Rezerwat przyrody Rotuz

Rotuz – ścisły^[1] rezerwat przyrody zlokalizowany w województwie śląskim na granicy miejscowości Chybie i Zabrzeg koło Czechowic-Dziedzic, w Dolinie Górnej Wisły, na południe od Jeziora Goczałkowickiego. Leży na terenie gmin Chybie i Czechowice-Dziedzice^[1]. Ochroną objęto tu torfowisko przejściowe z roślinnością bagienną, z fragmentami torfowisk niskich i wysokich oraz fragmentami boru bagiennego i boru wilgotnego.

Rotuz

rezerwat torfowiskowy
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Mezoregion	Dolina Górnej Wisły
Data utworzenia	30 grudnia 1966
Akt prawny	M.P. z 1967 r. nr 10, poz. 59
Powierzchnia	40,63 ha
Powierzchnia otuliny	136,29 ha
Ochrona	ścisła
Położenie na mapie województwa śląskiego Rotuz
Położenie na mapie Polski Rotuz
49°53′44″N 18°52′55″E

Historia

Badania przyrodnicze opisywanego terenu prowadzone były już w połowie lat 30. XX w. przez naukowców związanych wówczas z Muzeum Śląskim w Katowicach, Andrzeja Czudka i Anielę Kozłowską, natomiast po wojnie przez Krzysztofa Jędrzejko, Henryka Klamę i Janusza Żarnowca^[2].

Rezerwat o charakterze florystycznym został utworzony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 grudnia 1966 r. na powierzchni 21,24 ha^[3], był jednak kilkukrotnie powiększany i obecnie zajmuje 40,63 ha^[1]. Ponadto wokół rezerwatu utworzono strefę ochronną – otulinę o powierzchni 136,29 ha^[1].

Flora

Według danych z połowy lat 90. XX w. roślinność rezerwatu reprezentowana jest przez 7 zespołów i 4 zbiorowiska roślin naczyniowych oraz 3 zespoły i 4 zbiorowiska roślin zarodnikowych. Największą powierzchnię zajmują zbiorowiska torfowisk przejściowych: mszar przygiełkowy i pło mszarno-wełniankowe. Do osobliwości rezerwatu należy wysokotorfowiskowy mszar kępowo-dolinkowy. W strefach przejściowych między torfowiskami a lasem rozwijają się zbiorowiska leśne i zaroślowe: śródlądowy bór wilgotny, bagienny bór trzcinnikowy, ols torfowcowy oraz zarośla z kruszyną pospolitą. W drzewostanach tych zbiorowisk panują sosna, świerk i olcha czarna^[2].

Biocenozę rezerwatu tworzy 86 gatunków roślin naczyniowych, 19 gatunków wątrobowców, 69 gatunków mchów oraz 19 gatunków porostów. W runie dominują torfowce i mchy. Rośliny prawnie chronione, występujące na terenie rezerwatu:

• rosiczka okrągłolistna,
• storczyk szerokolistny,
• kruszyna pospolita,
• bagno zwyczajne.

Występują tu również rośliny rzadkie:

• bagnica torfowa,
• wełnianka pochwowata,
• wełnianka wąskolistna,
• modrzewnica zwyczajna,
• przygiełka blada,
• żurawina błotna,
• czermień błotna.

Skraj torfowiska otacza bór sosnowy; rosnące tu sosny są niskie, mają powykręcane pnie, wiele z nich jest martwych.

Fauna

Fauna rezerwatu jest słabo zbadana. W trakcie cząstkowych obserwacji ornitologicznych w połowie lat 90. XX w. na terenie rezerwatu zanotowano występowanie 25 gatunków ptaków, w tym m.in. kruka, bekasa kszyka i skowronka borowego^[2].

Cel ochrony

Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych, torfowisk śródleśnych wraz z fragmentami boru bagiennego i boru wilgotnego^[1].

Przypisy

1. Rezerwat przyrody Rotuz. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-10-16].
2. Jerzy B. Parusel: 30 lat rezerwatu przyrody "Rotuz" [w:] "Przyroda Górnego Śląska" nr 6/1996, s. 3
3. Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 grudnia 1966 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. z 1967 r. nr 10, poz. 59)

Bibliografia

• Krzysztof Rostański (red.): Przyroda województwa katowickiego. Krzeszowice: Kubajak, 1997. ISBN 83-907008-4-0. Brak numerów stron w książce
• Rezerwaty przyrody województwa katowickiego. Pod redakcją:Wojciech Beblo, Stanisław Wika. 1996