rycerz

rycerz (język polski)

rycerz (1.1)

rycerze (1.2)

wymowa:

IPA: [ˈrɨt͡sɛʃ], AS: [ryceš], zjawiska fonetyczne: wygł. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rycerz	rycerze
dopełniacz	rycerza	rycerzy
celownik	rycerzowi	rycerzom
biernik	rycerza	rycerzy
narzędnik	rycerzem	rycerzami
miejscownik	rycerzu	rycerzach
wołacz	rycerzu	rycerze

(1.1) hist. członek uprzywilejowanego stanu żołnierskiego; zwykle stawał do walki jako jeździec; zob. też rycerstwo w Wikipedii

(1.2) przen. tytuł nadawany członkom niektórych stowarzyszeń lub zakonów

(1.3) przen. o mężczyźnie pełnym galanterii w stosunku do kobiet^[1]

odmiana:

(1.1-3)

 

przykłady:

(1.1) Uważa się, że najsłynniejszym polskim rycerzem był Zawisza Czarny.

składnia:

(1.1) rycerz + D.

(1.2) rycerz + D.

kolokacje:

(1.1) pasować na rycerza • konny rycerz • rycerz w lśniącej zbroi • rycerz Okrągłego Stołu / króla Artura / króla Jagiełły

(1.2) rycerz maltański / Jedi / Niepokalanej / Kolumba

synonimy:

(1.1) st.pol. raciądz

(1.2) kawaler

(1.3) dżentelmen, gentleman

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) wojownik

hiponimy:

(1.1) paladyn, samuraj, spahis, farys, mameluk

holonimy:

(1.1) hufiec

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. rycerskość ż, rycerstwo n, Rycerka ż, Rycerzowa ż

zdrobn. rycerzyk m

przym. rycerski

przysł. rycersko

związki frazeologiczne:

błędny rycerz • być czyimś rycerzem • rycerz zielonego stolika • śpiący rycerz • przysłowia: co Polak, to rycerz • jaki rycerz, taka szabla • lepszy rycerz niż panosza • ma coś z rycerza – zakuty łeb

etymologia:

(1.1) niem. Ritter^[2]

(1.2-3) od (1.1)

uwagi:

(1.1) Zwykle terminu używa się do opisu średniowiecznego rycerstwa, rzadziej starożytnych rzymskich ekwitów.

zob. też rycerz w Wikicytatach

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) knight, ritter, cavalier
• arabski: (1.1) فارس m
• baskijski: (1.1) zaldun
• białoruski: (1.1) рыцар m
• bretoński: (1.1) marc'heg
• bułgarski: (1.1) рицар m
• chorwacki: (1.1) vitez m
• czeski: (1.1) rytíř m, vítěz m
• duński: (1.1) ridder w; (1.3) ridder w
• esperanto: (1.1) kavaliro
• estoński: (1.1) rüütel
• fiński: (1.1) ritari
• francuski: (1.1) chevalier m
• galicyjski: (1.1) cabaleiro
• grenlandzki: (1.1) sakkutooqqinneq
• gruziński: (1.1) მხედარი, რაინდი
• hebrajski: (1.1) פרש m, אביר m
• hiszpański: (1.1) caballero m
• ido: (1.1) kavaliero
• interlingua: (1.1) cavaliero
• irlandzki: (1.1) ridire
• islandzki: (1.1) riddari m
• japoński: (1.1) 騎士
• jidysz: (1.1) ריטער m (riter)
• kaszubski: (1.1) ricérz m
• kataloński: (1.1) cavaller m
• kurmandżi: (1.1) şovalye
• łaciński: (1.1) eques m
• macedoński: (1.1) витез m
• niderlandzki: (1.1) ridder m
• niemiecki: (1.1) Ritter m, Edelmann m
• norweski (bokmål): ridder m
• norweski (nynorsk): riddar m
• nowogrecki: (1.1) ιππότης m
• ormiański: (1.1) ասպետ
• perski: (1.1) سلحشور
• portugalski: (1.1) cavaleiro m
• rosyjski: (1.1) рыцарь m
• słowacki: (1.1) rytier m
• słoweński: (1.1) vitez m
• starofrancuski: (1.1) chevalier m
• staroirlandzki: (1.1) ritire m
• szwedzki: (1.1) riddare w, knekt w
• średnioangielski: (1.1) knyght
• turecki: (1.1) serefli, şövalye, sipahi
• turkmeński: (1.1) rysar
• ukraiński: (1.1) рицар m, лицар m, витязь m
• walijski: (1.1) marchog m
• węgierski: (1.1) lovag
• wietnamski: (1.1) hiệp khách
• wilamowski: (1.1) ritter m, rycyż m
• włoski: (1.1) cavaliere m

źródła:

1.  Hasło „rycerz” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, ISBN 83-01-12760-0, s. 137