ดามัสกัส

ดามัสกัส (อังกฤษ: Damascus, /dəˈmæskəs/ də-mass-kəs หรือ /dəˈmɑːskəs/ də-mah-skəs; อาหรับ: دمشق‎, อักษรโรมัน: Dimashq, สัทอักษรสากล: [diˈmaʃq]) เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดของประเทศซีเรีย บางคนถือว่าเมืองนี้เป็นเมืองศักดิ์สิทธิ์ลำดับที่ 4 ในศาสนาอิสลาม^[10][11][12] ชาวซีเรียเรียกขานเมืองนี้ว่า อัชชาม (الشَّام‎) และมีสมญาว่า "เมืองแห่งดอกมะลิ" (مَدِينَةُ الْيَاسْمِينِ‎ Madīnat al-Yāsmīn)^[1] ดามัสกัสเป็นศูนย์วัฒนธรรมที่สำคัญของลิแวนต์และโลกอาหรับ ประมาณการว่าเมืองนี้มีประชากร 2,503,000 คนใน ค.ศ. 2022

ดามัสกัส دمشق
เมืองหลวง
มัสยิดอุมัยยะฮ์ ทิวทัศน์ดามัสกัส • เขากอซิยูน มักตับอันบัร • วังอัลอัซม์ อัตตะกียะฮ์ อัสซุลัยมานียะฮ์
ธง ตราอย่างเป็นทางการของดามัสกัส ตรา
สมญา:  เมืองแห่งดอกมะลิ[1] (مَدِينَةُ الْيَاسْمِينِ) อัลฟัยฮาอ์[2] (อาหรับ: الْفَيْحَاء, อักษรโรมัน: al-Fayḥāʾ)[note 1]
ดามัสกัส ที่ตั้งของดามัสกัสในประเทศซีเรีย แสดงแผนที่ประเทศซีเรีย ดามัสกัส ดามัสกัส (เมดิเตอร์เรเนียนตะวันออก) แสดงแผนที่เมดิเตอร์เรเนียนตะวันออก
พิกัด: 33°30′47″N 36°17′31″E
ประเทศ	ซีเรีย
เขตผู้ว่าการ	เมืองหลวงดามัสกัส
อยู่ในพื้นที่ควบคุมของ	รัฐบาลเปลี่ยนผ่านซีเรีย[4][5]
เทศบาล	16
การปกครอง
• ผู้ว่าการ	Mohammad Tariq Kreishati[6]
พื้นที่[7]
• เมืองหลวง	105 ตร.กม. (41 ตร.ไมล์)
• เขตเมือง	77 ตร.กม. (29.73 ตร.ไมล์)
ความสูง	680 เมตร (2,230 ฟุต)
ประชากร  (ประมาณ ค.ศ. 2022)
• เมืองหลวง	2,503,000[8] คน
เขตเวลา	UTC+3
รหัสพื้นที่	รหัสประเทศ: 963, รหัสเมือง: 11
รหัสภูมิศาสตร์	C1001
รหัส ISO 3166	SY-DI
ภูมิอากาศ	BWk
เอชดีไอ (2011)	0.714[9] – สูง
ท่าอากาศยานนานาชาติ	ท่าอากาศยานนานาชาติดามัสกัส
เว็บไซต์	www.damascus.gov.sy
แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	เมืองโบราณดามัสกัส
ประเภท	วัฒนธรรม
เกณฑ์	i, ii, iii, iv, vi
ขึ้นเมื่อ	1979 (คณะกรรมการสมัยที่ 3)
เลขอ้างอิง	20
ภูมิภาค	รัฐอาหรับ

เมืองตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศซีเรีย เป็นศูนย์กลางของเขตมหานคร (Greater Damascus) ที่มีประชากร 2.7 ล้านคน (2004)^[13] ในทางภูมิศาสตร์เมืองวางตัวอยู่ทางเชิงเขาด้านตะวันออกของเทือกเขา แอนติเลบานอน ห่างจากชายฝั่งด้านตะวันออกของทะเลเมดิเตอเรเนียน เข้าไป 80 กิโลเมตร (50 ไมล์) บนที่ราบสูง 680 เมตร (2,230 ฟุต) จากระดับน้ำทะเล ดามัสกัสมีภูมิอากาศแบบกึ่งทะเลทราย เนื่องจากอยู่ในเขตเงาฝน

ดามัสกัสเป็นหนึ่งในเมืองที่มีคนอาศัยอยู่อย่างต่อเนื่องที่เก่าแก่ที่สุดในโลก^[14] โดยมีผู้ตั้งถิ่นฐานครั้งแรกในสหัสวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์ศักราช จากนั้นจึงกลายเป็นเมืองหลวงของรัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์ใน ค.ศ. 661 ถึง 750 หลังราชวงศ์อับบาซียะฮ์ชนะ จึงย้ายศูนย์กลางอำนาจของรัฐอิสลามไปที่แบกแดด ดามัสกัสมีบทบาททางการเมืองลดลงในยุคนั้น โดยรื้อฟื้นกลับมามีความสำคัญอีกครั้งในสมัยอัยยูบิดถึงมัมลูก ปัจจุบัน ดามัสกัสเป็นที่ตั้งของรัฐบาลกลางซีเรีย ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2024 สิบสามปีหลังสงครามกลางเมืองซีเรีย มีการประกาศให้ดามัสกัสเป็นเมืองที่น่าอยู่อาศัยน้อยที่สุดในโลกจาก 173 เมืองทั่วโลก (global cities) ในการจัดอันดับ Global Liveability^[15]

ชื่อและศัพทมูลวิทยา

หรือ
ṯmsqw[16] ในไฮเออโรกลีฟอียิปต์
สมัย: ราชอาณาจักรใหม่ (1550–1069 BC)

ชื่อดามัสกัสปรากฏในรายการทางภูมิศาสตร์ของฟาโรห์ทุตโมสที่ 3 เป็น ṯmśq (𓍘𓄟𓊃𓈎𓅱) เมื่อศตวรรษที่ 15 ก่อนคริสต์ศักราช^[17] ศัพทมูลวิทยาของชื่อโบราณ ṯmśq ยังไม่เป็นที่กระจ่าง โดยมีผู้เสนอเป็น Imerišú (𒀲𒋙) ในภาษาแอกแคด, ṯmśq (𓍘𓄟𓊃𓈎𓅱) ในภาษาอียิปต์, Damašq (𐡃𐡌𐡔𐡒‎) ในภาษาแอราเมอิกเก่า และ Damméseq (דַּמֶּשֶׂק) ในภาษาฮีบรูไบเบิล มีผู้พบรูปสะกดแบบแอกแคดจำนวนหนึ่งบนจดหมายอามาร์นาที่เขียนในศตวรรษที่ 14 ก่อนคริสต์ศักราช ได้แก่: Dimasqa (𒁲𒈦𒋡), Dimašqì (𒁲𒈦𒀸𒄀), และ Dimašqa (𒁲𒈦𒀸𒋡)

ภายหลังรูปสะกดของชื่อเมืองในภาษาแอราเมอิกมักรวม resh (อักษร r) แทรกซอน โดยอาจได้รับอิทธิพลจากรากศัพท์ dr ที่หมายถึง "ที่อยู่อาศัย" ทำให้ชื่อเมืองในภาษาอังกฤษกับภาษาละตินจึงเป็น Damascus ซึ่งนำเข้ามาจากภาษากรีกว่า Δαμασκός และมีต้นกำเนิดจากกุมรอนว่า Darmeśeq (דרמשק), และ Darmsûq (ܕܪܡܣܘܩ) ในภาษาซีรีแอก"^[18][19] หมายถึง "ดินแดนที่อุดมไปด้วยน้ำ"^[20]

เมื่องนี้มีชื่อเรียกในภาษาอาหรับว่า ดิมัชก์ (دمشق Dimašq)^[21] ส่วนอีกชื่อหนึ่งคือ อัชชาม โดยอัชชามในภาษาอาหรับใช้เรียก "ลิแวนต์" ส่วน "ซีเรีย" โดยเฉพาะในอดีตภูมิภาคซีเรีย มีชื่อเรียกว่า บิลาดุชชาม (بلاد الشام, แปลว่า ดินแดนลิแวนต์)^{[note 2]} ศัพท์หลัง ในเชิงศัพทมูลวิทยา หมายถึง "ดินแดนทางฝั่งซ้าย" หรือ "ทางเหนือ" เนื่องจากบุคคลจากฮิญาซหันหน้าไปทางตะวันออก ตรงทิศที่ดวงอาทิตย์ขึ้น ทำให้ทิศเหนืออยู่ฝั่งซ้าย โดยชื่อนี้เป็นชื่อที่อยู่ตรงข้ามกับชื่อเยเมน (اَلْيَمَن al-Yaman) ที่แปลว่า "ฝั่งขวามือ" หรือ "ทางใต้" รูปแบบอักษร ش ء م (š-ʾ-m') ของ ش م ل (š-m-l) สามารถยืนยันในอักษรอาระเบียใต้โบราณว่า 𐩦𐩱𐩣 (šʾm) ซึ่งมีการพัฒนาทางอรรถศาสตร์เหมือนกัน^[26][27]

ภูมิประเทศ

ภูมิอากาศ

ดามัสกัสมีสภาพภูมิอากาศแบบเย็นแห้งแล้ง (BWk) ตามระบบเคิพเพิน^[28] เนื่องจากเมืองนี้ตั้งอยู่ในพื้นที่อับฝนของเทือกเขาแอนติเลบานอน (Anti-Lebanon Mountains)^[29] และกระแสน้ำในมหาสมุทร

ข้อมูลภูมิอากาศของดามัสกัส (ท่าอากาศยานนานาชาติดามัสกัส) 1991–2020
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	24.0 (75.2)	29.0 (84.2)	34.4 (93.9)	38.4 (101.1)	41.0 (105.8)	44.8 (112.6)	46.0 (114.8)	44.6 (112.3)	42.0 (107.6)	37.8 (100)	31.0 (87.8)	25.1 (77.2)	46.0 (114.8)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	12.9 (55.2)	15.1 (59.2)	20.0 (68)	25.1 (77.2)	30.7 (87.3)	35.1 (95.2)	37.6 (99.7)	37.4 (99.3)	34.3 (93.7)	28.8 (83.8)	20.5 (68.9)	14.7 (58.5)	26.02 (78.83)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	6.5 (43.7)	8.2 (46.8)	12.1 (53.8)	16.6 (61.9)	21.7 (71.1)	25.6 (78.1)	27.8 (82)	27.6 (81.7)	24.7 (76.5)	19.8 (67.6)	12.5 (54.5)	7.8 (46)	17.58 (63.64)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	1.2 (34.2)	2.3 (36.1)	5.0 (41)	8.3 (46.9)	12.4 (54.3)	16.0 (60.8)	18.8 (65.8)	18.7 (65.7)	15.4 (59.7)	11.4 (52.5)	5.6 (42.1)	2.3 (36.1)	9.78 (49.61)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	−12.2 (10)	−12.0 (10)	−8.0 (18)	−7.5 (18.5)	0.6 (33.1)	4.5 (40.1)	9.0 (48.2)	8.6 (47.5)	2.1 (35.8)	-3.0 (26.6)	−8.0 (18)	−10.2 (13.6)	−12.2 (10)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	25 (0.98)	26 (1.02)	20 (0.79)	7 (0.28)	4 (0.16)	1 (0.04)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	6 (0.24)	21 (0.83)	21 (0.83)	131 (5.16)
ความชื้นร้อยละ	76	69	59	50	43	41	44	48	47	52	63	75	56
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย	8	8	6	3	2	0.1	0.1	0.1	0.2	3	5	7	42.5
วันที่มีหิมะตกโดยเฉลี่ย	1	1	0.1	0	0	0	0	0	0	0	0	0.2	2.3
จำนวนชั่วโมงที่มีแดด	164.3	182.0	226.3	249.0	322.4	357.0	365.8	353.4	306.0	266.6	207.0	164.3	3,164.1
แหล่งที่มา 1: Pogoda.ru.net[30]
แหล่งที่มา 2: NOAA (ชั่วโมงที่มีแสงแดด, 1961–1990)[31]

วัฒนธรรม

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ดามัสกัส

ดามัสกัสได้รับเลือกเป็นเมืองหลวงทางวัฒนธรรมของอาหรับ ค.ศ. 2008^[32]

เมืองพี่น้องและเมืองแฝด

• อังการา ตุรกี^[33]
• อัสตานา คาซัคสถาน
• บูคาเรสต์ โรมาเนีย^[34]
• บัวโนสไอเรส อาร์เจนตินา^[35]
• กอร์โดบา สเปน^[36]
• ดูไบ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์^[37]
• อิสตันบูล ตุรกี^[38]
• โตเลโด สเปน^[39]
• เยเรวาน อาร์มีเนีย^[40]

ดูเพิ่ม

• รายชื่อแหล่งมรดกโลกที่กำลังตกอยู่ในภาวะอันตราย

หมายเหตุ

1. อัลฟัยฮาอ์ (الفيحاء) เป็นคำคุณศัพท์ที่แปลว่า "กว้างขวาง"^[3]
2. ในอดีต Baalshamin (แอราเมอิก: ܒܥܠ ܫܡܝܢ)^[22][23] เป็นเทพท้องฟ้าเซมิติกในคานาอัน/ฟินีเชีย และแพลไมราโบราณ^[24][25] ดังนั้น ชาม จึงหมายถึง (สวรรค์ หรือ ท้องฟ้า)