![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Aleppo_new_mix.jpg/640px-Aleppo_new_mix.jpg&w=640&q=50)
Halepi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Halepi ose Alepo (arabisht: ﺣَﻠَﺐ Haleb) është një qytet në Siri, që shërben si kryeqyteti i Rajonit të Halepit dhe është qyteti më i populluar sirian . [1] Me një popullsi zyrtare prej 4.6 milionë në vitin 2010, [2] Halepi ishte qyteti më i madh sirian para Luftës Civile Siriane ; megjithatë, tani Halepi është ndoshta qyteti i dytë më i madh në Siri pas kryeqytetit Damaskut .
UNESCO World Heritage Site | |
---|---|
Referenca | 21 |
Halepi është një nga qytetet më të vjetra të banuara vazhdimisht në botë ; mund të ketë qenë e banuar qysh prej mijëvjeçarit të 6 p.e.s. [3] Gërmimet në Tel es-Sauda dhe Tel el-Ensari, në jug të Emrit të vjetër të Halepit, tregojnë se zona ishte e pushtuar nga Amoritët që të paktën në fundin e mijëvjeçarit të tretë para erës sonë. [4] Kjo është gjithashtu kur Halepi përmendet për herë të parë në pllakat kuneiforme të zbuluara në Ebla dhe Mesopotami, në të cilat ajo është pjesë e shtetit Amorite të Jamhadit dhe vihet në dukje për aftësinë e saj tregtare dhe ushtarake. [5] Një histori e tillë e gjatë i atribuohet vendndodhjes së saj strategjike si qendër tregtare në mes të detit Mesdhe dhe Mesopotamisë .
Për shekuj me radhë, Halepi ishte qyteti më i madh në rajonin Sirian dhe qyteti i tretë më i madh Perandorisë Osmane pas Stambollit dhe Kajros.[6] [7] [8] Rëndësia e qytetit në histori ka qenë vendndodhja e saj në një prej fundeve të Rrugës së Mëndafshit, që kalonte përmes Azisë Qendrore dhe Mesopotamisë. Kur u përurua Kanali i Suezit në 1869, tregtia u zhvendos në det dhe për Halepin filloi rënien e ngadaltë. Me rënien e Perandorisë Osmane pas Luftës së Parë Botërore, Halepi humbi pjesën e saj veriore në Turqinë moderne, si dhe hekurudhën e rëndësishme të Bagdadit që e lidh atë me Mosulin . Në vitet 1940, ajo humbi aksesin e saj kryesor në det, Antakja dhe Iskenderuni, mbetën gjithashtu në Turqi. Përfundimisht, izolimi i Sirisë në dekadat e fundit përkeqësoi situatën. Kjo rënie mund të ketë ndihmuar për të ruajtur qytetin e vjetër të Halepit, arkitekturën e saj mesjetare dhe trashëgiminë tradicionale. Ajo fitoi titullin e "Kryeqytetit Islamik të Kulturës 2006", dhe ka pasur një valë restaurimi të suksesshëm të pikave historike të saj. Beteja e Aleppo (2012-2016) ndodhi në qytet gjatë Luftës Civile Siriane dhe prej saj shumë pjesë të qytetit pësuan shkatërrime masive. [9] Pjesët e prekura të qytetit janë duke u rindërtuar. [10] [11]