Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เยเรวาน (อังกฤษ: Yerevan; อาร์มีเนีย: Երևան[lower-alpha 3] [jɛɾɛˈvɑn] ( ฟังเสียง)) บางครั้งสะกดเป็น เอเรวาน (Erevan)[lower-alpha 4] เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดของประเทศอาร์มีเนีย และยังเป็นหนึ่งในเมืองที่มีผู้อาศัยต่อเนื่องนานที่สุดในโลก[24] ตั้งอยู่ริมแม่น้ำฮรัซดัน (Hrazdan River) เยเรวานเป็นศูนย์กลางการบริหาร วัฒนธรรม และอุตสาหกรรมของประเทศ ถือเป็นเอกนคร โดยเป็นเมืองหลวงตั้งแต่ ค.ศ. 1918 ซึ่งเป็นเมืองหลวงที่ 14 ในประวัติศาสตร์อาร์มีเนียและเมืองหลวงที่ 7 ที่ตั้งอยู่ในและรอบที่ราบอารารัต นครนี้ยังเป็นเมืองหลักของมุขมณฑลองค์สันตะปาปาอารารัต (Araratian Pontifical Diocese) ซึ่งเป็นมุขมณฑลที่ใหญ่ที่สุดในคริสตจักรอัครทูตอาร์มีเนีย และเป็นหนึ่งในมุขมณฑลที่เก่าแก่ที่สุดในโลก[25]
เยเรวาน Երևան | |
---|---|
สมญา: | |
พิกัด: 40°10′53″N 44°30′52″E | |
ประเทศ | อาร์มีเนีย |
ตั้งถิ่นฐาน (เชนกาวิต)[11] | ป. 3300 ปีก่อน ค.ศ.[12] |
สถาปนาในฐานะเอเรบูนีโดยอาร์กิชตีที่ 1 แห่งอูราร์ตู | 782 ปีก่อน ค.ศ. |
สถานะนครโดยจักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 2 | 1 ตุลาคม ค.ศ. 1879[13][14] |
เมืองหลวงประเทศ | 19 กรกฎาคม ค.ศ. 1918 (โดยพฤตนัย)[15][16] |
เขต | 12 |
การปกครอง | |
• ประเภท | นายกเทศมนตรี–สภา |
• องค์กร | สภานคร |
• นายกเทศมนตรี | ติกรัน อาวินยัน |
พื้นที่ | |
• เมืองหลวง | 223 ตร.กม. (86 ตร.ไมล์) |
ความสูงจุดสูงสุด | 1,390 เมตร (4,560 ฟุต) |
ความสูงจุดต่ำสุด | 865 เมตร (2,838 ฟุต) |
ประชากร (สำมะโน 2011)[17] | |
• เมืองหลวง | 1,060,138 คน |
• ประมาณ (2022[18]) | 1,092,800 คน |
• ความหนาแน่น | 4,824 คน/ตร.กม. (12,490 คน/ตร.ไมล์) |
• รวมปริมณฑล(ประมาณ ค.ศ. 2001)[19] | 1,420,000 คน |
เขตเวลา | UTC+04:00 (เวลาอาร์มีเนีย) |
รหัสพื้นที่ | +374 10 |
ท่าอากาศยานนานาชาติ | ท่าอากาศยานนานาชาติซวาร์ตนอตส์ |
เอชดีไอ (2021) | 0.794[20] สูง · ที่ 1 |
เว็บไซต์ | www |
ประวัติศาสตร์ยุคแรกเริ่มของเมืองนี้ย้อนไปถึงในช่วงศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสต์ศักราช โดยมีการตั้งป้อมอูราร์เตียนแห่งเมืองเอเรบูนีเมื่อ 782 ปีก่อนคริสต์ศักราชโดยพระเจ้าอาร์กิชตีที่ 1 แห่งอูราร์ตูที่ปลายตะวันตกสุดของที่ราบอารารัต[26] เอเรบูนี "ได้รับการออกแบบให้เป็นศูนย์กลางการปกครองและศาสนาอันยิ่งใหญ่ ซึ่งเป็นเมืองหลวงที่สมบูรณ์"[27] จากนั้นในช่วงอาณาจักรอาร์มีเนียโบราณตอนปลาย มีการจัดตั้งเมืองหลวงใหม่และเยเรวานจึงลดความสำคัญลง ตัวนครสูญเสียประชากรส่วนใหญ่ในช่วงเกรตซูร์กุนใน ค.ศ. 1603–05 เมื่อจักรวรรดิซาฟาริดบังคับถ่ายโอนประชากรอาร์มีเนียไปยังอิหร่านแสนกว่าคน ต่อมาใน ค.ศ. 1679 ตัวนครส่วนใหญ่ถูกทำลายจากแผ่นดินไหว แล้วมีการสร้างใหม่ในขณาดที่เล็กกว่าเดิม ต่อมาใน ค.ศ. 1828 เยเรวานถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิรัสเซีย ซึ่งนำไปสู่การส่งคืนชาวอาร์มีเนียที่บรรพบุรุษถูกบังคับย้ายออกไปในคริสต์ศตวรรษที่ 17 หลังจากสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เยเรวานกลายเป็นเมืองหลวของสาธารณรัฐอาร์มีเนียที่หนึ่งหลังผู้รอดชีวิตจากการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวอาร์มีเนียพันกว่าคนในจักรวรรดิออตโตมัน เดินทางเข้ายังบริเวณนี้[28] ตัวนครได้รับการขยายอย่างรวดเร็จในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในขณะที่อาร์มีเนียเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต
เยเรวานผ่านการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่จากการเติบโตของเศรษฐกิจอาร์มีเนีย ทำให้มีการก่อสร้างทั่วนครตั้งแต่ต้นคริสต์ทศวรรษ 2000 และมีร้านค้าปลีก เช่น ภัตตาคาร ร้านค้า และร้านกาแฟริมถนน ซึ่งหาได้ยากในสมัยโซเวียต เพิ่มจำนวนขึ้นมาก ข้อมูลเมื่อ 2011[update] ประชากรในเยเรวานมี 1,060,138 คน ซึ่งเทียบเท่าประชากรอาร์มีเนียทั้งหมดมากกว่า 35% ตามข้อมูลจำนวนประมาณการอย่างเป็นทางการใน ค.ศ. 2022 ประชากรในปัจจุบันมี 1,092,800 คน[18] ทางยูเนสโกจัดให้เยเรวานเป็น World Book Capital ประจำปี 2012[29] เยเรวานก็เป็นเมืองสมาชิกใน Eurocities[30]
ไม่มีใครทราบต้นกำเนิดของชื่ออย่างชัดเจน ทฤษฎีหนึ่งระบุว่าต้นกำเนิดของชื่อเยเรวานมาจากเยร์วานด์ (โอรอนเตส) ที่ 4 กษัตริย์อาร์มีเนียที่เป็นผู้ปกครองอาร์มีเนียองค์สุดท้ายจากราชวงศ์โอรอนติด และเป็นผู้สถาปนานครเยร์วานดาชาต[32] อย่างไรก็ตาม มีความเป็นไปได้ว่าชื่อนครมาจากป้อมทหารอูราร์ตูแห่งเอเรบูนี ซึ่งจัดตั้งบนพื้นที่เยเรวานในปัจจุบันเมื่อ 782 ปีก่อน ค.ศ. โดยอาร์กิชตีที่ 1[32] "Erebuni" อาจมาจากศัพท์ภาษายูราร์เทียที่แปลว่า “เอา” หรือ “จับ” หมายความว่า ชื่อของป้อมอาจตีความได้เป็น "การจับกุม" "การพิชิต" หรือ "ชัยชนะ"[33] เมื่อองค์ประกอบของภาษายูราร์เทียผสมเข้ากับภาษาอาร์มีเนีย ชื่อนั้นจึงพัฒนาไปเป็น เยเรวาน (Erebuni = Erevani = Erevan = Yerevan)
ผู้บันทึกเหตุการณ์ชาวอาร์มีเนียที่นับถือศาสนาคริสต์ยุคแรกเชื่อมโยงต้นตอชื่อของนครเข้ากับตำนานเรือโนอาห์ หลังตัวเรือจอดบนเขาอารารัตและระดับน้ำได้ลดลงแล้ว กล่าวกันว่าโนอาห์อุทานว่า "Yerevats!" ("มันปรากฏแล้ว!" ในภาษาอาร์มีเนีย) ขณะหาทิศทางของเยเรวาน ซึ่งเป็นที่มาของชื่อเยเรวาน[32]
ในสมัยกลางตอนปลายถึงสมัยใหม่ตอนต้น เมื่อเยเรวานอยู่ภายใต้การปกครองของกลุ่มชนเติร์กและเปอร์เซียในภายหลัง นครนี้เป็นที่รู้จักในภาษาเปอร์เซียว่า อีแรวอน (เปอร์เซีย: ایروان)[34][35] หลังอยู่ภายใต้การปกครองของรัสเซียเมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 19 ถึง ต้นศตวรรษที่ 20 ตัวนครมีชื่อทางการว่า เอรีวัน (รัสเซีย: Эривань) ก่อนที่จะเปลี่ยนชื่อกลับเป็นเยเรวาน (Ереван) ใน ค.ศ. 1936[36]
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
เยเรวานตั้งอยู่ในความสูงเฉลี่ย 990 เมตร (3,248.03 ฟุต) โดยพื้นที่ต่ำสุดอยู่ที่ 865 เมตร (2,837.93 ฟุต) และพื้นที่สูงสุดอยู่ที่ 1,390 เมตร (4,560.37 ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเลในบริเวณตะวันตกเฉียงใต้และตะวันออกเฉียงเหนือ ตามลำดับ[37] นครนี้เป็นหนึ่งในนครที่สูงที่สุด 50 อันดับแรกของโลกที่มีประชากรมากกว่า 1 ล้านคน[38]
ข้อมูลภูมิอากาศของเยเรวาน (ค.ศ. 1991–2020, สูงสุด ค.ศ. 1885–ปัจจุบัน) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
เดือน | ม.ค. | ก.พ. | มี.ค. | เม.ย. | พ.ค. | มิ.ย. | ก.ค. | ส.ค. | ก.ย. | ต.ค. | พ.ย. | ธ.ค. | ทั้งปี |
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F) | 19.5 (67.1) |
19.6 (67.3) |
27.6 (81.7) |
35.0 (95) |
36.1 (97) |
41.1 (106) |
43.7 (110.7) |
42.0 (107.6) |
40.0 (104) |
34.1 (93.4) |
26.0 (78.8) |
20.0 (68) |
43.7 (110.7) |
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) | 1.7 (35.1) |
6.3 (43.3) |
13.7 (56.7) |
19.8 (67.6) |
25.1 (77.2) |
30.9 (87.6) |
34.5 (94.1) |
34.4 (93.9) |
29.2 (84.6) |
21.6 (70.9) |
12.8 (55) |
4.2 (39.6) |
19.5 (67.1) |
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F) | -3.5 (25.7) |
0.0 (32) |
7.0 (44.6) |
12.9 (55.2) |
17.7 (63.9) |
23.1 (73.6) |
26.8 (80.2) |
26.7 (80.1) |
21.4 (70.5) |
14.0 (57.2) |
5.8 (42.4) |
-0.8 (30.6) |
12.6 (54.7) |
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) | -7.8 (18) |
-5.4 (22.3) |
0.9 (33.6) |
6.4 (43.5) |
10.8 (51.4) |
15.1 (59.2) |
19.1 (66.4) |
18.9 (66) |
13.2 (55.8) |
7.1 (44.8) |
0.1 (32.2) |
-4.9 (23.2) |
6.1 (43) |
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F) | −27.6 (-17.7) |
−26.0 (-15) |
−19.1 (-2.4) |
−10.2 (13.6) |
−0.6 (30.9) |
3.7 (38.7) |
7.5 (45.5) |
7.9 (46.2) |
0.1 (32.2) |
−6.5 (20.3) |
−14.4 (6.1) |
−28.2 (-18.8) |
−28.2 (−18.8) |
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) | 21 (0.83) |
21 (0.83) |
60 (2.36) |
56 (2.2) |
47 (1.85) |
24 (0.94) |
17 (0.67) |
10 (0.39) |
10 (0.39) |
51 (2.01) |
25 (0.98) |
21 (0.83) |
363 (14.29) |
ความชื้นร้อยละ | 75.0 | 67.6 | 58.3 | 55.5 | 54.6 | 46.0 | 42.9 | 41.1 | 45.7 | 57.8 | 68.6 | 77.0 | 57.2 |
วันที่มีฝนตกโดยเฉลี่ย | 2 | 4 | 8 | 12 | 12 | 8 | 5 | 4 | 4 | 8 | 7 | 4 | 78 |
วันที่มีหิมะตกโดยเฉลี่ย | 7 | 7 | 2 | 0.2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.1 | 1 | 5 | 22 |
จำนวนชั่วโมงที่มีแดด | 104.5 | 136.8 | 186.5 | 206.5 | 267.1 | 326.6 | 353.9 | 333.7 | 291.5 | 217.0 | 159.9 | 91.0 | 2,675.0 |
แหล่งที่มา 1: Pogoda.ru.net[39] | |||||||||||||
แหล่งที่มา 2: องค์การอุตุนิยมวิทยาโลก (ดวงอาทิตย์, ความชื้น 1991–2020)[40] |
เยเรวานได้รับการแบ่งออกเป็น 12 "เขตบริหาร" (վարչական շրջան, varčakan šrĵan)[41] ที่มีหัวหน้าที่ได้รับการเลือกตั้งเป็นของตนเอง ทั้ง 12 เขตของเยเรวานมีพื้นที่รวม 223 ตารางกิโลเมตร (86 ตารางไมล์)[42][43][44]
เขต | ภาษาอาร์มีเนีย | ประชากร (สำมะโน 2011) | ประชากร (สำมะโน 2016) | พื้นที่ (ตร.กม.) |
---|---|---|---|---|
อาจัปนยัก | Աջափնյակ | 108,282 | 109,100 | 25.82 |
อารับกีร์ | Արաբկիր | 117,704 | 115,800 | 13.29 |
อาวัน | Ավան | 53,231 | 53,100 | 7.26 |
ดัฟตาเชน | Դավթաշեն | 42,380 | 42,500 | 6.47 |
เอเรบูนี | Էրեբունի | 123,092 | 126,500 | 47.49 |
คานาเกร์-เซย์ตุน | Քանաքեր-Զեյթուն | 73,886 | 74,100 | 7.73 |
เคนตรอน | Կենտրոն | 125,453 | 125,700 | 13.35 |
มาลาเตีย-เซบัสเตีย | Մալաթիա-Սեբաստիա | 132,900 | 135,900 | 25.16 |
นอร์ก-มารัช | Նորք-Մարաշ | 12,049 | 11,800 | 4.76 |
นอร์นอร์ก | Նոր Նորք | 126,065 | 130,300 | 14.11 |
นูบาราเชน | Նուբարաշեն | 9,561 | 9,800 | 17.24 |
เชนกาวิต | Շենգավիթ | 135,535 | 139,100 | 40.6 |
ปี | อาร์มีเนีย | อาเซอร์ไบจานa | รัสเซีย | อื่น ๆ | รวม | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ป. 1650[45] | ส่วนใหญ่ | — | — | — | — | ||||
ป. 1725[46] | ส่วนใหญ่ | — | — | — | 20,000 | ||||
1830[47] | 4,132 | 35.7% | 7,331 | 64.3% | 195 | 1.7% | 11,463 | ||
1831[48] | 4,484 | 37.6% | 7,331 | 61.5% | 105 | 0.9% | 11,920 | ||
1873[49] | 5,900 | 50.1% | 5,800 | 48.7% | 150 | 1.3% | 24 | 0.2% | 11,938 |
1886[48] | 7,142 | 48.5% | 7,228 | 49.0% | 368 | 2.5% | 14,738 | ||
1897[50] | 12,523 | 43.2% | 12,359 | 42.6% | 2,765 | 9.5% | 1,359 | 4.7% | 29,006 |
1908[48] | 30,670 | ||||||||
1914[51] | 15,531 | 52.9% | 11,496 | 39.1% | 1,628 | 5.5% | 711 | 2.4% | 29,366[lower-alpha 5] |
1916[52] | 37,223 | 72.6% | 12,557 | 24.5% | 1,059 | 2.1% | 447 | 0.9% | 51,286 |
1919[48] | 48,000 | ||||||||
1922[48] | 40,396 | 86.6% | 5,124 | 11.0% | 1,122 | 2.4% | 46,642 | ||
1926[53] | 59,838 | 89.2% | 5,216 | 7.8% | 1,401 | 2.1% | 666 | 1% | 67,121 |
1931[48] | 80,327 | 90.4% | 5,620 | 6.3% | 2,957 | 3.3% | 88,904 | ||
1939[53] | 174,484 | 87.1% | 6,569 | 3.3% | 15,043 | 7.5% | 4,300 | 2.1% | 200,396 |
1959[53] | 473,742 | 93.0% | 3,413 | 0.7% | 22,572 | 4.4% | 9,613 | 1.9% | 509,340 |
1970[54] | 738,045 | 95.2% | 2,721 | 0.4% | 21,802 | 2.8% | 12,460 | 1.6% | 775,028 |
1979[53] | 974,126 | 95.8% | 2,341 | 0.2% | 26,141 | 2.6% | 14,681 | 1.4% | 1,017,289 |
1989[55][56] | 1,100,372 | 96.5% | 897 | 0.0% | 22,216 | 2.0% | 17,507 | 1.5% | 1,201,539 |
2001[57] | 1,088,389 | 98.6% | — | 6,684 | 0.61% | 8,415 | 0.76% | 1,103,488 | |
2011[58] | 1,048,940 | 98.9% | — | 4,940 | 0.5% | 6,258 | 0.6% | 1,060,138 | |
^a ก่อน ค.ศ. 1918 เรียกเป็น ชาวตาตาร์ |
หลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต มีประชากรอพยพออกจากอาร์มีเนียหลายพันคนเนื่องจากปัญหาทางเศรษฐกิจ ส่วนใหญ่เดินทางไปยังรัสเซีย ทวีปอเมริกาเหนือ และยุโรป ประชากรในเยเรวานลดลงจาก 1,250,000 คนใน ค.ศ. 1989[37] ไปเป็น 1,103,488 คนใน ค.ศ. 2001[59] และลดถึง 1,091,235 คนใน ค.ศ. 2003[60] อย่างไรก็ตาม นับจากนั้นประชากรในเยเรวานจึงเริ่มเพิ่มขึ้น โดยใน ค.ศ. 2007 มีประชากรในเยเรวานถึง 1,107,800 คน
ชาวอาร์มีเนียเป็นชนกลุ่มแรกที่เข้าตั้งถิ่นฐานในเยเรวานและยังคงเป็นกลุ่มชาติพันธุ์หลักในบริเวณนี้จนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 15[45][46][61][ต้องการแหล่งอ้างอิงดีกว่านี้] ประชากรป้อมเอรีวันที่สร้างขึ้นในคริสต์ทศวรรษ 1580 ส่วนใหญ่เป็นทหารมุสลิมที่มีจำนวนประมาณ 2 ถึง 3 พันนาย[45] Jean-Baptiste Tavernier นักเดินทางชาวฝรั่งเศส เดินทางเยือนเยเรวานถึง 6 ครั้งในช่วง ค.ศ. 1631 ถึง 1668 ระบุว่านครนี้มีชาวอาร์มีเนียอาศัยอยู่โดยเฉพาะ[62] ถึงแม้ว่ามีการถ่ายโอนประชากรอาร์มีเนียในนครจำนวนมากในคริสต์ศตวรรษที่ 17[63] ตัวนครยังคงมีประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวอาร์มีเนียในช่วงสงครามออตโตมัน–โฮตัก (ค.ศ. 1722–1727)[46] ประชากรในภูมิภาคนี้มีการเปลี่ยนแปลงเนื่องจากชุดสงครามระหว่างจักรวรรดิออตโตมัน อิหร่าน และรัสเซีย ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 เยเรวานมีประชากรส่วนใหญ่เป็นมุสลิม โดยหลักเป็นชาวอาร์มีเนียและประชากร "ตาตาร์คอเคซัส"[64][65] เอช. เอฟ. บี. ลินช์ นักเดินทาง รายงานว่า ในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1890 ตัวนครมีชาวอาร์มีเนียประมาณ 50% และมุสลิม 50% (อาเซอร์ไบจานและเปอร์เซีย)[66]
หลังการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวอาร์มีเนีย ผู้ลี้ภัยหลายคนจากบริเวณที่ชาวอาร์มีเนียเรียกว่าอาร์มีเนียตะวันตก (ปัจุจบันคือประเทศตุรกี ในเวลานั้นคือจักรวรรดิออตโตมัน) อพยพไปยังอาร์มีเนียตะวันออก โดยใน ค.ศ. 1919 ผู้อพยพชาวอาร์มีเนียประมาณ 75,000 อพยพจากจักรวรรดิออตโตมันไปยังเยเรวาน ส่วนใหญ่มาจากภูมิภาค Vaspurakan (นครวานและพื้นที่โดยรอบ) ผู้ลี้ภัยส่วนใหญ่เสียชีวิตด้วยโรคไข้รากสาดใหญ่และโรคอื่น ๆ[67]
ชาวอาเซอร์ไบจานที่เป็นประชากรในเยเรวานก่อนหน้าการปฏิวัติเดือนตุลาคมถึง 43% มีจำนวนลดลงจนเหลือ 0.7% ใน ค.ศ. 1959 และลดลงอีกจนถึง 0.1% ในความขัดแย้งนากอร์โน-คาราบัคช่วง ค.ศ. 1989[68]
นอกจากนี้ ยังมีประชากรอินเดียในอาร์มีเนีย โดยมีบันทึกพลเมืองในประเทศมากกว่า 22,000 คน ประชากรส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเยเรวาน ซึ่งมักดำเนินธุรกิจ เปิดร้านอาหารอินเดีย และศึกษาในมหาวิทยาลัยเยเรวาน[69][70]
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
เยเรวานเป็นเมืองพี่น้องกับเมืองดังนี้:[71]
เยเรวานเป็นเมืองคู่ค้ากับเมืองดังนี้:[73]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.