Maggie Smith

Maggie Smith, właśc. Margaret Natalie Smith (ur. 28 grudnia 1934 w Ilfordzie, zm. 27 września 2024 w Londynie^[1][2]) – brytyjska aktorka. Laureatka licznych wyróżnień, w tym dwóch Oscarów, pięciu BAFTA, czterech Emmy, Tony, pięciu Nagród Gildii Aktorów Ekranowych, trzech Złotych Globów i honorowej Laurence Olivier Award. Należy do ścisłego grona laureatów potrójnej korony aktorstwa (Oscara, Emmy i Tony).

Maggie Smith

Maggie Smith (ok. 1970)
Imię i nazwisko	Margaret Natalie Smith
Data i miejsce urodzenia	28 grudnia 1934 Ilford, Essex
Data i miejsce śmierci	27 września 2024 Londyn
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Beverley Cross (1975–1998) Robert Stephens (1967–1974)
Lata aktywności	1952–2024
Odznaczenia

W swojej karierze otrzymała wiele zaszczytów m.in. Order Imperium Brytyjskiego w 1990 roku oraz honorowy tytuł szlachecki Dame. Znana była ze swoich charakterystycznych ról kostiumowych.

Życiorys

Maggie Smith urodziła się w rodzinie Nathaniela Smitha (1902–1991), lekarza patologa, pracującego na Uniwersytecie Oksfordzkim i sekretarki, pochodzącej ze Szkocji, Margaret Little (1896–1977)^[3]. W wieku czterech lat przeprowadziła się z rodziną do Oksfordu. Miała braci bliźniaków starszych od niej o sześć lat, Alistaira (zm. 1981) i Iana. Smith kształciła się w Oxford High School do szesnastego roku życia, kiedy to opuściła szkołę, aby studiować aktorstwo^[4].

Smith rozpoczęła karierę sceniczną jako studentka, występując w Oxford Playhouse w 1952 roku -zadebiutowała na Broadwayu w sztuce New Faces of '56. W 1959 dołączyła do Old Vic Company. W 1963 została zaangażowana do The National Theatre^[4].

Po raz pierwszy pojawiła się na ekranie w 1956^[4]. Pierwszą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej zdobyła za rolę w filmowej adaptacji Otella (1965) jako Desdemona u boku Laurence’a Oliviera, Dereka Jacobiego i Michaela Gambona. Popularność przyniosła jej rola w filmie Pełnia życia panny Brodie (1969). W 1970 roku Smith zagrała tytułową rolę w inscenizacji sztuki Henrika Ibsena Hedda Gabler w reżyserii Ingmara Bergmana. W 1978 roku Smith zagrała u boku Michaela Caine’a w Suicie kalifornijskiej według Neila Simona, za którą otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. W 1985 roku Smith wcieliła się w postać Charlotte Bartlett w produkcji Pokój z widokiem, za którą była ponownie nominowana do Oscara.

W 1992 roku Smith wystąpiła u boku Whoopi Goldberg w komedii Zakonnica w przebraniu i jej sequelu, Zakonnica w przebraniu 2 (1993). Wystąpiła w dwóch filmach Agnieszki Holland – Tajemniczy ogród (1994) oraz Washington Square (1997). W 2001 roku Smith pojawiła się w brytyjskim kryminale Gosford Park, wyreżyserowanym przez Roberta Altmana. Rola ta przyniosła jej szóstą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Na początku XXI wieku popularność dała jej rola prof. McGonagall w serii filmów o Harrym Potterze (2001–2011) oraz Violet Crawley w serialu Downton Abbey (2010–2015).

Obok sześciu nominacji i dwóch wygranych Nagród Akademii Filmowej, otrzymała również nagrodę Tony, cztery nagrody Primetime Emmy, pięć nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej i trzy Złote Globy^[5]. W 1994 roku Smith otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Cambridge^[6].

Życie prywatne

29 czerwca 1967 roku wyszła za mąż za aktora Roberta Stephensa. Mieli dwóch synów, aktorów Chrisa (ur. 1967) i Toby’ego (ur. 1969)^[7]. Po rozwodzie w 1975 roku, Smith wyszła ponownie za mąż za dramaturga Beverleya Crossa(inne języki) i pozostali małżeństwem do jego śmierci w 1998 roku^[8].

W 1988 roku zdiagnozowano u niej chorobę Gravesa-Basedowa^[9]. Aktorka przeszła w 2007 roku operację usunięcia nowotworu piersi^[10].

Zmarła rano 27 września 2024 w Chelsea and Westminster Hospital(inne języki), w Londynie^[2].

Filmografia

Maggie Smith (1973)

Maggie Smith (2007)

Filmy

Rok	Tytuł	Rola	Reżyser	Dodatkowe informacje
1956	Child in the House	gość na przyjęciu	Endfield, CyCy Endfield
1957	Sing for Your Supper	Ann Carter	nieznany	film telewizyjny
1958	Nowhere to Go	Bridget Howard	Holt, SethSeth Holt
1962	Go to Blazes	Chantal	Truman, MichaelMichael Truman
1963	Z życia VIP-ów	panna Mead	Asquith, AnthonyAnthony Asquith
1964	Zjadacz dyń	Philpot	Clayton, JackJack Clayton
1965	Młody Cassidy	Nora	Cardiff, JackJack Cardiff
	Otello	Desdemona	Burge, StuartStuart Burge
1967	Garniec miodu	Sarah Watkins	Mankiewicz, Joseph L.Joseph L. Mankiewicz
	Much Ado About Nothing	Beatrice	Cooke, AlanAlan Cooke	film telewizyjny
1968	Gorące miliony	Patty Terwilliger Smith	Till, EricEric Till
1969	Pełnia życia panny Brodie	Jean Brodie	Neame, RonaldRonald Neame
	Och! Co za urocza wojenka	gwiazda music hallu	Attenborough, RichardRichard Attenborough
1972	Podróże z moją ciotką	Augusta Bertram	Cukor, GeorgeGeorge Cukor
1973	Miłość i ból i ta cała cholerna reszta	Lila Fisher	Pakula, Alan J.Alan J. Pakula
1976	Zabity na śmierć	Dora Charleston	Moore Robert !Robert Moore
1978	Śmierć na Nilu	Miss Bowers	Guillermin, JohnJohn Guillermin
	Suita kalifornijska	Diana Barrie	Ross, HerbertHerbert Ross
1981	Kwartet	Lois Heidler	Ivory, JamesJames Ivory
	Zmierzch tytanów	Thetis	Davis, DesmondDesmond Davis
1982	Zło czai się wszędzie	Daphne Castle	Hamilton, GuyGuy Hamilton
	Misjonarz	Isabel Ames	Loncraine, RichardRichard Loncraine
1983	Lepiej późno niż wcale	panna Anderson	Forbes, BryanBryan Forbes
1984	Trzeba grać	Lily Wynn	Makk, KárolyKároly Makk
	Prywatne zajęcia	Joyce Chilvers	Mowbray, MalcolmMalcolm Mowbray
1985	Pokój z widokiem	Charlotte Bartlett	Ivory, JamesJames Ivory
1987	Samotna pasja Judith Hearne	Judith Hearne	Clayton, JackJack Clayton
1990	Romeo.Juliet	Rozalina	Acosta, Armondo LinusArmondo Linus Acosta	głos
1991	Hook	Wendy Darling	Spielberg, StevenSteven Spielberg
1992	Zakonnica w przebraniu	matka przełożona	Ardolino, EmileEmile Ardolino
1993	Tajemniczy ogród	pani Medlock	Holland, AgnieszkaAgnieszka Holland
	Zakonnica w przebraniu 2: Powrót do habitu	matka przełożona	Duke, BillBill Duke
1995	Richard III	Cecylia Neville	Loncraine, RichardRichard Loncraine
1996	Zmowa pierwszych żon	Gunilla Garson Goldberg	Wilson, HughHugh Wilson
1997	Plac Waszyngtona	Lavinia Penniman	Holland, AgnieszkaAgnieszka Holland
1999	Goście z zaświatów	Lily Marlowe	Yates, PeterPeter Yates
	Herbatka z Mussolinim	Hester Random	Zeffirelli, FrancoFranco Zeffirelli
	Ostatni wrzesień	Myra Naylor	Warner, DeborahDeborah Warner
	All the King’s Men	Aleksandra Duńska	Jarrold, JulianJulian Jarrold	film telewizyjny
2001	Harry Potter i Kamień Filozoficzny	Minerwa McGonagall	Columbus, ChrisChris Columbus
	Gosford Park	Constance Trentham	Altman, RobertRobert Altman
2002	Boskie sekrety siostrzanego stowarzyszenia Ya-Ya	Caro Eliza Bennett	Khouri, CallieCallie Khouri
	Harry Potter i Komnata Tajemnic	Minerwa McGonagall	Columbus, ChrisChris Columbus
2003	Mój dom w Umbrii	Emily Delahunty	Loncraine, RichardRichard Loncraine	film telewizyjny
2004	Harry Potter i więzień Azkabanu	Minerwa McGonagall	Cuarón, AlfonsoAlfonso Cuarón
	Lawendowe wzgórze	Janet Widdington	Dance, CharlesCharles Dance
2005	Harry Potter i Czara Ognia	Minerwa McGonagall	Newell, MikeMike Newell
	Wszystko zostaje w rodzinie	Grace Hawkins	Johnson, NiallNiall Johnson
2007	Zakochana Jane	pani Gresham	Jarrold, JulianJulian Jarrold
	Harry Potter i Zakon Feniksa	Minerwa McGonagall	Yates, DavidDavid Yates
	Opowieść Mary	Mary Gilbert	Poliakoff, StephenStephen Poliakoff	film telewizyjny
2009	Harry Potter i Książę Półkrwi	Minerwa McGonagall	Yates, DavidDavid Yates
	Od czasu do czasu	Linnet Oldknow	Fellowes, JulianJulian Fellowes
2010	Niania i wielkie bum	Agatha Docherty	White, SusannaSusanna White
2011	Gnomeo i Julia	pani Bluebury	Asbury, KellyKelly Asbury	głos
	Harry Potter i Insygnia Śmierci: Część II	Minerwa McGonagall	Yates, DavidDavid Yates
2012	Hotel Marigold	Muriel Donnelly	Madden John !John Madden
	Kwartet	Jean Horton	Hoffman, DustinDustin Hoffman
2014	Moja staruszka	Mathilde Girard	Horovitz, IsraelIsrael Horovitz
2015	Drugi Hotel Marigold	Muriel Donnelly	Madden John !John Madden
	Dama w vanie	panna Shepherd	Hytner, NicholasNicholas Hytner
2018	Gnomeo i Julia. Tajemnica zaginionych krasnali	pani Bluebury	Stevenson, JohnJohn Stevenson	głos
2019	Downton Abbey	Violet Crawley	Engler, MichaelMichael Engler
2021	Chłopiec zwany Gwiazdką	Ruth	Kenan, GilGil Kenan
2022	Downton Abbey: Nowa epoka	Violet Crawley	Curtis, SimonSimon Curtis
2023	Klub cudownych kobiet	Lily Fox	O’Sullivan, ThaddeusThaddeus O’Sullivan

Seriale telewizyjne

Rok	Tytuł	Rola	Odcinki
1956	Adventures of Maggie !The Adventures of Aggie	Fiona Frobisher-Smith	„Cobalt Blue”
1959	ITV Television Playhouse	Elaine	„Sunday Out of Season”
		Doto	„A Phoenix Too Frequent”
1960		Penelope	„Penelope”
1961		Rose	„The Savages”
1974–75	The Carol Burnett Show	różne role	3 odcinki
1983	All for Love	pani Silly	„Mrs Silly”
1988	Talking Heads	Susan	„A Bed Among the Lentils”
1992	Screen Two	Mabel Pettigrew	„Memento Mori”
1993	Great Performances	Violet Venable	„Suddenly, Last Summer”
1999	David Copperfield	Betsey Trotwood	2 odcinki (miniserial)
2010–2016	Downton Abbey	Violet Crawley	52 odcinki

Nagrody i nominacje

Nagroda	Rok[a]	Kategoria	Nominowana twórczość	Rezultat	Źr.
Laurence Olivier Awards[b]	1981	Aktorka roku w nowej sztuce	Virginia	Nominacja	[11]
	1985	Występ komediowy roku	The Way of the World	Nominacja	[12]
	1987	Aktorka roku	Lettice and Lovage / Coming in to Land	Nominacja	[13]
	1994	Najlepszy występ komediowy	Bądźmy poważni na serio	Nominacja	[14]
	1998	Najlepsza aktorka	Delikatna równowaga	Nominacja	[15]
	2000		Dama w vanie	Nominacja	[16]
	2010	Nagroda specjalna	—	Wygrana	[17]
Nagrody Akademii Filmowej (Oscary)	1966	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Otello	Nominacja	[18]
	1970	Najlepsza aktorka	Pełnia życia panny Brodie	Wygrana
	1973		Podróże z moją ciotką	Nominacja
	1979	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Suita kalifornijska	Wygrana
	1987		Pokój z widokiem	Nominacja
	2002		Gosford Park	Nominacja
Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej (BAFTA)	1959	Najbardziej obiecujący debiut filmowy	Nowhere to Go	Nominacja	[19]
	1966	Najlepsza aktorka brytyjska	Młody Cassidy	Nominacja
	1970	Najlepsza aktorka	Pełnia życia panny Brodie	Wygrana
	1979	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Śmierć na Nilu	Nominacja
	1980	Najlepsza aktorka	Suita kalifornijska	Nominacja
	1982		Kwartet	Nominacja
	1985		Prywatne zajęcia	Wygrana
	1987	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa	Pokój z widokiem	Wygrana
	1989		Samotna pasja Judith Hearne	Wygrana
	1994	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Tajemniczy ogród	Nominacja
	2000		Herbatka z Mussolinim	Wygrana
	2002		Gosford Park	Nominacja
	2016	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa	Dama w vanie	Nominacja
Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych	2002	Najlepsza obsada w filmie	Gosford Park	Wygrana	[20]
	2012	Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym	Downton Abbey	Nominacja
	2013	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Hotel Marigold	Nominacja
		Najlepsza obsada w filmie		Nominacja
		Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym	Downton Abbey	Nominacja
		Najlepsza obsada w serialu dramatycznym		Wygrana
	2014	Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym		Wygrana
		Najlepsza obsada w serialu dramatycznym		Nominacja
	2015	Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym		Nominacja
		Najlepsza obsada w serialu dramatycznym		Wygrana
	2016	Najlepsza aktorka w serialu dramatycznym		Nominacja
		Najlepsza obsada w serialu dramatycznym		Wygrana
	2017			Nominacja
Nagrody specjalne Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA)	1993	Nagroda specjalna	—	Wygrana	[19]
	1996	BAFTA Fellowship	—	Wygrana
Nagrody Telewizyjne Akademii Brytyjskiej (BAFTA)	1984	Najlepsza aktorka	All for Love (odcinek „Mrs. Silly”)	Nominacja	[19]
	1989		Talking Heads (odcinek „Bed Among the Lentils”)	Nominacja
	1993		Screen Two (odcinek „Memento Mori”)	Nominacja
	2000		David Copperfield	Nominacja
	2012	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Downton Abbey	Nominacja
Primetime Emmy	1993	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w miniserialu lub programie specjalnym	Great Performances (odcinek „Nagle, zeszłego lata”)	Nominacja	[21]
	2000	Najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym	David Copperfield	Nominacja
	2003	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym	Mój dom w Umbrii	Wygrana
	2010		Opowieść Mary	Nominacja
	2011	Najlepsza aktorka drugoplanowa w miniserialu lub filmie telewizyjnym	Downton Abbey	Wygrana
	2012	Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu dramatycznym		Wygrana
	2013			Nominacja
	2014			Nominacja
	2016			Wygrana
Tony	1975	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa w dramacie	Private Lives	Nominacja	[22]
	1980		Night and Day	Nominacja
	1990		Lettice and Lovage	Wygrana
Złote Globy	1964	Debiutantka roku	Z życia VIP-ów	Nominacja	[23]
	1966	Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym	Otello	Nominacja
	1970		Pełnia życia panny Brodie	Nominacja
	1973	Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	Podróże z moją ciotką	Nominacja
	1979		Suita kalifornijska	Wygrana
	1987	Najlepsza aktorka drugoplanowa w filmie	Pokój z widokiem	Wygrana
	2002		Gosford Park	Nominacja
	2004	Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym	Mój dom w Umbrii	Nominacja
	2012	Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym	Downton Abbey	Nominacja
	2013			Wygrana
		Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	Kwartet	Nominacja
	2016		Dama w vanie	Nominacja

Zobacz też

• Lista laureatów co najmniej dwóch aktorskich Oscarów

Uwagi

1. Rok wręczenia nagrody lub ogłoszenia laureata.
2. Do 1983 Society of West End Theatre Awards.