żyła

żyła (język polski)

widoczne żyły (1.1)

żyła (1.2)

cztery żyły (1.3)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈʒɨwa], AS: [žyu̯a]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) anat. naczynie krwionośne, w którym krew płynie do serca; zob. też żyła w Wikipedii

(1.2) geol. masa skalna lub mineralna wypełniająca szczelinę w skałach; zob. też żyła (geologia) w Wikipedii

(1.3) techn. jedna z części przewodzących kabla elektrycznego; zob. też żyła kabla w Wikipedii

(1.4) pot. człowiek skąpy

(1.5) pot. człowiek wymagający zbyt wiele od innych^[1]

(1.6) środ. w brydżu gracz stale kontrujący^[2]

czasownik, forma fleksyjna

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	żyła	żyły
dopełniacz	żyły	żył
celownik	żyle	żyłom
biernik	żyłę	żyły
narzędnik	żyłą	żyłami
miejscownik	żyle	żyłach
wołacz	żyło	żyły

(2.1) 3. os. ż lp przesz. od: żyć

odmiana:

(1.1-6)

 

przykłady:

(1.3) Ten kabel ma trzy niezależne żyły, odizolowane od siebie.

(1.4) Nie bądź żyła, pożycz stówę do piątku!

składnia:

kolokacje:

(1.2) żyła wodna • żyła złota

(1.4) być żyłą

synonimy:

(1.4) pot. centuś, chytrus, kutwa, liczykrupa, skąpiradło; reg. śl. dziurdziuch; przest. żyd; chciwiec, harpagon, skąpiec

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. żylak m, żylastość ż, żyłkowanie n

zdrobn. żyłka ż

czas. odżyłować, żyłować ndk.

przym. żyłowy, żylny, żylasty, żyłkowany

związki frazeologiczne:

mrozić krew w żyłach • żyła złota • wypruwać żyły • wypruwać sobie żyły • wypruwać z siebie żyły

etymologia:

uwagi:

zob. też żyła (ujednoznacznienie) w Wikipedii

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała

(1.1) por. tętnica

tłumaczenia:

• albański: (1.1) venë ż
• angielski: (1.1) vein; (1.2) vein
• arabski: (1.1) وريد, عرق
• azerski: (1.1) damar
• baskijski: (1.1) zain
• białoruski: (1.1) вена ż; (1.2) жыла ż; (1.3) жыла ż
• bułgarski: (1.1) вена ż; (1.2) жила ż
• czeski: (1.1) žíla
• duński: (1.1) åre w
• esperanto: (1.1) vejno; (1.3) kablero
• francuski: (1.1) veine ż; (1.2) filon m; (1.3) brin m
• hiszpański: (1.1) vena ż; (1.2) vena ż, filón m; (1.3) conductor m
• interlingua: (1.1) venna
• irlandzki: (1.1) féith
• islandzki: (1.1) bláæð ż
• japoński: (1.1) 静脈 (じょうみゃく, jōmyaku), 脈 (みゃく, myaku); (1.2) 鉱脈 (こうみゃく, kōmyaku), (wodna) 水脈 (すいみゃく, suimyaku); (1.4) けちんぼ (kechinbo)
• jidysz: (1.1) אָדער m/ż (oder), ווענע ż (wene); (1.2) אָדער m/ż (oder)
• kaszubski: (1.1) żëła
• litewski: (1.1) vena ż, gysla ż; (1.2) gysla ż; (1.3) gysla ż; (1.4) gysla ż
• łaciński: (1.1) vena
• łotewski: (1.1) vēna, dzīsla
• niderlandzki: (1.1) ader m; (1.2) ader m; (1.3) ader m; (1.4) krent m
• niemiecki: (1.1) Vene ż, Ader ż; (1.2) Ader ż; (1.3) Ader ż
• nowogrecki: (1.1) φλέβα ż; (1.2) φλέβα ż
• ormiański: (1.1) երակ
• rosyjski: (1.1) вена ż; (1.2) жила ż; (1.3) жила ż
• serbski: (1.1) вена
• slovio: (1.1) zxila (жила)
• szwedzki: (1.1) ven w; (1.2) åder w
• ukraiński: (1.1) жила ż, вена ż
• węgierski: (1.1) véna
• wilamowski: (1.1) öder ż, ȫder ż; (1.2) öder ż, ȫder ż; (1.3) öder ż, ȫder ż
• włoski: (1.1) vena

źródła:

1. Hasło „żyła” w: Inny słownik języka polskiego PWN, red. Mirosław Bańko, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014, ISBN 978–83–01–17799–7, s. 1421.
2. Hasło „żyła” w: Gry karciane w: Anna Piotrowicz, Słownictwo i frazeologia życia towarzyskiego w polskiej leksykografii XX wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004, ISBN 83-232-1378-X, s. 73.