Loading AI tools
polskie wojskowe odznaczenie państwowe Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzyż Partyzancki – polskie wojskowe odznaczenie państwowe nadawane w latach 1945–1999[1].
 Awers i rewers | |
 Baretka | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Wycofano | |
| Wielkość |
38 × 38 mm |
| Wydano |
ponad 94 tys. |
| Powyżej | |
| Poniżej | |
| Projektant |
nieznany |
Krzyż Partyzancki został ustanowiony dekretem Rady Ministrów z dnia 26 października 1945 roku[2], zatwierdzonym przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej. Odznaczenie to zostało ustanowione „w celu upamiętnienia bohaterskiej walki zbrojnej żołnierzy oddziałów partyzanckich z hitlerowskim okupantem o Niepodległość, Wolność i Demokrację oraz celem nagrodzenia bojowych zasług w tej walce”.
W ustawie z 1960 roku uznano Krzyż Partyzancki jako odznaczenie wojenne stanowiące nagrodę za udział w walkach partyzanckich z hitlerowskim okupantem[3].
W latach 1944–1960 kolejność noszenia polskich odznaczeń była regulowana przepisami o poszczególnych odznaczeniach, lecz zasady i okoliczności noszenia odznaczeń nie były unormowane. W praktyce częściowo stosowano przepisy i zwyczaje przedwojenne, a częściowo korzystano z wzorów sowieckich[4]. Od 1960 Krzyż Partyzancki zajmował miejsce za Złotym Medalem Zasłużonym na Polu Chwały, a przed Medalem „Za waszą wolność i naszą”[5][6], a od 1992 roku – po obecnie obowiązujących odznaczeniach państwowych[7].
Z dniem 8 maja 1999 nadawanie Krzyża Partyzanckiego uznano za zakończone[8].
Krzyż Partyzancki był nadawany jednorazowo organizatorom, dowódcom i członkom oddziałów partyzanckich walczących z Niemcami na terenie Polski, a także Polakom walczącym w oddziałach partyzanckich na terenie ZSRR, Jugosławii i Francji oraz cudzoziemcom walczącym w oddziałach partyzanckich na terenie Polski. Odznaczenie nadawało Prezydium Krajowej Rady Narodowej w drodze uchwały, od 1952 roku Rada Państwa, a od 1989 Prezydent RP. Nadawane było także miejscowościom.
Odznaką Krzyża Partyzanckiego[9] jest równoramienny krzyż, złocony o wymiarach 38 × 38 mm, brzegi krzyża są zakończone ornamentowanym obramowaniem. Na awersie pośrodku krzyża znajduje się orzeł, a na ramionach napis ZA – POLSKĘ – WOLNOŚĆ – i LUD (dewiza Armii Ludowej[10]). Na rewersie na poziomych ramionach napis PARTYZANTOM, na górnym pionowym ramieniu data 1939, a na dolnym data 1945.
Krzyże wykonywano ze złoconego mosiądzu. Projektant odznaczenia jest nieznany[1].
Wstążka odznaczenia jest ciemnozielona o szerokości 35 mm, z czarnymi paskami szerokości 7 mm po bokach, umieszczonymi 2 mm od jej brzegu.
Po raz pierwszy odznaczenia zostały nadane uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej „powziętą na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 1946, w uznaniu dla wielkich zasług, położonych w czasie najazdu niemieckiego lat 1939–1945 przy organizowaniu oddziałów partyzanckich i prowadzeniu nieprzerwanej walki z najeźdźcą odznaczeni zostali: KRZYŻEM PARTYZANCKIM
Miejscowości odznaczone Krzyżem Partyzanckim:
Wg Stefana Oberleitnera w sumie w latach 1945–1989 nadano 76 664 Krzyży Partyzanckich, a w latach 1990–1999 odznaczono jeszcze wielu żołnierzy świadomie pomijanych przez komunistyczne władze[1], m.in. partyzantów związanych z ruchem narodowym i NSZ[13]. W kolejnych latach odznaczono:
razem – 17 386 osoby[1].
Wg danych Biura Odznaczeń Państwowych Kancelarii Rady Państwa oraz Biura Odznaczeń Kancelarii Prezydenta RP nadano 75 374 krzyże do 1987 r., a później jeszcze dodatkowo 18 651 krzyży; łącznie – 94 025 krzyży[14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
