యిటర్బియం
From Wikipedia, the free encyclopedia
ఇటర్బియం (Yb) పరమాణు సంఖ్య 70 కలిగిన రసాయన మూలకం. ఇది ఒక లోహం, లాంతనైడ్ సిరీస్లోని చివరి, పద్నాలుగవ మూలకం. దాని +2 ఆక్సీకరణ స్థితి దాని సాపేక్ష స్థిరత్వానికి కారణం. అయితే, ఇతర లాంతనైడ్ల మాదిరిగానే, దాని ఆక్సైడ్, హాలైడ్లు, ఇతర సమ్మేళనాల వలె దాని అత్యంత సాధారణ ఆక్సీకరణ స్థితి +3. సజల ద్రావణంలో, ఇతర అంత్య లాంతనైడ్ల సమ్మేళనాల వలె, కరిగే యట్టర్బియం సమ్మేళనాలు తొమ్మిది నీటి అణువులతో సముదాయాలను ఏర్పరుస్తాయి. దాని క్లోజ్డ్-షెల్ ఎలక్ట్రాన్ కాన్ఫిగరేషన్ కారణంగా, దాని సాంద్రత, ద్రవీభవన, మరిగే బిందువులు ఇతర లాంతనైడ్ల కంటే గణనీయంగా భిన్నంగా ఉంటాయి.
యిటెర్బియం | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pronunciation | /ɪˈtɜːrbiəm/ | ||||||||||||||
Appearance | silvery white | ||||||||||||||
Standard atomic weight Ar°(Yb) | |||||||||||||||
యిటెర్బియం in the periodic table | |||||||||||||||
Group | మూస:Infobox element/symbol-to-group/format | ||||||||||||||
Period | period 6 | ||||||||||||||
Block | f-block | ||||||||||||||
Electron configuration | [Xe] 4f14 6s2 | ||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8, 18, 32, 8, 2 | ||||||||||||||
Physical properties | |||||||||||||||
Phase at STP | solid | ||||||||||||||
Melting point | 1097 K (824 °C, 1515 °F) | ||||||||||||||
Boiling point | 1469 K (1196 °C, 2185 °F) | ||||||||||||||
Density (near r.t.) | 6.90 g/cm3 | ||||||||||||||
when liquid (at m.p.) | 6.21 g/cm3 | ||||||||||||||
Heat of fusion | 7.66 kJ/mol | ||||||||||||||
Heat of vaporization | 159 kJ/mol | ||||||||||||||
Molar heat capacity | 26.74 J/(mol·K) | ||||||||||||||
Vapor pressure
| |||||||||||||||
Atomic properties | |||||||||||||||
Oxidation states | 0,[3] +1,[4] +2, +3 (a basic oxide) | ||||||||||||||
Electronegativity | Pauling scale: ? 1.1 | ||||||||||||||
Atomic radius | empirical: 176 pm | ||||||||||||||
Covalent radius | 187±8 pm | ||||||||||||||
Spectral lines of యిటెర్బియం | |||||||||||||||
Other properties | |||||||||||||||
Natural occurrence | primordial | ||||||||||||||
Crystal structure | face-centered cubic (fcc) | ||||||||||||||
Speed of sound thin rod | 1590 m/s (at 20 °C) | ||||||||||||||
Thermal expansion | (r.t.) (β, poly) 26.3 µm/(m⋅K) | ||||||||||||||
Thermal conductivity | 38.5 W/(m⋅K) | ||||||||||||||
Electrical resistivity | (r.t.) (β, poly) 0.250 µ Ω⋅m | ||||||||||||||
Magnetic ordering | paramagnetic | ||||||||||||||
Young's modulus | (β form) 23.9 GPa | ||||||||||||||
Shear modulus | (β form) 9.9 GPa | ||||||||||||||
Bulk modulus | (β form) 30.5 GPa | ||||||||||||||
Poisson ratio | (β form) 0.207 | ||||||||||||||
Vickers hardness | 206 MPa | ||||||||||||||
Brinell hardness | 343 MPa | ||||||||||||||
CAS Number | 7440-64-4 | ||||||||||||||
History | |||||||||||||||
Discovery | Jean Charles Galissard de Marignac (1878) | ||||||||||||||
First isolation | Georges Urbain (1907) | ||||||||||||||
Isotopes of యిటెర్బియం
| |||||||||||||||
Template:infobox యిటెర్బియం isotopes does not exist | |||||||||||||||
Category: యిటెర్బియం
|
1878లో, స్విస్ రసాయన శాస్త్రవేత్త జీన్ చార్లెస్ గలిస్సార్డ్ డి మారిగ్నాక్ అరుదైన భూ సమ్మేళనం "ఎర్బియా" నుండి మరొక స్వతంత్ర భాగాన్ని వేరు చేశాడు. దానిని అతను స్వీడన్లోని గ్రామమైన యిటర్బీ పేరిట "యిటర్బియా" అని అన్నాడు. మొత్తం మీద, నాలుగు మూలకాలకు ఆ గ్రామం పేరు పెట్టారు - మిగిలినవి యిట్రియం, టెర్బియం ఎర్బియం). 1907లో, యెట్టర్బియా నుండి కొత్త సమ్మేళనం "లుటేసియా" ను వేరు చేసారు. దీని నుండి జార్జెస్ అర్బైన్, కార్ల్ అయుర్ వాన్ వెల్స్బాచ్, చార్లెస్ జేమ్స్ లు "లుటేసియం" (ఇప్పుడు లుటీషియం) మూలకాన్ని సంగ్రహించారు. కొంత చర్చ తర్వాత, మరిగ్నాక్ పెట్టిన పేరు పేరు "యిటర్బియం" ను అలాగే ఉంచారు. సాపేక్షంగా స్వచ్ఛమైన లోహాన్ని 1953 వరకు పొందలేదు. ప్రస్తుతం, యిటర్బియం ప్రధానంగా స్టెయిన్లెస్ స్టీల్ లేదా యాక్టివ్ లేజర్ మీడియా లో డోపాంట్గా ఉపయోగించబడుతోంది. గామా రే సోర్స్గా కూడా ఉపయోగిస్తున్నారు.
సహజ యిటర్బియంకు ఏడు స్థిరమైన ఐసోటోప్లున్నాయి.ఇవి మొత్తంగా మిలియన్కు 0.3 భాగాల సాంద్రతలో ఉంటాయి. ఈ మూలకం చైనా, యునైటెడ్ స్టేట్స్, బ్రెజిల్, భారతదేశంలలో మోనాజైట్, యుక్సెనైట్, జెనోటైమ్ ఖనిజాల రూపంలో లభిస్తోంది. యిటర్బియం గాఢత తక్కువగా ఉంటుంది, ఎందుకంటే ఇది అనేక ఇతర అరుదైన-భూ మూలకాలలో మాత్రమే కనిపిస్తుంది; అంతేకాకుండా, ఇది అతి తక్కువ సమృద్ధిగా ఉంటుంది. ఒకసారి సంగ్రహించి, తయారు చేసిన తర్వాత, యెట్టర్బియం కంటికి, చర్మానికి చికాకు కలిగించే విధంగా కొంతవరకు ప్రమాదకరం. ఇది అగ్ని, పేలుడు ప్రమాదకరం.