Paladyum

Paladyum, Pd işaretiyle bilinen, platine benzer, atom no: 46 ve atom ağırlığı: 106.42 olan kimyasal element.^[1] 1803'te William Hyde Wollaston tarafından bulunan Kıymetli metallerden sayılır.^[1] Paladyum metali gruptaki metallerin en değerlisidir. Beyaz altın elde edilmesinde kullanılır. 21.09.2020 itibarıyla fiyatı 2,337.50^[2]$ ons'dur.

Paladyum (Pd)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	46
Element serisi	Geçiş metalleri
Grup, periyot, blok	10, 5, d
Görünüş	Gümüşi beyaz
Kütle numarası	106.42 g/mol
Elektron dizilimi	[Kr] 4d10
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 18
CAS kayıt numarası	7440-05-3
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	12.023 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	10.38 g/cm³
Ergime noktası	1828.05 °K 1554.9 °C
Kaynama noktası	3236 °K 2963 °C
Ergime ısısı	{{{Ergime_ısısı}}} kJ/mol
Buharlaşma ısısı	362 kJ/mol
Isı kapasitesi	25.98 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Yüzey Merkezli Kübik Kafes
Yükseltgenme seviyeleri	0, +1, +2, +4, +6
Elektronegatifliği	2.20 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	804.4 kJ/mol
Atom yarıçapı	137 pm
Atom yarıçapı (hes.)	pm
Kovalent yarıçapı	139±6 pm
Van der Waals yarıçapı	163 pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	105.4 n nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	71.8 W/(m·K)
Isıl genleşme	11.8 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	3070 m/s ('de)
Mohs sertliği	4.75
Vickers sertliği	461 MPa
Brinell sertliği	310 MPa

Gümüş gibi parlaktır.^[1] Gayet ince dağılmış bir hâlde iken periyotlar sisteminde kendisinin üstünde bulunan nikelden daha fazla hidrojen gazını çözer. Paladyumda çözünmüş bulunan hidrojen nikelde olduğu gibi çok aktif bir hâldedir ve doymamış organik bileşikleri hidrojenlendirebilir. Hiçbir gaz geçirmeyen levha hâlindeki paladyum, hidrojen gazını geçirir. Paladyum, tuzlarında ekseriyetle +2 değerlikte olup bunlar kahverengidirler. Kahverengi ve nem kapıcı billurlardan oluşan karbon monoksit tarafından koloidal şekilde bulunan ve siyah renkte olan paladyum metaline indirgenir.

Türk Parası Kıymetini Koruma Kanunu hakkında, 32 sayılı kararda yapılan değişikliklerle paladyum resmen değerli maden olarak kanuna eklendi.

Kaynakça

1. Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192840998.
2. "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2019.