Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie

Ulica Tytusa Chałubińskiego – ulica w dzielnicach Śródmieście i Ochota w Warszawie, biegnąca od ul. Koszykowej do Alej Jerozolimskich^[2].

Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie

Śródmieście Południowe, Filtry
Ulica Tytusa Chałubińskiego przy ul. Koszykowej, widok w kierunku północnym
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Długość	560 m[1]
Przebieg
↑ al. Niepodległości 0 m ul. Koszykowa 110 m ul. Hoża 230 m ← ul. Wspólna / ul. W. Oczki → 440 m ul. Nowogrodzka 560 m rondo Czterdziestolatka ↔ Al. Jerozolimskie ↓ al. Jana Pawła II
Położenie na mapie Warszawy Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie
Położenie na mapie Polski Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie
52°13′31,3″N 21°00′12,1″E

Ulica Tytusa Chałubińskiego w 1932 roku

Ulica na początku lat 50. XX wieku

Historia

Ulica została zaprojektowana w 1871 i wytyczona w 1881^[3]. Początkowo nosiła nazwę Teodora, na cześć carskiego namiestnika Teodora Berga. Obecną nazwę nadano w październiku 1916^[4].

Na odcinku ulicy między ul. Hożą (później ul. Wspólną) a ul. Nowogrodzką rozciągały się tereny założonego w 1870 Ogrodu Pomologicznego^[5]. Naprzeciwko, na miejscu dawnego folwarku świętokrzyskiego należącego do księży misjonarzy w latach 1897–1902 powstał kompleks Szpitala Dzieciątka Jezus wybudowany według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, wypełniający kwartał ulic Lindleya (wtedy Żelazna) – Oczki (Wspólna) – Chałubińskiego (Teodora) – Nowogrodzka^[6]. W 1902 u zbiegu z obecną ul. Oczki wybudowano budynek Anatomicum według projektu Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka^[7].

W 1911 według projektu Józefa Napoleona Czerwińskiego i Wacława Heppena pod numerem 13 u zbiegu z Alejami Jerozolimskimi zbudowano wielką kamienicę rodziny Burchardów, rozebraną w 1973 pod pretekstem konieczności budowy estakady przy Dworcu Centralnym.

W okresie międzywojennym ulica Chałubińskiego stała się wraz z al. Niepodległości odcinkiem planowanej trasy N-S, która miała biec od ul. Marymonckiej przez Powązki, Śródmieście, Chałubińskiego, Pole Mokotowskie, przedłużoną ulicę Włodarzewską (obecna al. Niepodległości do Puławskiej). Dzięki tym planom w 1930 na Chałubińskiego poprowadzono linię tramwajową. W okresie międzywojennym przy ulicy powstało kilka reprezentacyjnych obiektów: Gmach Ministerstwa Komunikacji, gmach Dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza oraz siedziba Warszawskiej Szkoły Pielęgniarek^[3].

W latach okupacji zabudowa ulicy nie poniosła większych zniszczeń, jednak w okresie powojennym w związku z jej poszerzeniem rozebrano kilka kamienic.

W latach 1947–1950 przy ulicy wzniesiono gmach Informacji Wojskowej (Ministerstwa Obrony Narodowej) zaprojektowany przez Marka Leykama (nr 3a). W latach 1948–1950 gmach Ministerstwa Komunikacji został rozbudowany przez Bohdana Pniewskiego.

W 1956 na wydzielonym torowisku ułożono i oddano do eksploatacji tory tramwajowe^[8]. W 1957 roku, po likwidacji przystanku Warszawa Marszałkowska EKD, pomiędzy ulicami Chałubińskiego i Emilii Plater znajdował się przystanek końcowy WKD − Warszawa Chałubińskiego WKD^[9][10].

Ważniejsze obiekty

• Wojskowa Agencja Mieszkaniowa (nr 3a)
• Służba Kontrwywiadu Wojskowego (nr 3b)
• Gmach Ministerstwa Komunikacji, siedziba Ministerstwa Infrastruktury (nr 4/6)
• Główna Biblioteka Komunikacyjna w Warszawie (nr 4/6)
• Biurowiec Chałubińskiego 8 (dawniej Oxford Tower, nr 8)
• Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus
• Biurowiec Central Tower (Al. Jerozolimskie 81)

Obiekty nieistniejące

• Ogród Pomologiczny
• Warszawa Chałubińskiego WKD