เผ่า ศรียานนท์

พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ (1 มีนาคม พ.ศ. 2453 — 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2503) เป็นข้าราชการตำรวจและนักการเมืองชาวไทย เคยดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีว่าการและรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย^[6] อีกทั้งเคยดำรงตำแหน่งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลังและรัฐมนตรีที่ไม่ได้ประจำกระทรวงใดกระทรวงหนึ่งในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม เผ่าเคยดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ (ปัจจุบันตำแหน่งนี้ถูกเปลี่ยนเป็นผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ) ซึ่งเป็นเจ้าของคำขวัญ "ภายใต้ดวงอาทิตย์นี้ ไม่มีสิ่งใดที่ตำรวจไทยทำไม่ได้" นอกจากนี้ยังได้รับแต่งตั้งเป็นผู้รักษาความสงบภายในทั่วราชอาณาจักร ในเหตุการณ์การรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2494 โดย คณะบริหารประเทศชั่วคราว^[7] เผ่ายังเป็นบุคคลหนึ่งที่มีบทบาททางการเมืองสูงมากในช่วงก่อนการรัฐประหาร พ.ศ. 2500

พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
เผ่า สวมชุดเต็มยศทหารบก ในยศพลจัตวา
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
ดำรงตำแหน่ง 31 มีนาคม พ.ศ. 2500 – 16 กันยายน พ.ศ. 2500 (0 ปี 169 วัน)
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
รัฐมนตรีช่วย	ประภาส จารุเสถียร หลวงบุรกรรมโกวิท
ก่อนหน้า	แปลก พิบูลสงคราม
ถัดไป	ประภาส จารุเสถียร
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
ดำรงตำแหน่ง 11 ธันวาคม พ.ศ. 2494 28 มีนาคม พ.ศ. 2495 – 23 มีนาคม พ.ศ. 2495 (0 ปี 103 วัน) 21 มีนาคม พ.ศ. 2500 (4 ปี 358 วัน) ดำรงตำแหน่งร่วมกับ เดช เดชประดิยุทธ
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
รัฐมนตรีว่าการ	บัญญัติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา หลวงสุนาวินวิวัฒน์ แปลก พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	สงกรานต์ อุดมสิทธิ์
ถัดไป	ประภาส จารุเสถียร หลวงบุรกรรมโกวิท
รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง
ดำรงตำแหน่ง 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2497 [1] – 5 สิงหาคม พ.ศ. 2498 [2] (1 ปี 176 วัน) ดำรงตำแหน่งร่วมกับ ประยูร ภมรมนตรี
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
รัฐมนตรีว่าการ	เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ
ก่อนหน้า	ประยูร ภมรมนตรี
ถัดไป	เสวตร เปี่ยมพงศ์สานต์
รัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 8 ธันวาคม พ.ศ. 2494 – 11 ธันวาคม พ.ศ. 2494 [3] (0 ปี 3 วัน)
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
อธิบดีกรมตำรวจ
ดำรงตำแหน่ง 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2494[4] – 14 กันยายน พ.ศ. 2500 [5] (6 ปี 74 วัน)
ก่อนหน้า	พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล
ถัดไป	พลตำรวจเอก ไสว ไสวแสนยากร
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	1 มีนาคม พ.ศ. 2453 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2503 (50 ปี) เจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
พรรคการเมือง	เสรีมนังคศิลา
คู่สมรส	คุณหญิงอุดมลักษณ์ ศรียานนท์
บุตร	ผ่องลักษณ์ ประศาสน์วินิจฉัย / วิชัย จักรกฤษณ์
ลายมือชื่อ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
ประจำการ	2494 – 2500
ยศ	พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก พลตำรวจเอก

ประวัติ

พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์ เกิดเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2452 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2453) ณ ตำบลบางขุนพรหม อำเภอบางขุนพรหม จังหวัดพระนคร เป็นบุตรของ พ.ต.ท. พระพลาพิรักษ์เสนีย์ (พลุ้ย ศรียานนท์) และนางพงษ์ พลาพิรักษ์เสนีย์ ครอบครัวมีเชื้อสายพม่า^[8] สมรสกับ คุณหญิงอุดมลักษณ์ ศรียานนท์ (สกุลเดิม ชุณหะวัณ) บุตรสาวของจอมพล ผิน ชุณหะวัณ^[9] มีบุตรีด้วยกัน นามว่าผ่องลักษณ์ ประศาสน์วินิจฉัย (สกุลเดิม ศรียานนท์) รองประธานบริษัท ไผทอุดม จำกัด

การศึกษา

สอบไล่ได้ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนเบญจมบพิตร หรือโรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตรในปัจจุบัน ต่อมาสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยทหารบก เมื่อ พ.ศ. 2469^[10]

การรับราชการ

ประวัติการรับราชการของพลตำรวจเอกเผ่า มีดังนี้

• เริ่มเข้ารับราชการครั้งแรก เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 ในตำแหน่งยศนายร้อยตรี ^[11]
• พ.ศ. 2477 (1 เม.ย.) รับพระราชทานยศเป็นร้อยโท ^[12]
• พ.ศ. 2478 (1 เม.ย.) รับพระราชทานยศเป็นร้อยเอก ^[13]
• พ.ศ. 2483 (1 เม.ย.) - รับพระราชทานยศพันตรี ^[14]
• พ.ศ. 2486 เป็นทหารคนสนิทของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม มีความใกล้ชิดจอมพล ป.พิบูลสงคราม มาก จนกระทั่งจอมพล ป.ได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี
• พ.ศ. 2485 เป็นผู้อำนวยการสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์
• พ.ศ. 2486 (15 เม.ย.) - รับพระราชทานยศพันโท^[15]
• พ.ศ. 2486 เป็นเจ้ากรมเสมียนตรา กระทรวงกลาโหม
• พ.ศ. 2486 ได้รับพระราชทานยศเป็นพันเอก^[16]
• พ.ศ. 2487 เป็นเจ้ากรมเชื้อเพลิง และลาออกจากราชการเป็นการชั่วคราว
• พ.ศ. 2491 กลับเข้ารับราชการ โดยโอนมาอยู่กรมตำรวจ
• พ.ศ. 2491 (22 มิ.ย.) ได้รับพระราชทานยศเป็น พลตำรวจตรี ^[17]
• พ.ศ. 2491 (1 ต.ค.) เป็นรองอธิบดีกรมตำรวจ ^[18]
• พ.ศ. 2492 (1 ม.ค.) ได้รับพระราชทานยศ พลตรี ^[19]
• พ.ศ. 2493 (3 มิ.ย.) ได้รับพระราชทานยศเป็น พลตำรวจโท ^[20]
• พ.ศ. 2494 (26 มี.ค.) เป็นรองปลัดกระทรวงมหาดไทย ^[21]
• พ.ศ. 2494 (10 ก.ค.) เป็นอธิบดีกรมตำรวจ ^[22]
• พ.ศ. 2494 (11 ธ.ค.) เป็นรัฐมนตรี ^[23] และเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย^[24]
• พ.ศ. 2495 (23 มี.ค.) เป็นรัฐมนตรีและรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทยอีกครั้ง
• พ.ศ. 2495 (17 มี.ค.) (16 เม.ย.) ได้รับพระราชทานยศเป็น พลโท ^[25] พลเรือโท และพลอากาศโท ^[26]
• พ.ศ. 2495 (21 ก.ค.) ได้รับพระราชทานยศเป็นพลตำรวจเอก ^[27]
• พ.ศ. 2496 (4 พ.ค.) ได้รับพระราชทานยศ พลเอก และรับพระราชทานตำแหน่งนายทหารพิเศษประจำ กรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ ^[28]
• พ.ศ. 2497 (15 ม.ค.) (31 มี.ค.) เป็นอธิบดีกรมประมวลราชการแผ่นดิน ^[29] และประธานกรรมการในคณะกรรมการองค์การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค^[30]
• พ.ศ. 2497 (10 ก.พ.) เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลังร่วมกับพลโท ประยูร ภมรมนตรี โดยควบกับตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทยที่มีอยู่เดิม
• พ.ศ. 2499 ได้รับพระราชทานยศ พลเรือเอก และ พลอากาศเอก ^[31]
• พ.ศ. 2500 (31 มี.ค.) เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย

บทบาททางการเมือง

พล.ต.อ. เผ่า เป็นนายตำรวจที่ประชาชนชาวไทยในยุคสมัยนั้นรู้จักเป็นอย่างดี เนื่องจากเป็นเสมือนมือขวาของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ผู้ที่ได้ชื่อว่าเป็น นายกรัฐมนตรีเผด็จการทหารในสมัยนั้น เริ่มแรก พล.ต.อ. เผ่า นั้นรับราชการเป็นทหารมาก่อน ก่อนจะย้ายตัวเองมาเป็นตำรวจ

ผู้นำสามเส้าในช่วงปี 2490–2500

จอมพล
แปลก พิบูลสงคราม

จอมพล
สฤษดิ์ ธนะรัชต์

ยุคของ พล.ต.อ. เผ่า นั้น ถูกเรียกว่ายุค "รัฐตำรวจ" หรือ "อัศวินผยอง" เนื่องจาก พล.ต.อ. เผ่า ได้เสริมสร้างขุมกำลังตำรวจจนสามารถเทียบเท่ากับกองทัพ ๆ หนึ่งเหมือนทหารได้ โดยเริ่มให้มี ตำรวจน้ำ, ตำรวจพลร่ม, ตำรวจม้า, ตำรวจรถถัง ตลอดจนให้มีธงไชยเฉลิมพลเหมือนทหาร จนมีการกล่าวในเชิงประชดว่า อาจจะมีถึงตำรวจเรือดำน้ำ เป็นต้น^[32]

โดยประโยคที่สะท้อนให้เห็นถึงตัวตนของตำรวจในสมัยนั้น ซึ่งเป็นประโยคของ พล.ต.อ. เผ่า เองคือ "ภายใต้ดวงอาทิตย์นี้ ไม่มีสิ่งใดที่ตำรวจไทยทำไม่ได้ ในทางที่ไม่ขัดต่อศีลธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามและกฎหมายบ้านเมือง" จนได้รับฉายาจากสื่อต่างประเทศว่า"บุรุษเหล็กแห่งเอเซีย"^[33]

ในทางการเมือง พล.ต.อ. เผ่า มีฐานะเป็นเลขาธิการพรรคเสรีมนังคศิลาของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 ซึ่งเป็นการเลือกตั้งที่ถูกกล่าวว่าสกปรกที่สุดในประวัติศาสตร์^[33]เพราะมีตั้งแต่การข่มขู่ผู้ลงคะแนนให้เลือกแต่พรรคเสรีมนังคศิลา มีการเวียนเทียนลงคะแนนกันหลายรอบ ที่เรียกว่า พลร่ม หรือ ไพ่ไฟ และนับคะแนนกันถึง 7 วัน 7 คืน^[34] โดยในยุคนั้นประชาชนทุกคนต่างรู้ดีว่า ไม่ควรจะกระทำการใดที่เป็นการต่อต้านอำนาจรัฐเพราะอาจมีอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ เช่น กรณีสังหาร 4 อดีตรัฐมนตรีที่ถนนพหลโยธิน กิโลเมตรที่ 14 เมื่อปี พ.ศ. 2492 หลังเหตุการณ์กบฏวังหลวง หรือการจับถ่วงน้ำ นายหะยีสุหรง อับดุลกาเดร์ อิหม่ามชาวจังหวัดปัตตานี ที่ทะเลสาบสงขลา เป็นต้น ล้วนแต่เป็นฝีมือตำรวจ^[33]โดย พล.ต.อ. เผ่า และเป็นที่รับรู้กันว่าตำรวจเป็นผู้เลี้ยงบรรดานักเลง อันธพาลในยุคนั้นเป็นลูกน้องด้วย ซึ่งเรียกกันว่า "นักเลงเก้ายอด" อันมาจากการที่นักเลงอันธพาลเหล่านั้นสามารถเข้าออกกองบัญชาการตำรวจกองปราบที่สามยอดได้โดยสบาย^[35] ซึ่งทำให้เหล่านักเลงอันธพาลเกลื่อนเมือง

จากเหตุการณ์ทั้งหมดนี้ ส่งผลให้กลุ่มนายทหารที่นำโดย พล.อ. สฤษดิ์ ธนะรัชต์ (ยศในสมัยในนั้น) ไม่พอใจ โดยเริ่มทำการปราศรัยโจมตีตำรวจที่ท้องสนามหลวงบนลังสบู่ ที่เริ่มกันว่า "ไฮปาร์ค"^[33] และทางตำรวจก็ตอบโต้ด้วยการไฮปาร์คบ้าง จนในที่สุดนำไปสู่การรัฐประหารเมื่อวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2500 ซึ่งเหตุการณ์ในวันนั้น พล.ต.อ. เผ่า ยังไม่ได้หลบหนีไปต่างประเทศเหมือนจอมพล ป. แต่ยอมเข้ามอบตัวแต่โดยดี โดยกล่าวว่า "อั๊วมาแล้ว จะเอายังไงก็ว่ามา"^[36]

วันรุ่งขึ้น พล.ต.อ. เผ่า ศรียานนท์ ได้ลี้ภัยการเมืองไปอยู่ที่สวิตเซอร์แลนด์^[36] พล.ต.อ. เผ่า มีทรัพย์สินอยู่มากมาย มีคฤหาสน์หลังใหญ่ติดทะเลสาบที่นครเจนีวา จนครั้งหนึ่งเมื่อนิตยสารต่างประเทศฉบับหนึ่งจัดอันดับมหาเศรษฐี 10 อันดับของโลก ก็มีชื่อของ พล.ต.อ. เผ่า ติดอยู่ในอันดับด้วย^[36]

ถึงแก่อนิจกรรม

พลตำรวจเอก เผ่า ศรียานนท์ ถึงแก่อนิจกรรมด้วยอาการหัวใจวายเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2503 ที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สิริอายุ 50 ปี^[37]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2495 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[38]
• พ.ศ. 2494 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[39]
• พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[40]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)^[41]
• พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)^[42]
• พ.ศ. 2486 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)^[43]
• พ.ศ. 2499 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)^[44]
• พ.ศ. 2485 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[45]
• พ.ศ. 2493 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)^[46]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)^[47]
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2500 – เหรียญงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  ไต้หวัน :
  • พ.ศ. 2497 - เครื่องอิสริยาภรณ์หม้อน้ำศักดิ์สิทธิ์ ชั้นที่ 2^[48]

•  ลาว :
  • พ.ศ. 2498 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์พระบรมรูป ชั้นที่ 1^[49]
•  กัมพูชา :
  • พ.ศ. 2498 - เครื่องอิสริยยศลำดับสหไมตรี ชั้นที่ 1^[50]
•  สหรัฐ :
  • พ.ศ. 2498 - ลีเจียนออฟเมอริต ชั้นผู้บังคับบัญชา^[51]

อ้างอิง

1. ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๑๓ ก หน้า ๒๗๒ ๑๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๙๗
2. ประกาศ ให้รัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่ง ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๒ ตอนที่ ๕๙ ก หน้า ๑๒๖๘ ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๙๘
3. ประกาศ ให้รัฐมนตรีพ้นจากตำแหน่ง ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๒ ตอนที่ ๕๙ ก หน้า ๑๒๖๘ ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๙๘
4. ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอน ๔๔ ง หน้า ๒๘๐๕ ๑๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๙๔
5. แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง อนุญาตให้ข้าราชการลาออกจากราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๔ ตอน ๗๙ ง พิเศษ หน้า ๙ ๒๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๐
6. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยของไทย 2007-04-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
7. ประกาศของคณะบริหารประเทศชั่วคราว ฉบับที่ ๑ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๘ ตอน ๗๑ ง หน้า ๙ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๙๔
8. Encyclopædia Britannica
9. "One big happy family in Cambodia". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-04-25. สืบค้นเมื่อ 2014-10-06.
10. กรมตำรวจ ในยุคของ พลเอกตำรวจ เผ่า ศรียานนท์
11. พระราชทานยศทหาร
12. ประกาศพระราชทานยศทหารบก
13. ประกาศพระราชทานยศทหารบก
14. ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่องพระราชทานยศทหาร
15. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
16. "ประกาสสำนักนายกรัถมนตรี เรื่อง พระราชทหารยสทหาน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 60 (53): 3155. 5 ตุลาคม 2486. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-01-31. สืบค้นเมื่อ 10 สิงหาคม 2561. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
17. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานยศตำรวจ
18. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งรองอธิบดีและผู้บัญชาการตำรวจ
19. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร
20. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานยศตำรวจ
21. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งรองปลัดกระทรวงมหาดไทย ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 68 ตอน 25 ง หน้า 1661 17 เมษายน พ.ศ. 2494
22. ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการ
23. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๕ ราย)
24. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรีช่วยว่าการ (จำนวน ๘ ราย)
25. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-08-10. สืบค้นเมื่อ 2019-11-07.
26. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-08-10. สืบค้นเมื่อ 2019-11-07.
27. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารและยศตำรวจ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 69 ตอน 48 ง หน้า 2420 5 สิงหาคม พ.ศ. 2495
28. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร แต่งตั้งนายทหารพิเศษ และราชองครักษ์พิเศษ เก็บถาวร 2018-07-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 70 ตอน 29 ง หน้า 2047 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2496
29. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมประมวลราชการแผ่นดิน
30. แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการขององค์การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
31. ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร เก็บถาวร 2016-08-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 73 ตอน 26 ง หน้า 1 27 มีนาคม พ.ศ. 2499
32. หนังสือชีวลิขิต โดย หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
33. 2508 หน้า 222-262, "ประชาธิปไตยบนเส้นขนาน" โดยวินทร์ เลียววาริณ (กรุงเทพฯ, พ.ศ. 2540) ISBN 974-602-523-6
34. หนังสือ มาร์ค เขาชื่อ...อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
35. หนังสือ 2484 ญี่ปุ่นบุกไทย โดย ส.คลองหลวง
36. นักการเมืองไร้แผ่นดิน, คอลัมน์ เรื่องเก่าเล่าใหม่ โดย โรม บุนนาค. หน้า 65-66 นิตยสาร all ฉบับเดือนมกราคม พ.ศ. 2550
37. เอกสารทำเนียบอธิบดีกรมตำรวจ "30 อ.ตร." พ.ศ. 2403-2541 โดย กองวิชาการ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
38. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๙ ตอนที่ ๗๒ ง หน้า ๔๖๕๑, ๙ ธันวาคม ๒๔๙๕
39. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๘ ตอนที่ ๗๔ ง หน้า ๕๖๕๑, ๑๑ ธันวาคม ๒๔๙๔
40. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๐ ตอนที่ ๒๙ ง หน้า ๒๐๕๓, ๑๒ พฤษภาคม ๒๔๙๖
41. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญชัยสมรภูมิ เก็บถาวร 2022-08-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๐๖, ๑๕ กรกฎาคม ๒๔๘๔
42. ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีรายนามผู้ได้รับพระราชทานเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ เก็บถาวร 2022-07-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๐๑๒, ๑๑ พฤศจิกายน ๒๔๗๗
43. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน เก็บถาวร 2022-06-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๓ ง หน้า ๒๕๙๑, ๑๗ สิงหาคม ๒๔๘๖
44. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน เก็บถาวร 2022-07-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๓ ตอนที่ ๖๒ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒, ๑๐ สิงหาคม ๒๔๙๙
45. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๙ ตอนที่ ๖๑ ง หน้า ๒๔๒๓, ๑๘ กันยายน ๒๔๘๕
46. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ ๘ เก็บถาวร 2022-04-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๗ ตอนที่ ๓๙ ง หน้า ๓๐๓๙, ๑๘ กรกฎาคม ๒๔๙๓
47. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ เก็บถาวร 2022-07-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๐ ตอนที่ ๒๓ ง หน้า ๑๖๕๕, ๗ เมษายน ๒๔๙๖
48. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม 71 ตอนที่ 45 หน้า 1622, 20 กรกฏาคม 2497
49. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม 72 ตอนที่ 67 หน้า 2129, 30 สิงหาคม 2498
50. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม 72 ตอนที่ 75 หน้า 2278, 20 กันยายน 2498
51. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม 72 ตอนที่ 75 หน้า 2277, 20 กันยายน 2498

ก่อนหน้า		เผ่า ศรียานนท์		ถัดไป
พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการ		อธิบดีกรมตำรวจ (พ.ศ. 2494 - พ.ศ. 2500)		พลตำรวจเอก ไสว ไสวแสนยากร