurlarının (SOKÜM) dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla, UNESCO tarafından 2008 yılından beri güncellenip hazırlanan; farklı ülkelerdeki önemli SOKÜM unsurlarını, acil koruma gerektirenleri ve korma alanındaki iyi uygulamaları içeren listelerdir.[1]

Thumb
Ülkelere göre dağılım

Listeleri BM Genel Kurulunda, 2003 UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'ne Taraf devletlerce seçilen üyelerin meydana getirdiği Hükûmetlerarası Komite yayınlamaktadır. Hükûmetlerarası Komite, yılda bir kez toplanır ve Taraf Devletler tarafından önerilen adaylıkları değerlendirerek listeye girecek unsurlara karar verir.[2] Yerel düzeyde envanteri yapılan ve bu sayede ulusal düzeyde koruma altına alınmış olan somut olmayan kültürel miras unsurları, bu listelerde -özellikle de Temsilî Liste'de- yer alarak uluslararası bilinirlik kazanır.[3]

2003 Sözleşmesi'nin 16. 17. ve 18. maddelerinde üç liste oluşturulmasını öngörülmüştür:

  • İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi, bu mirasın çeşitliliğini gösterme ve önemi hakkında farkındalık yaratmak üzere seçilmiş bazı kültürel uygulamalar ve ifadeleri içermektedir. Liste herhangi bir mükemmellik veya münhasırlık standardı atfetmemekte ya da tanımamaktadır. 2023 itibarıyla 611 unsur içerir.[2]
  • Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi, toplulukların ve ülkelerin, onları canlı tutmak için acil önlem almak zorunda oldukları düşünülen kültürel unsurlardan oluşmaktadır.[4] 2023 itibarıyla 82 unsur içerir.[2]
  • Korumaların İyi Uygulamaları Kaydı. Taraf Devletlerin, toplulukların ve diğer paydaşların başarılı koruma deneyimlerini ve yaşayan miraslarını, uygulamalarını ve bilgilerini gelecek nesillere aktarırken karşılaştıkları zorlukların üstesinden nasıl geldiklerine dair örneklerin paylaşıldığı listedir. 2023 itibarıyla 37 kayıt içerir.[2]
Remove ads

Kriterler

Bir kültürel unsurun UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne dahil edilebilmesi için şu kriterleri karşılamaları gerekir:[5]

  • Kriter 1: Listeye girecek unsur, Sözleşme'de tanımlandığı şekliyle “somut olmayan kültürel miras” tanımına uymalı (ait olduğu topluluğun kimliğini yansıtan kültürel bir unsur olarak kabul ediliyor olmalı.
  • Kriter 2: Aday olan unsur, somut olmayan kültürel mirasın öneminin görünürlüğünün ve farkındalığının sağlanmasına katkıda bulunmalıdır.
  • Kriter 3: Unsurun listeye aday gösterilmesine yol açan toplum katılımı belgelendirilmeli.
  • Kriter 4: Aday gösterilen unsurun korunması için alınacak koruma tedbirleri detaylandırılmalı.
  • Kriter 5: Unsur, başvuran tarafın veya tarafların Devletinde veya topraklarında bulunan somut olmayan kültürel miras envanterine dahil edilmiş olmalı.
Remove ads

İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi

Özetle
Bakış açısı

İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsil Listesi, "kültürel mirasın çeşitliliğini göstermek ve önemi hakkında farkındalık yaratmaya yardımcı olmak" üzere soyut kültürel miras unsurları içeriyor.[6]

Daha fazla bilgi Üye Devlet, İlan yılı[B] ...
Remove ads

Acil Korunma Gerektiren Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi

Acil Korunma Gerektiren Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi, "Topluluklar ve Taraf Devletlerin bunları canlı tutmak için acil önlemlerin alması gerektiği" konusundaki somut olmayan kültürel miras unsurlarını içerir.[6]

En İyi Koruma Örnekleri

Özetle
Bakış açısı

En İyi Koruma Uygulamaları Kaydı, Taraf Devletlerin ve toplulukların, "yaşayan mirasın, uygulamanın ve bilginin gelecek kuşaklara aktarılmasında karşılaşılan zorlukların üstesinden nasıl geldiğinin örneklerle paylaşımını" gösterir.[339]

Daha fazla bilgi Üye devlet, Projeler ve Aktiviteler[A] ...
Remove ads

İstatistikler

Tasdik

Bölgelere göre Sözleşmeyi imzalayan devletler:

Daha fazla bilgi Beyanname, Sözleşmeye Taraf Devletler ...

2008-2013 yılları arasında listelenen unsurlar

2017 itibarıyla listelenen unsurların toplamı: 337, bunların 18'i çok uluslu

Daha fazla bilgi Bölge, Unsurlar/programlar ...
Remove ads

Listelenen "Başyapıtlar"

Özetle
Bakış açısı
Ana madde: İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları

Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, 2008 yılında Maddi Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nin yürürlüğe girdiği tarihte ilan edilmiştir.[357] Bundan önce, İnsanlığın Sözlü ve Maddi Olmayan Mirasının Başyapıtları olarak bilinen bir proje, gelenek, özel ve kültürel alanlar gibi maddi olmayan varlıkların değerini ve bu kültürel ifadelerin biçimlerini gösteren bir Bildiri ile listelenmekteydi.[358] Başyapıtların tanımlanması, bu hazineleri teşvik etmek ve korumak için devletlerin taahhüdünü de beraberinde getirirken UNESCO da koruma planlarını finanse etmekteydi.[358] 2001'de başlayıp 2005 yılına kadar iki yılda bir 90 adet maddi olmayan mirasın yer aldığı toplam üç listeleme yapıldı.[359]

Daha önce ilan edilen 90 adet Başyapıt, İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne dahil edilen ilk SOKÜM unsurIarı olmuştur.[1][360] Daha sonraki unsurlar, UNESCO Sözleşmesine katılan, üye devletler olarak adlandırılan ve çok uluslu adaylıkların yanı sıra tek bir adaylık dosyası sunmasına izin verilen ulusal hükûmetler tarafından sunulan adayların değerlendirilmesinin ardından listelendi. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetler Arası Komitesi olarak bilinen somut olmayan miras konusundaki bir uzmanlar paneli ve atanmış bir organ daha sonraki adayları listedeki unsurlar olarak resmi olarak listelemeden önce incelemeye başlamıştır.[361]

Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynaklar ve başvurular

Loading content...

Dış bağlantılar

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads