Remove ads
franczyza medialna skupiająca się na serii „Harry Potter” Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wizarding World (znana też jako J.K. Rowling’s Wizarding World) – franczyza medialna obejmująca teksty kultury, produkty oraz miejsca. Bazuje na serii powieści Harry Potter autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling, wydawanej w latach 1997–2007. Prowadzona przez Rowling oraz przedsiębiorstwo medialne Warner Bros. franczyza obejmuje dzieła osadzone w fikcyjnym świecie magii, wykreowanym przez pisarkę i przedstawionym w powieściach.
Twórca | |
---|---|
Pierwsze dzieło | |
Data powstania |
1997 |
Właściciel |
J.K. Rowling |
Strona internetowa |
W 1997 roku wytwórnia Warner Bros. Pictures nabyła prawa do ekranizacji powieści. Rozpoczęło to budowę multimedialnej, lecz opartej głównie o filmy franczyzy, która od 2015 roku funkcjonuje pod aktualną nazwą. W latach 2001–2011 ukazała się seria ośmiu filmów Harry Potter, stanowiących adaptacje książek. Rowling miała aktywny udział przy ich tworzeniu, najpierw w ramach konsultacji, a następnie jako producentka. Kolejna seria filmowa osadzona w świecie magii, Fantastyczne zwierzęta, oparta na pomyśle Rowling i na podstawie jej scenariuszy, rozpoczęła się w 2016 roku. Łącznie filmy z franczyzy przyniosły dotychczas ponad 9,6 miliarda dolarów amerykańskich, co czyni z Wizarding World czwartą najbardziej dochodową serię filmową w historii.
Wizarding World obejmuje także utwory literackie stanowiące dodatek do serii Harry Potter, współtworzoną przez Rowling sztukę teatralną Harry Potter i przeklęte dziecko, ścieżki dźwiękowe do filmów, gry komputerowe, programy telewizyjne oraz atrakcje publiczne, w tym parki rozrywki i wystawy. Dawniej w skład franczyzy wchodził też serwis internetowy Pottermore.
Początki franczyzy sięgają 1997 roku, gdy angielski producent filmowy David Heyman, stojący na czele wytwórni Heyday Films, poszukiwał książki dziecięcej do zekranizowania[1]. Zainteresował się wydaną w tym samym roku powieścią Harry Potter i Kamień Filozoficzny angielskiej pisarki J.K. Rowling, rozpoczynającą siedmiotomowy cykl Harry Potter. Polecił ją swojemu przyjacielowi Lionelowi Wigramowi, który został właśnie zatrudniony w wytwórni Warner Bros. Pictures w Los Angeles[2]. Studio wyraziło zainteresowanie realizacją adaptacji i w październiku 1998 roku sfinalizowało kontrakt z Rowling[3][4][5]. Pisarka zastrzegła w umowie, że wytwórnia nie może tworzyć nieautoryzowanych przez nią kontynuacji[6].
W latach 2001–2011 Warner Bros. wydał osiem filmów z serii Harry Potter, przy których powstawaniu Rowling brała czynny udział, najpierw w ramach konsultacji scenariuszowych, a przy dwóch ostatnich częściach jako producentka wykonawcza[7][8]. Pisarka blokowała niektóre pomysły Warner Bros. związane z Harrym Potterem, między innymi dotyczące produkcji filmów animowanych na podstawie jej książek czy udziału postaci w kampaniach reklamowych (wyjątkiem była kampania Coca-Coli w okresie wydania dwóch pierwszych filmów, na którą Rowling się zgodziła ze względu na fakt, że promowała czytelnictwo wśród dzieci)[7].
Również wytwórnia była skoncentrowana przede wszystkim na produkcji filmów, a w mniejszym stopniu na zabawkach, parkach rozrywki czy innych produktach związanych z Harrym Potterem. Te, choć również powstawały, odgrywały niewielką rolę w porównaniu choćby z franczyzami Disneya. Po części wynikało to z zamknięcia przez wytwórnię sklepów z produktami w 2001 roku oraz sprzedania w 1998 roku firmy Six Flags zajmującej się prowadzeniem parków rozrywki[7]. Dopiero w 2007 roku Warner Bros. ogłosił współpracę z należącą do konkurencyjnego konglomeratu NBCUniversal firmą Universal Parks & Resorts w sprawie otwarcia The Wizarding World of Harry Potter – sieci tematycznych parków rozrywki na podstawie Harry’ego Pottera[9]. Kolejną publiczną atrakcją, prowadzoną już przez Warner Bros., jest otwarty w 2012 roku kompleks Warner Bros. Studio Tour London – The Making of Harry Potter w angielskiej miejscowości Leavesden, gdzie kręcone były filmy z serii Harry Potter[10].
W 2011 odbyła się premiera ostatniej filmowej części Harry’ego Pottera, a Warner Bros. opuścił dyrektor operacyjny Alan F. Horn. Rowling zapragnęła zdobyć większą kontrolę kreatywną w dziełach na podstawie swoich powieści. Jej negocjacje z Warner Bros. nie doprowadziły do rozwoju franczyzy ze względu na stanowisko dyrektora generalnego wytwórni, Barry’ego Meyera. Pisarka nawiązała współpracę z konkurencyjną korporacją Sony, w ramach której stworzyła portal internetowy Pottermore poświęcony wykreowanemu w powieściach światu magii, a także z telewizją BBC, która wyprodukowała miniserial Trafny wybór na podstawie jej powieści pod tym samym tytułem. Przełom w rozmowach Rowling z Warner Bros. nastąpił w 2013 roku wraz z objęciem posady dyrektora generalnego wytwórni przez Kevina Tsujiharę, który wziął sobie za cel pogłębienie współpracy z pisarką[10].
12 września 2013 roku Warner Bros. i Rowling ogłosili budowę franczyzie medialnej, na czele której stanęli agent literacki pisarki, Neil Blair, oraz prezes i dyrektor zarządzający brytyjsko-irlandzko-hiszpańskiego oddziału Warner Bros., Josh Berger. Jej głównym elementem miała być nowa seria filmów, Fantastyczne zwierzęta, stanowiąca debiut Rowling jako scenarzystki. Ponadto wytwórnia zapowiedziała wydanie nowych gier wideo i produktów osadzonych w świecie magii, przejęcie kontroli nad serwisem Pottermore oraz rozszerzenie sieci parków rozrywki. Współpraca objęła także dystrybucję Trafnego wyboru poza Wielką Brytanią[11][12]. Zespoły zajmujące się franczyzą miały pracować w Londynie i Burbank[13]. W czerwcu 2016 roku pracujący dla brytyjskiego oddziału Warner Bros. Polly Cochrane został mianowany chief marketing officerem franczyzy[14].
W 2015 roku franczyza otrzymała nazwę J.K Rowling’s Wizarding World[15][16][17]. 13 marca 2018 został opublikowany zwiastun filmu Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda, w którym Warner Bros. po raz pierwszy zaprezentował logo franczyzy[18][19]. W październiku 2019 został uruchomiony portal internetowy WizardingWorld.com, który zastąpił Pottermore[20]. W październiku 2020 roku Josh Berger opuścił Warner Bros.[21], a w styczniu 2021 roku prowadzenie zespołu do zarządzania franczyzą przejął Tom Ascheim[22].
Tytuł | Tytuł oryginalny | Data premiery | Autor |
---|---|---|---|
Seria powieści Harry Potter | |||
Harry Potter i Kamień Filozoficzny | Harry Potter and the Philosopher’s Stone | 26 czerwca 1997(dts) | J.K. Rowling |
Harry Potter i Komnata Tajemnic | Harry Potter and the Chamber of Secrets | 2 lipca 1998(dts) | |
Harry Potter i więzień Azkabanu | Harry Potter and the Prisoner of Azkaban | 8 lipca 1999(dts) | |
Harry Potter i Czara Ognia | Harry Potter and the Goblet of Fire | 8 lipca 2000(dts) | |
Harry Potter i Zakon Feniksa | Harry Potter and the Order of the Phoenix | 21 czerwca 2003(dts) | |
Harry Potter i Książę Półkrwi | Harry Potter and the Half-Blood Prince | 16 lipca 2005(dts) | |
Harry Potter i Insygnia Śmierci | Harry Potter and the Deathly Hallows | 21 lipca 2007(dts) | |
Dodatki do serii Harry Potter | |||
Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć | Fantastic Beasts and Where to Find Them | 1 marca 2001(dts) | J.K. Rowling |
Quidditch przez wieki | Quidditch Through the Ages | ||
Baśnie barda Beedle’a | The Tales of Beedle the Bard | 13 grudnia 2007(dts) | |
Prequel serii Harry Potter | Harry Potter prequel | 11 czerwca 2008(dts) | |
Książkowe scenariusze | |||
Harry Potter i przeklęte dziecko | Harry Potter and the Cursed Child | 31 lipca 2016(dts) | Jack Thorne |
Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć | Fantastic Beasts and Where to Find Them | 19 września 2016(dts) | J.K. Rowling |
Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda | Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald | 16 listopada 2018(dts) | |
Seria e-booków Pottermore Presents[23] | |||
brak wydania polskojęzycznego | Hogwarts: An Incomplete and Unreliable Guide | 6 września 2016(dts) | J.K. Rowling |
Short Stories from Hogwarts of Power, Politics and Pesky Poltergeists | |||
Short Stories from Hogwarts of Heroism, Hardship and Dangerous Hobbies |
Nr | Tytuł | Tytuł oryginalny | Data premiery | Data premiery w Polsce |
Reżyseria | Scenariusz |
---|---|---|---|---|---|---|
Harry Potter | ||||||
1 | Harry Potter i Kamień Filozoficzny | Harry Potter and the Philosopher’s Stone[a] | 4 listopada 2001(dts) | 18 stycznia 2002(dts) | Chris Columbus | Steve Kloves |
2 | Harry Potter i Komnata Tajemnic | Harry Potter and the Chamber of Secrets | 3 listopada 2002(dts) | 1 stycznia 2003(dts) | ||
3 | Harry Potter i więzień Azkabanu | Harry Potter and the Prisoner of Azkaban | 23 maja 2004(dts) | 4 czerwca 2004(dts) | Alfonso Cuarón | |
4 | Harry Potter i Czara Ognia | Harry Potter and the Goblet of Fire | 6 listopada 2005(dts) | 25 listopada 2005(dts) | Mike Newell | |
5 | Harry Potter i Zakon Feniksa | Harry Potter and the Order of the Phoenix | 28 czerwca 2007(dts) | 27 lipca 2007(dts) | David Yates | Michael Goldenberg |
6 | Harry Potter i Książę Półkrwi | Harry Potter and the Half-Blood Prince | 6 lipca 2009(dts) | 24 lipca 2009(dts) | Steve Kloves | |
7 | Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I | Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 1 | 11 listopada 2010(dts) | 19 listopada 2010(dts) | ||
8 | Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II | Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2 | 7 lipca 2011(dts) | 15 lipca 2011(dts) | ||
Fantastyczne zwierzęta | ||||||
9 | Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć | Fantastic Beasts and Where to Find Them | 10 listopada 2016(dts) | 18 listopada 2016(dts) | David Yates | J.K. Rowling |
10 | Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda | Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald | 8 listopada 2018(dts) | 16 listopada 2018(dts) | ||
11 | Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a | Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore | 29 marca 2022(dts) | 7 kwietnia 2022(dts) | Steve Kloves, J.K. Rowling |
Pierwsza część filmowej franczyzy Wizarding World, seria Harry Potter, obejmuje osiem filmów z lat 2001–2011. Stanowią one adaptację siedmiotomowego cyklu powieści J.K. Rowling pod tym samym tytułem (ostatnia książka została zekranizowana w dwóch filmach)[24].
Głównymi bohaterami jest trójka nastoletnich czarodziejów: Harry Potter, Ron Weasley i Hermiona Granger. Wielowątkowa seria obejmuje w większości okres ich nauki w Szkole Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie. Główną osią fabuły jest konflikt z najpotężniejszym żyjącym czarnoksiężnikiem, Lordem Voldemortem, który zamordował rodziców Harry’ego, gdy ten był niemowlęciem, a teraz chce zabić jego. Początkowo osłabiony i uznany za pokonanego Voldemort z upływem czasu odzyskuje pełnię sił magicznych i doprowadza do wojny między społecznością czarodziejską a swoimi poplecznikami, śmierciożercami. Centralną postacią konfliktu jest Harry, który ma moc pokonania Voldemorta.
Cykl został wyprodukowany przez wytwórnie Warner Bros. Pictures i Heyday Films, a jego inicjatorem i producentem był stojący na czele Heyday Films David Heyman[1]. Głównym miejscem zdjęć był kompleks Leavesden Studios w miejscowości Leavesden, położonej około 32 kilometry od Londynu[10][25]. Producenci filmu zaangażowali Steve’a Klovesa do napisania scenariusza do pierwszego filmu z serii, Harry’ego Pottera i Kamienia Filozoficznego[26]. Ostatecznie Kloves był scenarzystą siedmiu spośród ośmiu części. Tylko przy piątej, Harrym Potterze i Zakonie Feniksa, został zastąpiony w tej roli przez Michaela Goldenberga[27]. Obaj scenarzyści konsultowali swoją pracę z Rowling, która wpływała na niektóre pomysły[28]. Chris Columbus został zaangażowany do Harry’ego Pottera i Kamienia Filozoficznego jako reżyser[29][30]. Choć początkowo planował wyreżyserowanie całej serii, po nakręceniu dwóch części zrezygnował[31]. Trzeci film wyreżyserował Alfonso Cuarón[32], czwarty Mike Newell[33], zaś cztery ostatnie David Yates[24].
Tytułową rolę Harry’ego Pottera zagrał Daniel Radcliffe[34], zaś główną trójkę nastoletnich postaci uzupełnili Rupert Grint i Emma Watson[35]. W rolach drugoplanowych wystąpili między innymi: Robbie Coltrane, Maggie Smith, Alan Rickman, Richard Harris[36][37][38], Gary Oldman, David Thewlis, Michael Gambon (który od trzeciego filmu przejął rolę Albusa Dumbledore’a po zmarłym Harrisie)[39], Ralph Fiennes[40], Imelda Staunton[41] i Helena Bonham Carter[42].
Druga część filmowej franczyzy Wizarding World, seria Fantastyczne zwierzęta, planowo ma objąć pięć filmów, wydawanych od 2016 roku. Do tej pory ukazały się trzy[43]. Inspiracją dla serii była książka Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć z 2001 roku, napisana przez J.K. Rowling jako dodatek do serii Harry Potter. Cykl nie stanowi jednak adaptacji, lecz zawiera oryginalną historię[44].
Filmy obejmują wydarzenia w świecie magii z lat 1926–1945 i stanowią prequel dla Harry’ego Pottera[45]. Główną osią fabularną jest konflikt świata magii z czarnoksiężnikiem Gellertem Grindelwaldem. Głównym bohaterem jest Newt Skamander, czarodziej zajmujący się badaniem magicznych stworzeń. Skamander przyjaźni się z Albusem Dumbledorem, nauczycielem w Hogwarcie, który staje na czele ruchu przeciwdziałającego Grindelwaldowi. Bohater stanowi główne połączenie fabularne między Fantastycznymi zwierzętami a Harrym Potterem, w którym starszy Dumbledore również jest jedną z drugoplanowych postaci.
Fantastyczne zwierzęta, podobnie jak Harry Potter, są produkowane przez Warner Bros. Pictures i Heyday Films. Producentami cyklu są David Heyman, Steve Kloves, J.K. Rowling i Lionel Wigram[46], reżyserem David Yates[47], zaś główną scenarzystką i pomysłodawczynią historii J.K. Rowling[44]. Drugim scenarzystą trzeciego filmu jest Kloves[48]. W główną rolę Newta Skamandra wciela się Eddie Redmayne[49]. W rolach drugoplanowych występują między innymi Katherine Waterston, Alison Sudol, Dan Fogler[50] i Jude Law[51]. Johnny Depp wcielił się w Grindelwalda w dwóch pierwszych częściach, po czym został zastąpiony przez Madsa Mikkelsena z powodu zarzutów o stosowanie przemocy domowej wobec Amber Heard[52].
Seria Wizarding World spotkała się w większości z pozytywnym odbiorem wśród krytyków filmowych. W serwisie Rotten Tomatoes agregującym profesjonalne recenzje dziewięć spośród dziesięciu filmów zdobyło uznanie na poziomie co najmniej 70%. Jedynym wyjątkiem w tej kwestii jest część dziesiąta, Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda, której tylko 36% recenzji jest pozytywne. Spośród całej dziesiątki najlepszy wynik zyskał film Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II z 96% recenzji pozytywnymi[53]. Średnia wyników wszystkich filmów to około 79%, co w 2020 roku było szesnastym najwyższym wynikiem spośród wszystkich franczyz w historii[54]. Przed Fantastycznymi zwierzętami: Zbrodniami Grindelwalda Wizarding World zajmował w zestawieniu miejsce pierwsze dzięki średniej 84%[55].
Wykres dochodów brutto poszczególnych filmów (tysiące, USD) |
W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji
|
Według danych serwisu Box Office Mojo, łączny dochód dziesięciu dotychczasowych filmów (bez uwzględnienia inflacji) wynosi około 9,71 miliarda dolarów amerykańskich. Czyni to z Wizarding World czwartą najbardziej kasową franczyzę filmową w historii, zaraz za Filmowym Uniwersum Marvela, Gwiezdnymi wojnami i Spider-Manem[78]. W samych Stanach Zjednoczonych i Kanadzie dochód wynosi około 2,79 miliarda dolarów amerykańskich[79].
W przeszłości seria Harry Potter zajmowała w rankingu najbardziej dochodowych franczyz filmowych pierwsze miejsce, które osiągnęła w 2007 roku, podczas wyświetlania w kinach piątej części. Dochód przekroczył wówczas 4,47 miliarda dolarów dochodu, pobijając rekord należący do cyklu James Bond[80].
Wszystkie dziesięć części znalazło się w pierwszej dziesiątce najbardziej dochodowych filmów lat kalendarzowych, w których się ukazały, w skali całego świata. Trzy z nich zajęły miejsce pierwsze: Harry Potter i Kamień Filozoficzny (2001)[81], Harry Potter i Czara Ognia (2005)[82] oraz Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II (2011)[83].
Część pierwsza, Harry Potter i Kamień Filozoficzny, oraz ósma, Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II, są jedynymi z całej franczyzy, których dochód przekroczył miliard dolarów amerykańskich. Tylko dla drugiej z nich odbyło się to w trakcie pierwszego cyklu emisji kinowej, natomiast pierwsza przekroczyła ten próg dopiero podczas powtórnych wyświetleń w 2020 roku, 19 lat po premierze[84][85][86]. Po pierwszym cyklu w latach 2001–2002 Harry Potter i Kamień Filozoficzny był drugim najbardziej dochodowym filmem w historii, zaraz za Titanikiem (1997)[87]. Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II jest najbardziej dochodowym filmem nie tylko z franczyzy Wizarding World, ale też spośród wszystkich produkcji Warner Bros[88].
W samych Stanach Zjednoczonych i Kanadzie franczyza przyniosła około 1,7 miliarda dolarów dochodu ze sprzedaży nośników DVD i Blu-ray[89].
Nr | Tytuł | Rok | Budżet przybliżony |
Dochód światowy | Dochód lokalny | Ranking w roku[b] |
||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
całkowity[c] | pierwotny[d] | Wielka Brytania | Stany Zjednoczone i Kanada |
Polska | ||||||
Harry Potter | ||||||||||
1 | Harry Potter i Kamień Filozoficzny | 2001 | 125 000 000 | 1 023 842 938 | 974 755 371 | 88 010 297 | 318 886 962 | brak danych[e] | 1 | [84][81] |
2 | Harry Potter i Komnata Tajemnic | 2002 | 100 000 000 | 925 054 421 | 878 979 634 | 88 938 552 | 262 641 637 | 5 746 832 | 2 | [91][92] |
3 | Harry Potter i więzień Azkabanu | 2004 | 130 000 000 | 797 660 766 | 795 634 069 | 84 878 350 | 250 105 651 | 3 901 449 | 2 | [93][94] |
4 | Harry Potter i Czara Ognia | 2005 | 150 000 000 | 896 815 106 | 895 921 036 | 85 927 617 | 290 469 928 | 6 156 946 | 1 | [95][82] |
5 | Harry Potter i Zakon Feniksa | 2007 | 150 000 000 | 942 235 757 | 941 676 843 | 101 429 485 | 292 382 727 | 5 830 726 | 2 | [96][97] |
6 | Harry Potter i Książę Półkrwi | 2009 | 250 000 000 | 934 504 700 | 933 959 197 | 84 160 267 | 302 334 374 | 6 354 956 | 2 | [98][99] |
7 | Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I | 2010 | 125 000 000 | 977 070 383 | 976 536 918 | 86 087 576 | 296 374 621 | 6 679 851 | 3 | [100][101] |
8 | Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II | 2011 | 125 000 000 | 1 342 359 942 | 1 341 511 219 | 117 291 771 | 381 447 587 | 8 895 199 | 1 | [85][83] |
Fantastyczne zwierzęta | ||||||||||
9 | Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć | 2016 | 180 000 000 | 814 044 001 | 814 037 575 | 68 006 426 | 234 037 575 | 4 151 578 | 8 | [102][103] |
10 | Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda | 2018 | 200 000 000 | 654 855 901 | 654 855 901 | 44 866 103 | 159 555 901 | 4 611 299 | 10 | [104][105] |
11 | Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a | 2022 | 200 000 000 | 405 161 334 | 405 161 334 | 25 395 527 | 95 850 844 | 2 006 962 | 11 | [106][107] |
W sumie | 1 735 000 000 | 9 713 605 249 | 9 613 029 097 | 874 991 971 | 2 884 087 807 | 54 335 798 |
Filmy z serii Wizarding World zdobyły łącznie 14 nominacji do Nagród Akademii Filmowej (Oscarów): pięć za najlepszą scenografię, trzy za najlepsze efekty specjalne, po dwie za najlepsze kostiumy i najlepszą muzykę filmową, a także po jednej za najlepsze zdjęcia oraz najlepszą charakteryzację i fryzury. Tylko jedna z tych nominacji zamieniła się w nagrodę: dla Colleen Atwood za kostiumy w Fantastycznych zwierzętach i jak je znaleźć[108]. W 2012 roku, po gali, na której nominowany był Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II, Harry Potter był jedyną spośród pięciu najbardziej dochodowych franczyz filmowych w historii, która nie została nagrodzona żadnym Oscarem[109].
W Wielkiej Brytanii filmy z serii otrzymały w sumie 35 nominacji konkursowych do Nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA), w tym 10 za najlepsze efekty specjalne dla każdej części. Łącznie w kategoriach rozstrzyganych przez Akademię trzy z nich zamieniły się w nagrody: za scenografię w Harrym Potterze i Czarze Ognia oraz Fantastycznych zwierzętach i jak je znaleźć, a także za efekty specjalne w Harrym Potterze i Insygniach Śmierci: Części II[110].
Seria została ponadto wyróżniona czterema nagrodami Amerykańskiego Stowarzyszenia Efektów Specjalnych[111], Nagrodą Amerykańskiej Gildii Aktorów Ekranowych dla zespołu kaskaderów[112], dwoma nagrodami Amerykańskiej Gildii Kostiumografów[113][114] i nagrodą Amerykańskiej Gildii Scenografów[115]. W głosowaniach publiczności franczyza została nagrodzona między innymi BAFTA dla filmu roku[110], Europejską Nagrodą Filmową[116], czterema MTV Movie Awards[117], jedną Nickelodeon Kids’ Choice Award[118], sześcioma People’s Choice Awards[119] i jedenastoma Teen Choice Awards[120].
Twórcy serii Harry Potter zostali też nagrodzeni specjalnymi, pozakonkursowymi nagrodami: honorową statuetką BAFTA za wkład w brytyjską kinematografię[121], nagrodą specjalną Amerykańskiego Instytutu Filmowego[122], statuetką Amerykańskiej Gildii Scenografów za wkład w kinową obrazowość i nagrodą National Board of Review za wybitną filmową adaptację literatury[123].
Harry Potter i przeklęte dziecko to sztuka teatralna autorstwa Jacka Thorne’a na podstawie historii, którą stworzył z J.K. Rowling i Johnem Tiffanym. Składa się z dwóch części, z czego każda obejmuje dwa akty. Jej fabuła obejmuje wydarzenia odbywające się 19 lat po zakończeniu akcji serii Harry Potter, w okresie nauki dzieci Harry’ego, Rona i Hermiony w Hogwarcie. Producentami sztuki są Sonia Friedman i Colin Callender, zaś reżyserem John Tiffany[124].
Rowling ogłosiła plan powstania sztuki w 2013 roku[125]. W 2015 roku prawa do jej wystawiania nabył Palace Theatre na West Endzie w Londynie[126]. Zapowiedzi sztuki w teatrze rozpoczęły się 7 czerwca 2016 roku[127], zaś właściwa premiera odbyła się 30 lipca 2016 roku[128]. Dzień później scenariusz sztuki został wydany w formie książki[129]. W 2017 roku producenci ogłosili, że sztuka będzie wystawiana w Lyric Theatre na Broadwayu w Nowym Jorku[130]. Jej premiera odbyła się 22 lipca 2018 roku[131]. 23 lutego 2019 roku sztuka zaczęła być wystawiana w Princess Theatre w Melbourne[132], zaś 1 grudnia 2019 roku w Curran Theater w San Francisco[133]. Zaplanowane są także przedstawienia w Mehr! Theater w Hamburgu[134], Ed Mirvish Theatre w Toronto[135] oraz TBS Akasaka ACT Theater w Tokio[136].
Harry Potter i przeklęte dziecko jest jednym z nielicznych elementów franczyzy, do których koncern Warner Bros. nie posiada żadnych praw i z którego nie czerpie zysków. W 2016 roku przedsiębiorstwo wniosło do Urzędu Patentów i Znaków Towarowych Stanów Zjednoczonych sprawę o prawa do tytułu, ale otrzymało odmowę[7].
Dyskografia franczyzy obejmuje ścieżki dźwiękowe do filmów.
Tytuł | Data premiery | Kompozytor | Orkiestra | Wytwórnie |
---|---|---|---|---|
Harry Potter i Kamień Filozoficzny[137] | 30 października 2001(dts) | John Williams | London Symphony Orchestra | Warner Sunset Records, Nonesuch Records, Atlantic Records |
Harry Potter i Komnata Tajemnic[138] | 11 listopada 2002(dts) | |||
Harry Potter i więzień Azkabanu[139] | 25 maja 2004(dts) | |||
Harry Potter i Czara Ognia[140] | 15 listopada 2005(dts) | Patrick Doyle | Warner Sunset Records | |
Harry Potter i Zakon Feniksa[141] | 10 lipca 2007(dts) | Nicholas Hooper | London Chamber Orchestra | |
Harry Potter i Książę Półkrwi[142] | 14 lipca 2009(dts) | New Line Records | ||
Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I[143] | 16 listopada 2010(dts) | Alexandre Desplat | London Symphony Orchestra | WaterTower Music |
Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II[144] | 12 lipca 2011(dts) | |||
Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć[145] | 18 listopada 2016(dts) | James Newton Howard | ||
Fantastyczne zwierzęta: Zbrodnie Grindelwalda[146] | 9 listopada 2018(dts) | |||
Fantastyczne zwierzęta: Tajemnice Dumbledore’a[147] | 8 kwietnia 2022(dts) |
Franczyza Wizarding World obejmuje gry komputerowe. Każdemu z ośmiu filmów z serii Harry Potter towarzyszyła gra, której fabuła została skonstruowana na wzór filmu. Ponadto powstały inne gry osadzone w świecie magii, między innymi dwuczęściowa seria Lego Harry Potter[148]. W 2017 roku Warner Bros. Interactive Entertainment, czyli oddział Warner Bros. zajmujący się grami komputerowymi, stworzył markę Portkey Games dedykowaną grom w ramach franczyzy Wizarding World[149].
Tytuł | Data premiery | Wydawcy | Producenci | Platformy |
---|---|---|---|---|
Lego Creator: Harry Potter[150] | 1 listopada 2001(dts) | Lego Software | Superscape | Microsoft Windows |
Harry Potter i Kamień Filozoficzny[151][152] | 16 listopada 2001(dts) | Electronic Arts | Argonaut Games | PlayStation |
KnowWonder | Microsoft Windows | |||
Griptonite Games | Game Boy Color, Game Boy Advance | |||
28 lutego 2002(dts) | Aspyr | Westlake Interactive | macOS | |
9 grudnia 2003(dts) | Electronic Arts | Warthog | PlayStation 2, Xbox, GameCube | |
Harry Potter i Komnata Tajemnic[153][154] | 15 listopada 2002(dts) | Eurocom | PlayStation 2, Xbox, GameCube, Game Boy Advance | |
Argonaut Games | PlayStation | |||
KnowWonder | Microsoft Windows | |||
Griptonite Games | Game Boy Color | |||
16 kwietnia 2003(dts) | Aspyr | Westlake Interactive | macOS | |
Lego Creator: Harry Potter and the Chamber of Secrets[155][156] | 1 grudnia 2002(dts) | Electronic Arts | Qube Software | Microsoft Windows |
Harry Potter: Mistrzostwa świata w quidditchu[157][158] | 28 października 2003(dts) | EA UK | Microsoft Windows, PlayStation 2, Xbox, GameCube | |
Magic Pockets | Game Boy Advance | |||
Harry Potter i więzień Azkabanu[159][160][161] | 25 kwietnia 2004(dts) | KnowWonder | Microsoft Windows | |
Griptonite Games | Game Boy Advance | |||
29 maja 2004(dts) | EA UK | PlayStation 2, Xbox, GameCube | ||
Harry Potter: Find Scabbers[162] | 19 sierpnia 2005(dts) | Warner Bros. Digital Distribution | – | różne urządzenia mobilne |
Harry Potter i Czara Ognia[163][164] | 8 listopada 2005(dts) | Electronic Arts | EA UK | Microsoft Windows, PlayStation 2, Xbox, GameCube |
Magic Pockets | Game Boy Advance, Nintendo DS | |||
15 listopada 2005(dts) | EA Fusion UK | PlayStation Portable | ||
Harry Potter i Zakon Feniksa[165][166][167][168][169] | 16 maja 2007(dts) | EA Mobile | różne urządzenia mobilne | |
26 maja 2007(dts) | Electronic Arts | EA UK | Microsoft Windows, PlayStation 2, PlayStation 3, Xbox 360, Wii | |
Rebellion Developments | PlayStation Portable | |||
Visual Impact | Nintendo DS | |||
10 lipca 2007(dts) | Game Boy Advance | |||
17 sierpnia 2007(dts) | EA UK | macOS | ||
Harry Potter: Mastering Magic[170] | 30 marca 2008(dts) | EA Mobile | różne urządzenia mobilne | |
Harry Potter i Książę Półkrwi[171][172] | 30 czerwca 2009(dts) | Electronic Arts | EA Bright Light | Microsoft Windows, macOS, PlayStation 2, PlayStation 3, Xbox 360, Wii, Nintendo DS, PlayStation Portable |
EA Mobile | różne urządzenia mobilne | |||
Lego Harry Potter: Lata 1–4[173][174][175][176][177][178][179][180][181][182] | 29 czerwca 2010(dts) | Warner Bros. Interactive Entertainment | TT Games | Microsoft Windows, PlayStation 3, Xbox 360, Wii |
TT Fusion | Nintendo DS, PlayStation Portable | |||
19 listopada 2010(dts) | iOS | |||
5 stycznia 2011(dts) | Feral Interactive Open Planet Software |
Feral Interactive | macOS | |
27 września 2016(dts) | Warner Bros. Interactive Entertainment | TT Fusion | Android | |
18 października 2016(dts) | TT Games | PlayStation 4 | ||
30 października 2018(dts) | Xbox One, Nintendo Switch | |||
Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część I[183][184][185] | 16 listopada 2010(dts) | Electronic Arts | EA Bright Light | Microsoft Windows, PlayStation 3, Xbox 360, Wii |
Full Fat | Nintendo DS | |||
EA Mobile | różne urządzenia mobilne | |||
Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II[186][187][188] | 11 lipca 2011(dts) | Gameloft | ||
12 lipca 2011(dts) | Electronic Arts | EA Bright Light | Microsoft Windows, PlayStation 3, Xbox 360, Wii | |
Full Fat | Nintendo DS | |||
Lego Harry Potter: Lata 5–7[189][190][191][192][180][182][181] | 11 listopada 2011(dts) | Warner Bros. Interactive Entertainment | TT Games | Microsoft Windows, PlayStation 3, Xbox 360, Wii |
TT Fusion | Nintendo DS, PlayStation Portable, Nintendo 3DS, PlayStation Vita | |||
7 marca 2012(dts) | Feral Interactive | TT Games | macOS | |
3 maja 2012(dts) | Warner Bros. Interactive Entertainment | TT Fusion | iOS | |
27 września 2016(dts) | Android | |||
18 października 2016(dts) | TT Games | PlayStation 4 | ||
30 października 2018(dts) | Xbox One, Nintendo Switch | |||
Harry Potter for Kinect[193] | 9 października 2012(dts) | Eurocom | Xbox 360 | |
Wonderbook: Księga Czarów[194][195] | 13 listopada 2012(dts) | Sony Computer Entertainment | London Studio | PlayStation 3 |
Wonderbook: Księga Eliksirów[196] | 12 listopada 2013(dts) | |||
Fantastic Beasts and Where to Find Them VR Experience[197][198][199] | 10 listopada 2016(dts) | Warner Bros. Interactive Entertainment | Framestore | Google Daydream |
23 stycznia 2018(dts) | HTC Vive, Oculus Rift, Samsung Gear VR | |||
Fantastic Beasts: Cases From the Wizarding World[200] | 17 listopada 2016(dts) | Mediatonic WB Games San Francisco |
Android, iOS | |
Harry Potter: Hogwarts Mystery[201] | 25 kwietnia 2018(dts) | Jam City | ||
Harry Potter: Wizards Unite[202][203] | 21 czerwca 2019(dts) | Niantic | Niantic WB Games San Francisco | |
Harry Potter: Zagadki i magia[204][205] | 23 września 2020(dts) | Zynga | Android, iOS, Amazon Kindle, Facebook | |
Harry Potter: Żywa magia[206][207] | 9 września 2021(dts) | NetEase Games | Zen Studio | Android, iOS |
Dziedzictwo Hogwartu[208] | 10 lutego 2023(dts) | Warner Bros. Games | Avalanche Software | Microsoft Windows, Nintendo Switch, PlayStation 4, PlayStation 5, Xbox One, Xbox Series X/S |
Harry Potter: Turniej Domów Hogwartu to teleturniej wiedzy na temat franczyzy z 2021 roku, wyprodukowany przez studio telewizyjne Warner Bros. Television Studios i poprowadzony przez aktorkę Helen Mirren. Jego uczestnikami byli fani franczyzy, podzieleni na cztery zespoły zgodnie z podziałem na domy w Hogwarcie. Składał się z czterech odcinków, wyemitowanych premierowo w Stanach Zjednoczonych przez stacje telewizyjne TBS i Cartoon Network od 28 listopada do 19 grudnia 2021[209]. W Polsce był udostępniany poprzez serwis HBO Go prowadzony przez HBO Polska[210].
Harry Potter – 20. rocznica: Powrót do Hogwartu to specjalny program telewizyjny z okazji dwudziestej rocznicy serii Harry Potter, wyprodukowany w 2021 przez studio telewizyjne Warner Bros. Television Studios. Obejmuje wspomnienia i archiwalne nagrania związane z filmami. Wzięli w nim udział aktorzy i twórcy związani z serią, w tym Daniel Radcliffe, Rupert Grint, Emma Watson i wszyscy reżyserzy. Program powstał dla serwisu strumieniowego HBO Max, gdzie jego światowa premiera odbyła się 1 stycznia 2022[211]. W Polsce został premierowo udostępniony tego samego dnia poprzez serwis HBO Go prowadzony przez HBO Polska[212].
Fantastyczne zwierzęta: Historia naturalna to wyprodukowany przez BBC film dokumentalny, w których Stephen Fry bada zwierzęta i mityczne stworzenia obecne w świecie przedstawionym we franczyzie. W produkcji znalazł się także wywiad z J.K. Rowling. Premiera filmu odbyła się 27 lutego 2022 w telewizji BBC One[213]. Poza Wielką Brytanią, między innymi w Polsce, dokument jest dystrybuowany przez serwis strumieniowy HBO Max[214].
12 kwietnia 2023 Rowling i przedsiębiorstwo Warner Bros. Discovery ogłosili, że cykl Harry Potter zostanie zekranizowany w formie siedmiosezonowego serialu telewizyjnego, w którym każdy sezon będzie adaptacją jednej powieści. Zostanie on wyprodukowany przez wytwórnie Brontë Film and TV i Warner Bros. Television Studios, a Rowling będzie jego producentką wykonawczą. Początkowo miał on powstać jako serial oryginalny serwisu strumieniowego Max, jednak w czerwcu 2024 koncern Warner Bros. Discovery poinformował o przeniesieniu go do kanału telewizyjnego HBO[215][216][217].
The Wizarding World of Harry Potter to sieć parków rozrywki nawiązujących do filmów z serii Harry Potter. Są one prowadzone przez firmę Universal Parks & Resorts należącą do konglomeratu NBCUniversal na podstawie licencji udzielonej przez Warner Bros[9].
Pierwszy park został otwarty 18 czerwca 2010 roku w kompleksie Islands of Adventure w Orlando na Florydzie w Stanach Zjednoczonych[218]. Jego główną atrakcją jest Harry Potter and the Forbidden Journey, czyli wypełniona efektami specjalnymi przejażdżka w replice zamku Hogwart. Ponadto w parku zostały zbudowane kolejki górskie Flight of the Hippogriff i Dragon Challenge oraz replika wioski Hogsmeade[219]. W 2019 roku Dragon Challenge został zastąpiony przez nową kolejkę górską, Hagrid’s Magical Creatures Motorbike Adventure[220]. 8 lipca 2014 odbyło się otwarcie drugiego parku, znajdującego się w kompleksie Universal Studios Florida w Orlando, w sąsiedztwie Islands of Adventure. Znajdują się w nim: Ekspres Hogwart, skonstruowany na wzór pociągu z Harry’ego Pottera, replika ulicy Pokątnej oraz roller-coaster Harry Potter and the Escape from Gringotts[221].
Trzeci park został otwarty 15 lipca 2014 roku w kompleksie Universal Studios Japan w japońskim mieście Osaka. Znajdują się w nim te same atrakcje, co na Florydzie. Różnica polega na uwzględnieniu przylegającego do Hogwartu jeziora[222]. Czwarty park został otwarty 7 lipca 2016 roku w kompleksie Universal Studios Hollywood w Universal City w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych[223]. Piąty park jest budowany w kompleksie Universal Studios Beijing w Pekinie w Chinach, a jego otwarcie jest planowane na 2021 rok[224].
Warner Bros. Studio Tour London – The Making of Harry Potter to atrakcja publiczna znajdująca w angielskiej miejscowości Leavesden, położonej około 32 kilometry od Londynu, otwarta 31 marca 2012 roku. Stanowi część należącego do wytwórni Warner Bros. studia filmowego Leavesden Studios, gdzie kręcone są filmy z franczyzy[10][25]. Atrakcja obejmuje zwiedzanie filmowych planów i scenografii, między innymi Wielką Salę w Hogwarcie i ulicę Pokątną, oraz oglądanie przedmiotów i kostiumów stworzonych na potrzeby zdjęć. Ponadto zwiedzający poznają techniki stosowane przez twórców przy budowaniu modeli, tworzeniu szkiców czy w zakresie efektów specjalnych[225].
26 grudnia 2001 roku odbyło się otwarcie atrakcji Harry Potter Movie Magic Experience, stanowiącej część kompleksu Warner Bros. Movie World w miejscowości Gold Coast w Australii. Obejmowała ona repliki scenografii z filmu Harry Potter i Kamień Filozoficzny[226], a w 2002 roku została rozszerzona o repliki nawiązujące do filmu Harry Potter i Komnata Tajemnic[227]. W 2003 roku została zamknięta[228].
Kostiumy i przedmioty wykorzystywane w filmach są pokazywane w ramach podróżującej po świecie wystawy Harry Potter: The Exhibition. Jej otwarcie odbyło się 30 kwietnia 2009 roku w Muzeum Nauki i Przemysłu w Chicago[229]. W 2016 roku została rozszerzona o kostiumy i przedmioty z filmu Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć[230].
W 2016 wystartował cykl koncertów Harry Potter in Concert, organizowanych przez CineConcerts[231]. W trakcie każdego występu na ekranie wyświetlany jest wybrany film z serii Harry Potter, a orkiestra gra na żywo muzykę ze ścieżki dźwiękowej[232].
Od 20 października 2017 do 28 lutego 2018 roku w Bibliotece Brytyjskiej w Londynie znajdowała się wystawa Harry Potter: A History of Magic, przygotowana we współpracy z J.K. Rowling i zorganizowana z okazji dwudziestolecia publikacji powieści Harry Potter i Kamień Filozoficzny. Znajdowały się w niej książki, manuskrypty i przedmioty związane z historią magii, a także wczesne szkice autorstwa Rowling[233]. 27 lutego 2018 roku wystawa została udostępniona w platformie internetowej Google Arts & Culture[234]. Od 5 października 2018 do 27 stycznia 2019 roku była wystawiana w Nowojorskim Towarzystwie Historycznym w Nowym Jorku[235].
Pottermore to nieistniejący już serwis internetowy prowadzony przez J.K. Rowling. Jego użytkownicy mogli poznawać nowe informacje na temat społeczności czarodziejskiej i uczestniczyć w wirtualnych aktywnościach związanych z przedstawioną w powieściach magią. Zgodnie z tradycją Hogwartu byli przydzielani do jednego z domów: Gryffindoru, Slytherinu, Hufflepuffu lub Slytherinu. Rowling publikowała na portalu nowe teksty, ponadto serwis miał wyłączność na udostępnianie jej powieści w formie e-booków[236][237][238].
Pottermore został przygotowany przez Rowling we współpracy z Sony[7]. Serwis wystartował 31 lipca 2011 roku w wersji testowej dla pierwszego miliona fanów, którzy odpowiedzieli poprawnie na pytania weryfikacyjne[239]. 14 kwietnia 2012 roku portal stał się ogólnodostępny[240]. We wrześniu 2013 roku Warner Bros. przejął od Sony nadzór nad serwisem[11]. W październiku 2019 roku Pottermore został wygaszony i zastąpiony przez stronę WizardingWorld.com[20].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.