Ulica Tomaszowska we Wrocławiu
ulica we Wrocławiu na osiedlu Huby Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica we Wrocławiu na osiedlu Huby Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Tomaszowska – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Huby, w dawnej dzielnicy Krzyki. Ma 366 m długości i biegnie od ulicy Wesołej do ulicy Kamiennej[a][1][2][3]. Ulica przebiega przez obszar wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki, którego historyczny układ urbanistyczny podlega ochronie[4]. Ponadto przy ulicy i w najbliższym otoczeniu znajdują się obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków[5].
Huby | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Od ul. Przestrzennej w kierunku ul. Kamiennej | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
366 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprzednie nazwy |
Fichtestrasse | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
51°05′23,073″N 17°02′20,184″E |
Obszar osiedla Huby przez który przebiega ulica Tomaszowska został włączony w granice miasta w 1868 r.[6][7][8]. Ulica powstała wraz z rozwojem osiedla i prowadzoną tu w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku zabudową, na którą składały się kamienice czynszowe w układzie pierzejowym, przy czym w latach 1900-1910 przy ulicy powstało 18 kamienic. Były one budowane w stylistyce bliskiej secesji, z bryłami nakrytymi mansardowymi dachami i często wzbogacanymi malowniczymi szczytami, balkonami i wykuszami. Charakterystyczną cechą ówcześnie ukształtowanego układu urbanistycznego tutejszej zabudowy jest, w przeciwieństwie do ówczesnej zabudowy w wielu innych rejonach miasta, brak oficyn, który umożliwił zagospodarowanie wewnętrznych podwórek terenami zieleni. Przed częścią domów urządzono także przedogródki[9][10][11][12][13]. Do 1915 r. wytyczono także poprzeczne do ulicy Tomaszowskiej ulice: Przestrzenną i Kamienną[13][14].
W rejonie osiedla Huby pod koniec II wojny światowej, podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r., prowadzone były działania wojenne[6][15][16]. Front dotarł do ulicy Przestrzennej (Goethego), przecianającej ulicę Tomaszowską, około 25–26 marca 1945 r. Trwały tu zacięte i bezpardonowe walki niemal o pojedyncze budynki[16]. W wyniku tych działań znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu[6][15][17], choć niektórzy autorzy publikacji wskazują, że w tym rejonie miasta bardzo dużo zniszczeń było wynikiem podpaleń dokonanych przez żołnierzy Armii Radzieckiej dokonanych po zdobyciu tego obszaru[18].
Odbudowę i nową zabudowę w tej części miasta rozpoczęto w latach 50. XX wieku i kontynuowano w latach 60. XX wieku. Część zabudowy ulicy została zachowana, a w ramach budowy osiedla mieszkaniowego „Huby”, oprócz typowych bloków wolnostojących budowano także budynki w zabudowie plombowej[11][15][17][19][20].
W latach 2011–2016 przeprowadzono inwestycję polegającą na zagospodarowaniu wnętrza międzyblokowego Gajowa-Tomaszowska-Wesoła-Przestrzenna, położonego w podwórzy budynków ulicy Tomaszowskiej od numeru 2 do numeru 14. Koszt przeprowadzonych robót przekroczył 800 tysięcy złotych[21]. Natomiast w 2015 r. zbudowano drogi rowerowe przy ulicy Kamiennej na odcinku od ulicy Borowskiej do ulicy Hubskiej (długość 1060 m) w ramach programu Rowerowy Wrocław – bezpieczne trasy rowerowe w centrum[22].
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
Niemiecka nazwa ulicy upamiętniała Johanna Gottlieba Fichte, urodzonego 15.05.1762 r. w Rammenau, zmarłego 29.01.1814 r. w Berlinie, niemieckiego filozofa[11][23]. Współczesna nazwa ulicy została nadana uchwałą Miejskiej Rady Narodowej z dnia 7.11.1946 r. nr 184[1].
Ulica Tomaszowska biegnie od ulicy Wesołej do ulicy Kamiennej[a][1][2]. Ulica łączy się z następującymi drogami kołowymi:
Powiązanie | kierunek | Droga | Fotografia | Opis |
---|---|---|---|---|
skrzyżowanie | ← → | ulica Wesoła[1][25][26] | w lewo i w prawo | |
skrzyżowanie | ← | łącznik do ulicy Gajowej | w lewo | |
skrzyżowanie | ← → | ulica Przestrzenna[27][28] | w lewo i w prawo | |
skrzyżowanie | ← → | ulica Kamienna[1][29][30] klasy zbiorczej[31] |
lewa góra i prawy dół |
Do ulicy Tomaszowskiej przypisana jest droga gminna o długości 366. m[b] (numer drogi 105704D, numer ewidencyjny drogi G1057040264011)[1][32]. Ulica położona jest na działce ewidencyjnej o powierzchni 5964 m²[c][b][33][34]. Nawierzchnia ulicy wykonana jest jako brukowana z kamiennej kostki granitowej[35]. Ulica przebiega przez teren położony na wysokości bezwzględnej od 120,6 (początek ulicy – północny kraniec) do 122,8 (koniec ulicy – południowy kraniec) m n.p.m.[35][36].
Ulica (podobnie jak powiązane z nią pozostałe ulice z wyjątkiem ulicy Kamiennej) położona jest w strefie ograniczenia prędkości do 30 km/h. Wskazana jest w ramach tej strefy dla ruchu rowerowego w powiązaniu z drogami rowerowymi biegnącymi wzdłuż ulicy Kamiennej. Przy skrzyżowaniu z tą ulicą znajduje się także stacja roweru miejskiego[37][38].
Ulica przebiega przez obszar zabudowy śródmiejskiej[39][40]. Wzdłuż ulicy Tomaszowskiej w charakterze zabudowy dominuje ciągła zabudowa pierzejowa, na którą składają się zachowane kamienice, powojenne bloki plombowe i wolnostojące oraz późniejsza zabudowa uzupełniającą. W budynkach przeważa funkcja mieszkalna. Taki charakter zabudowy kontynuowany jest na powiązanych, wyżej wykazanych ulicach. Zabudowa ma wysokość od czterech do sześciu kondygnacji[5][32][39][41]. Na końcu ulicy za ulicą Kamienną położony jest plac Ludwika Zamenhofa z urządzony w jego obrębie miasteczkiem ruchu drogowego[42][43][44].
Punkty adresowe przy ulicy Tomaszowskiej (wg stanu na 2021 r.)[45]:
Tereny zieleni oraz inna zieleń urządzona w otoczeniu ulicy Tomaszowskiej:
Ponadto ulica przebiega przez obszar Hub, gdzie ukształtowana historycznie zabudowa obejmowała pierzeje położone wzdłuż ulic bez zabudowy wnętrz międzyblokowych. Brak oficyn, które pojawiają się w innych częściach Wrocławia, zapewniło ukształtowanie zielonych przestrzeni w podwórzach położonych na tyłach budynków[12]. Przy ulicy Tomaszowskiej znajdują się cztery takie wnętrza w kwartałach ulic[104]:
Obszar przez który przebiega ulica Tomaszowska podlega ochronie i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki[4][105][106]. W szczególności ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny w rejonie ulic Suchej, Hubskiej, Kamiennej i Borowskiej, wraz z Parkiem Andersa i zajezdnią oraz osiedlem w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej kształtowany sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz w XX wieku i po 1945 r. Stan zachowania tego układu ocenia się na dobry[107].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki wpisane do gminnej ewidencji zabytków:
Obiekt, położenie | Powstanie, rodzaj ochrony | Fotografia |
---|---|---|
strona zachodnia | ||
Kamienica ulica Wesoła 35[5][108] |
1904 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 1[5][109][110] |
1905 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 7[5][111][112] |
1910 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 19[5][113][114] |
1908 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 21[5][115][116] |
lata 1910-1915 rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 29[5][117][118] |
lata 1910-1915 rodzaj ochrony: inny[5] |
|
strona wschodnia | ||
Kamienica ulica Tomaszowska 4[5][119][120] |
1910 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 6[5][121][122] |
około 1910 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 8[5][123][124] |
około 1910 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 10[5][125][126] |
około 1910 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 14[5][127][128] |
około 1910 r. rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Skwer miejski (między ul. Gajową a ul. Tomaszowską) ulica Przestrzenna, dz. 11 AM 28 obr Południe[5][129][130] |
początek XX wieku rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 20[5][131][132] |
lata 1910-1915 rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 22[5][133][134] |
lata 1910-1915 rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 24[5][135][136] |
lata 1910-1915 rodzaj ochrony: inny[5] |
|
Kamienica ulica Tomaszowska 26[5][137][138] |
lata 1910-1915 rodzaj ochrony: inny[5] |
Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC):
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.