piesek

piesek (język polski)

pies i piesek (1.2)

piesek (1.3)

piesek (1.5)

wymowa:

IPA: [ˈpʲjɛsɛk], AS: [pʹi ̯esek], zjawiska fonetyczne: zmięk.• i → j  ​^?/i

​^?/i ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) zdrobn. od pies

(1.2) mały pies

(1.3) zabawka wyobrażająca psa

(1.4) pot. pogard. o kimś, kto donosi na innych, jest na czyichś usługach

(1.5) zool. zob. piesek preriowy

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	piesek	pieski
dopełniacz	pieska	piesków
celownik	pieskowi	pieskom
biernik	pieska	pieski
narzędnik	pieskiem	pieskami
miejscownik	piesku	pieskach
wołacz	piesku	pieski

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	piesek	pieski
dopełniacz	pieska	piesków
celownik	pieskowi	pieskom
biernik	piesek	pieski
narzędnik	pieskiem	pieskami
miejscownik	piesku	pieskach
wołacz	piesku	pieski

(2.1) daw. przen. przyrząd do zdejmowania butów^[1]

(2.2) sport. prosty styl pływacki, przypominający sposób pływania psów i innych czworonogów; zob. też piesek w Wikipedii

odmiana:

(1.1-5)

 

(2.1-2)

 

przykłady:

(1.1) Taki piesek robi tyle hałasu?

(1.2) Kupiliśmy pieska rasy labrador, teraz waży 10 kg, ale jak dorośnie, to będzie miał ponad 30.

(1.3) Jacuś dostał dwie maskotki, misia i pieska.

(1.4) Lepiej nie mów za dużo przy Wiktorze, to piesek szefowej.

składnia:

kolokacje:

(2.2) pływać pieskiem

synonimy:

(1.1) pieseczek, psinka, psina

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. psiur mzw, psioczenie n, napsioczenie n, piesio mzw, arcypies mzw, pies mzw, psowate nmos, psiarnia ż, psiarz mos, psica ż, psiątko n, psina ż, psiaczek mzw, psinka ż, pieseczek mzw, psiak mzw, psisko n, piechol mzw

czas. psioczyć ndk., napsioczyć dk., popsioczyć dk.

przym. psi, psowaty, pieski, pieskowy

przysł. psio, piesko

związki frazeologiczne:

francuski piesek • pozycja na pieska

etymologia:

pol. pies + -ek

uwagi:

por. szczeniak

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: pies

• angielski: (1.1) doggy; (1.2) small dog
• białoruski: (1.1) сабачка m; (1.2) сабачка m
• duński: (1.1) hundi w; (1.2) hundi w
• esperanto: (1.1) hundeto
• hiszpański: (1.1) perrito m; (1.2) perrito m
• jidysz: (1.1) הינטל n (hintl); (1.2) הינטל n (hintl)
• łotewski: (1.1) šunelis m; (1.2) šunelis m
• niemiecki: (1.1) Hündchen n, pot. żart. Hundi m; (1.2) Hündchen n, pot. żart. Hundi m; (1.3) Hündchen n, pot. żart. Hundi m
• portugalski: (1.1) cachorro m; żart. cachorrinho m; cãozinho m
• rosyjski: (1.1) собачка ż, пёсик m
• słowacki: (1.1) psík m, psíček m; (1.2) psík m
• ukraiński: (1.1) пе́сик m; (1.2) пе́сик m; (1.3) пе́сик m
• wilamowski: (1.1) hyndła n
• włoski: (1.1) cagnolino m

źródła:

1. Kazimierz Nitsch, Z badań nad językiem polskim (z literatury chorwackiej), „Poradnik Językowy” nr 4/1908, s. 53.