กองบังคับการตำรวจน้ำ

กองบังคับการตำรวจน้ำ (อังกฤษ: Thai Marine Police Division) เป็นหน่วยงานตำรวจน้ำในสังกัดของ กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง มีหน้าที่ในการปฏิบัติตามข้อกำหนดในพระราชบัญญัติตำรวจเช่นเดียวกับบนฝั่งทุกประการ และมีหน้าที่เพิ่มเติมคือการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล ตามกฎหมายทางทะเลที่กำหนด

กองบังคับการตำรวจน้ำ
เครื่องหมายราชการประจำหน่วยงาน
อาร์มประจำหน่วยงาน
อักษรย่อ	บก.รน.
คำขวัญ	ประชาสุข ทุกน่านน้ำ
ข้อมูลองค์กร
ก่อตั้ง	15 พฤษภาคม, พ.ศ. 2495 (72 ปี 362 วัน)
โครงสร้างเขตอำนาจ
เขตอำนาจในการปฏิบัติการ	ประเทศไทย
เขตอำนาจเฉพาะด้าน	ทางน้ำ ทางทะเลและชายฝั่ง
สำนักงานใหญ่	ต.ปากน้ำ อ.เมืองสมุทรปราการ จ.สมุทรปราการ
ผู้บริหารหน่วยงาน	พลตำรวจตรี เศรษฐสิริ นิพภยะ, ผู้บังคับการตำรวจน้ำ
หน่วยงานปกครอง	กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง
เขตอำนาจปกครอง	• 12 กองกำกับการ, 1 กลุ่มเรือตรวจการณ์ขนาด 110 - 180 ฟุต
เว็บไซต์
marine.police.go.th

ประวัติ

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ประเทศไทยต้องพึ่งพาการขนส่งทางน้ำเพื่อนำเข้าและส่งออกเป็นหลัก ซึ่งในขณะนั้นทางการไทยขาดหน่วยงานที่เข้ามาดูแลด้านการรักษากฎหมายทางทะเล โดยในช่วงเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2490 ได้มอบหมายให้กองทัพเรือเป็นผู้ควบคุมดูแลในการรักษากฎหมายทางทะเล แต่ด้วยภารกิจที่หลากหลาย ประกอบกับกองทัพเรือเองจำเป็นต้องเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของตนในทุก ๆ ด้าน ทำให้รัฐบาลมอบหมายให้หน่วยงานที่รับผิดชอบในการรักษากฎหมายในขณะนั้น คือกระทรวงกลาโหม ที่กำกับดูแลกองทัพเรือ และกระทรวงมหาดไทย ที่กำกับดูแลกรมตำรวจ พิจารณาร่วมกันเห็นชอบให้จัดตั้ง กองตำรวจน้ำ เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2495

ในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 พ.ศ. 2497 กองบังคับการตำรวจน้ำ เคยตั้งอยู่บริเวณศุลกสถาน หลังจากกรมศุลกากรย้ายไปทำการที่บริเวณท่าเรือคลองเตย^[1] และปี พ.ศ. 2502 ได้ย้ายไปยังที่ทำการปัจจุบัน ซึ่งบริเวณเดิมต่อจากนั้นได้เปลี่ยนเป็นที่ทำการของสถานีตำรวจดับเพลิงบางรัก^[2]

ต่อมา เมื่อวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2548 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น กองบังคับการตำรวจน้ำ ตามกฎกระทรวงที่ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา และแบ่งโครงสร้างหน่วยงานใหม่ให้กองบังคับการตำรวจน้ำ เป็นหน่วยงานส่วนหนึ่งของ กองบัญชาการตำรวจสอบสวนกลาง เมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2552

เครื่องหมายประจำหน่วย

เครื่องหมายราชการประจำหน่วยงาน

กองบังคับการตำรวจน้ำ ตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482 ประกอบไปด้วย^[3]

• โล่เขน หมายถึง สำนักงานตำรวจแห่งชาติ โดยใช้รูปแบบตามสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
• สมอ หมายถึง กองบังคับการตำรวจน้ำ ซึ่งเป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่ปฏิบัติการทั้งทางน้ำและทางทะเล โดยมีเรือตรวจการณ์เป็นอุปกรณ์หลักในการปฏิบัติหน้าที่
• ลายพรรณพฤกษาลายใบเทศ หมายถึง การเจริญเติบโตของหน่วยงาน

ธงเจ้าพนักงานตำรวจน้ำ

ธงเจ้าพนักงานตำรวจน้ำ

ธงเจ้าพนักงานตำรวจน้ำ ตามพระราชบัญญัติธง พ.ศ. 2522 มีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมหน้าจั่ว ฐานด้านติดกับคันธงกว้าง 1 ส่วน ผืนธงมีความยาว 3 ส่วน ช่วงต้นจากคันธง 1 ส่วน ลักษณธและสีเดียวกับธงชาติไทย ส่วนที่ 2 และ 3 ถึงปลายธงเป็นสีเลือดหมู ตรงกลางมีพระแสงดาบเขนและโล่สีเหลือง โดยจะชักธงเพื่อแสดงตนเวลาปฏิบัติหน้าที่^[4]

หน่วยงานในสังกัด

เจ้าหน้าที่ตำรวจน้ำไทยและหน่วยยามฝั่งฟิลิปปินส์ ระหว่างการฝึกผสม SEACAT 2018 ณ กองงบัญชาการหน่วยยามฝั่งฟิลิปปินส์ เมืองมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์

เจ้าหน้าที่หน่วยบัญชาการสงครามพิเศษทางเรือสหรัฐ (NSW) มองไปทางเรือของตำรวจน้ำขณะทำการฝึกในแม่น้ำเจ้าพระยาเมื่อวันที่ 1 กันยายน 2565

กองบังคับการตำรวจน้ำ แบ่งโครงสร้างการบริหารออกเป็น 3 ส่วน 12 กองกำกับการ ประกอบไปด้วย^[5]

• ส่วนอำนวยการ
  • ฝ่ายอำนวยการ กองบังคับการตำรวจน้ำ

• ส่วนยุทธการทางเรือ
  • กองกำกับการ 1 กองบังคับการตำรวจน้ำ ดูแลด้านการปฏิบัติงานด้านวิศวกรรม
  • กองกำกับการ 2 กองบังคับการตำรวจน้ำ ดูแลด้านการปฏิบัติการใต้น้ำ
  • กองกำกับการ 3 กองบังคับการตำรวจน้ำ ดูแลด้านการปฏิบัติการทางเรือ

• ส่วนปฏิบัติการ ดูแลรับผิดชอบในพื้นที่ท้องน้ำครอบคลุม แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำโขง อ่าวไทยตอนบน อ่าวไทยตอนล่าง และทะเลอันดามัน
  • ส่วนกลาง
    • กลุ่มงานเรือตรวจการณ์ขนาด 110 - 180 ฟุต กองบังคับการตำรวจน้ำ ประกอบด้วยเรือตรวจการณ์ขนาดใหญ่ ระวางขนาด 110 - 180 ฟุต
  • ส่วนภูมิภาค

    • 

      สถานีตำรวจน้ำ 4 กองกำกับการ 4 กองบังคับการตำรวจน้ำ บริเวณแม่น้ำท่าจีน

      กองกำกับการ 4 กองบังคับการตำรวจน้ำ (กรุงเทพมหานคร) พื้นที่รับผิดชอบ^[6] ลำน้ำเจ้าพระยา ในเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยาลงมาถึงกรุงเทพมหานคร และชายฝั่งทะเลอ่าวไทยในพื้นที่จังหวัดกรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ สมุทรสาคร สมุทรสงคราม ประจวบคีรีขันธ์
    • กองกำกับการ 5 กองบังคับการตำรวจน้ำ (ชลบุรี) พื้นที่รับผิดชอบ^[7] ชายฝั่งทะเลอ่าวไทยในเขตจังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด
    • กองกำกับการ 6 กองบังคับการตำรวจน้ำ (สุราษฎร์ธานี)^[8] พื้นที่รับผิดชอบ ชายฝั่งทะเลอ่าวไทยในเขตจังหวัดชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช^[9]
    • กองกำกับการ 7 กองบังคับการตำรวจน้ำ (สงขลา) พื้นที่รับผิดชอบ ชายฝั่งทะเลอ่าวไทยในเขตจังหวัดสงขลา ปัตตานี นราธิวาส และทะเลสาบสงขลา^[10]
    • กองกำกับการ 8 กองบังคับการตำรวจน้ำ (ภูเก็ต) พื้นที่รับผิดชอบ ชายฝั่งทะเลอันดามันในเขตจังหวัด ระนอง ภูเก็ต พังงา
    • กองกำกับการ 9 กองบังคับการตำรวจน้ำ (ตรัง) พื้นที่รับผิดชอบ ชายฝั่งทะเลอันดามันในเขตจังหวัดกระบี่ ตรัง สตูล^[11]
    • กองกำกับการ 10 กองบังคับการตำรวจน้ำ (มุกดาหาร) พื้นที่รับผิดชอบ ลำน้ำโขงในเขตจังหวัดนครพนม มุกดาหาร อำนาจเจริญ อุบลราชธานี^[12]
    • กองกำกับการ 11 กองบังคับการตำรวจน้ำ (หนองคาย) พื้นที่รับผิดชอบ ลำน้ำโขงในเขตจังหวัดเลย หนองคาย บึงกาฬ^[13]
    • กองกำกับการ 12 กองบังคับการตำรวจน้ำ (เชียงแสน) พื้นที่รับผิดชอบ ลำน้ำโขงในเขตจังหวัดเชียงราย^[14]

เรือตรวจการณ์

สถานะประจำการ

หมายเลข	รูปภาพ	ผลิตในประเทศ	ชื่อเรือ	ปีที่เข้าประจำการ	ขนาด	รายละเอียด
เรือตรวจการณ์ขนาด 180 ฟุต
1802			เรือดำรงราชานุภาพ		180 ฟุต	[15]
1803			เรือลพบุรีราเมศวร์		180 ฟุต	[16]
1804		ไทย[17]	เรือศรีนครินทร์	2532[17]	180 ฟุต	มีปืนประจำเรือขนาด 3 นิ้วลำเดียวของตำรวจน้ำ[18][19]
เรือตรวจการณ์ขนาด 110 ฟุต
1101			เรือจ่าแสนยบดี		110 ฟุต
1102			เรือเชวงศักดิ์สงคราม		110 ฟุต
1103			เรือพรหมโยธี		110 ฟุต
เรือตรวจการณ์ ขนาด 130 ฟุต
1301		ไทย [20]	เรือชัยจินดา	2564	130 ฟุต	ปล่อยลงน้ำวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2564 โดยผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ[21]
เรือตรวจการณ์ ขนาด 90 ฟุต
901		ไทย	เรือศรียานนท์	2532	90 ฟุต	[22] [23]
เรือตรวจการณ์ ขนาด 70 - 80 ฟุต
706		ไทย[24]	เรือวาสุเทพ	2560[25]	70 ฟุต	[26]
707		ไทย[24]	เรืออธิกรณ์ประกาศ	2560	70 ฟุต	[24]
807			เรือพระองค์คำรบ		85 ฟุต	[27] [28]
808			เรือพิจารณ์พลกิจ		85 ฟุต	[29] [28]
809			เรือรามอินทรา		85 ฟุต	[30] [28] [23]
814		ไทย	เรือคุณพุ่ม	2551	80 ฟุต	[31]
815		ไทย	เรือรัถยาภิบาลบัญชา	2559	80 ฟุต	ตั้งชื่อเรือตามผู้บัญชาการตำรวจคนแรก หลวงรัถยาภิบาลบัญชา เรือตรวจการณ์ประเภท CATAMARAN
816		ไทย	เรืออรรถราชวราทร	2559	80 ฟุต	เรือตรวจการณ์ประเภท CATAMARAN
817		ไทย	เรือปทุมวัน 2	2563		เรือตรวจการแบบ M25 Patrol Boat[32]

เรือตรวจการณ์ตั้งแต่ขนาด 60 ฟุตลงมา

เรือตรวจการณ์ 516 เป็นเรือขนาด 50 ฟุตกำลังตรวจการณ์บริเวณปากน้ำแหลมสิงห์

จะไม่มีการตั้งชื่อประจำเรือ แต่จะใช้การเรียก เรือตำรวจน้ำ ซึ่งบางครั้งเขียนเป็นอักษรย่อภาษาไทยข้างลำเรือว่า รน. ตามด้วย หมายเลขประจำเรือ ตามขนาดเรือ และลำดับภายในชุด เช่น

เรือตรวจการณ์ขนาด 30 ฟุต หมายเลข 317 บริเวณแม่น้ำโขง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย

• เรือตรวจการณ์ 516
• เรือตำรวจน้ำ 525^[33]
• เรือตำรวจน้ำ 625 - 629^[34]

เรือตรวจการณ์ลำน้ำ

ประกอบด้วยเรือหลากหลายขนาด ตามภารกิจในแต่ละพื้นที่^[35]

• เรือตรวจการณ์ 40 ฟุต
• เรือตรวจการณ์ 30 ฟุต
• เรือเพลายาว
• เรือยาง
• เรือท้องแบน

สถานะปลดประจำการ

• 

  เรือตรวจการณ์ 813 บุเรศผดุงกิจ ได้รับความเสียหายจากเหตุการณ์สึนามิเมื่อปี พ.ศ. 2547

  เรือตรวจการณ์ 813 บุเรศผดุงกิจ ตั้งชื่อขึ้นตามพระยาบุเรศผดุงกิจ (รวย พรหโมบล) อธิบดีกรมตำรวจคนที่ 3 ของประเทศไทย ปลดประจำการเนื่องจากความเสียหายที่เกิดจากเหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิเมื่อปี พ.ศ. 2547^[36] โดยมีเจ้าหน้าที่ตำรวจประจำเรือเสียชีวิต 1 นายในเหตุการณ์^[37] ปัจจุบันส่งมอบให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดพังงาเพื่อนำไปจัดแสดงในอนุสรณ์สถานเพื่อรำลึกถึงภัยพิบัติครั้งนั้น^[38]