Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Powiat bielski (województwo śląskie)
powiat w województwie śląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Powiat bielski – powiat w Polsce (województwo śląskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Bielsko-Biała.
_COA.svg)
_flag.svg)
Remove ads
Położony jest w południowo-wschodniej części województwa śląskiego. Powierzchnia powiatu wynosi 458,64 km², zamieszkuje go 165 949 mieszkańców. Gęstość zaludnienia wynosi 362 mieszkańców na 1 km²[3].
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Szczyrk
- gminy miejsko-wiejskie: Czechowice-Dziedzice, Wilamowice
- gminy wiejskie: Bestwina, Buczkowice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Porąbka, Wilkowice
- miasta: Czechowice-Dziedzice, Szczyrk, Wilamowice
Remove ads
Demografia
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2012):
- Piramida wieku mieszkańców powiatu bielskiego w 2014 roku[4].
Ludność w latach
- 1999 – 144 922
- 2000 – 145 772
- 2001 – 146 603
- 2002 – 147 453
- 2003 – 148 249
- 2004 – 149 361
- 2005 – 150 281
- 2006 – 151 505
- 2007 – 152 695
- 2008 – 153 987
- 2009 – 155 571
- 2010 – 157 119
- 2011 – 158 209
- 2012 – 159 241
- 2019 – 165 960
- 2020 – 166 215
- 2023 – 165 949
Gminy według liczby ludności
Remove ads
Rada Powiatu
Remove ads
Historia powiatu bielskiego
Podsumowanie
Perspektywa
Powiat bielski w dzisiejszej formie powstał w 1951 roku z dwóch połączonych powiatów – bielskiego i bialskiego.
Powiat bielski do roku 1951
Powiat bielski powstał w roku 1850 jako jedna z siedmiu podstawowych jednostek administracyjnych Śląska Austriackiego. Składał się z trzech powiatów (obwodów) sądowych – bielskiego, którego podstawą było zniesione właśnie księstwo bielskie[10] (17 gmin), skoczowskiego[11] (35 gmin) i strumieńskiego[12] (15 gmin), które w latach 1855–1868 stanowiły samodzielne powiaty polityczne. W 1870 roku wyłączono z terenu powiatu jego siedzibę – Bielsko, które stało się miastem wydzielonym.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i podziale Śląska Cieszyńskiego (rok 1920) powiat bielski znalazł się w granicach Rzeczypospolitej (województwo śląskie). W 1921 roku wyłączono z powiatu obwód sądowy skoczowski (z wyjątkiem gmin: Bielowicko, Grodziec, Łazy, Roztropice, Świętoszówka, Wieszczęta) i przyłączono do powiatu cieszyńskiego, podobnie jak trzy lata później gminy Ochaby i Pruchna. W 1938 roku do powiatu miejskiego Bielsko włączono gminę Aleksandrowice.
W czasie aneksji Górnego Śląska przez III Rzeszę we wrześniu 1939 roku obszar powiatu (Landkreis Bielitz) włączono w skład III Rzeszy (prowincja górnośląska), powiększając go jednocześnie o część powiatu bialskiego, leżącą na lewym brzegu Soły, a po utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa (październik 1939) o część prawobrzeżną i około połowę wadowickiego, na zachód od Skawy.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej na teren powiatu bielskiego w zimie 1945 roku i ustanowieniu tymczasowej administracji, powrócił on do przedwojennych granic i wszedł w skład województwa katowickiego. 1 stycznia 1946 roku wszedł w życie nowy podział powiatu na gminy[13] Bystra (Śląska), Chybie, Czechowice, Dziedzice, Grodziec, Jaworze, Międzyrzecze Górne, Mikuszowice (Śląskie), Rudzica, Strumień, Stare Bielsko, Zabrzeg) i miasto Strumień. Taki stan podziału powiatu bielskiego utrzymał się do 1951 roku.
Powiat bialski
Powiat bialski z siedzibą w Białej (po I wojnie światowej Biała Krakowska) istniał w latach 1855–1950. Od chwili powstania aż do 1918 roku leżał w austriackiej Galicji, będąc jedną z części obwodu wadowickiego. W latach 1867–1910 w skład powiatu wchodziły obwody sądowe: bialski, kęcki i oświęcimski (ten ostatni jest zasadniczą częścią powiatu oświęcimskiego, istniejącego w latach 1910–1931, 1951–1975 i od 1999 roku).
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w wyniku rozpadu Austro-Węgier cała Galicja, a z nią powiat bialski wszedł w skład województwa krakowskiego (utworzonego 3 grudnia 1920 roku).
W czasie II wojny światowej teren podległy starostwu w Białej wszedł w skład powiatu bielskiego (Landkreis Bielitz).
W 1945 podzielono przywrócony powiat bialski na 8 gmin zbiorowych: Bestwina, Biała, Brzeszcze, Bystra-Wilkowice, Kęty, Osiek, Oświęcim i Porąbka oraz 4 miasta: Biała Krakowska, Kęty, Oświęcim i Wilamowice. 1 kwietnia 1946 utworzono gminę Szczyrk[14]. 1 lipca 1948 Biała zostaje powiatem miejskim[15].
Historia powiatu bialskiego kończy się 1 stycznia 1951, kiedy Bielsko i Białą połączono w jeden organizm miejski – Bielsko-Białą, która wraz z gminami Biała, Bestwina, Bystra-Wilkowice i Szczyrk znalazła się w powiecie bielskim w woj. katowickim (a więc tam gdzie wcześniej znajdowało się Bielsko), natomiast pozostałe jednostki zniesionego powiatu bialskiego pozostały w woj. krakowskim: gminę Porąbka włączono do powiatu żywieckiego, a miasto i gminę Oświęcim, miasto i gminę Kęty, miasto Wilamowice oraz gminy Brzeszcze i Osiek weszły w skład reaktywowanego powiatu oświęcimskiego (tego samego dnia utworzono tam też również gminę Wilamowice z części obszaru gmin Bestwina i Kęty)[16][17].
Powiat bielski w latach 1951–1975
W dniu zjednoczenia obu powiatów prawa miejskie uzyskała gmina Czechowice, do której włączono gminę Dziedzice (obecna nazwa Czechowice-Dziedzice obowiązuje od 1958 roku). Z powiatu bielskiego wyłączono także obszar dawnego powiatu sądowego strumieńskiego (miasto Strumień oraz gminy Strumień i Chybie), włączając je do powiatu cieszyńskiego. Od powiatu bielskiego do powiatu pszczyńskiego odpadła także północna część gminy Zabrzeg pod budowę Zbiornika Goczałkowickiego.
W 1954 roku weszła w życie reforma administracyjna znosząca gminy i dzieląca powiaty na gromady i osiedla. W powiecie bielskim utworzono 27 gromad: Bestwina, Buczkowice, Bystra, Godziszka, Grodziec, Hałcnów, Iłownica, Janowice (zlikwidowana w 1959 roku), Jasienica, Jaworze, Kamienica, Kaniów, Komorowice, Kozy, Ligota, Mazańcowice, Międzyrzecze, Mikuszowice Krakowskie, Mikuszowice Śląskie, Rudzica, Rybarzowice, Stare Bielsko, Straconka, Szczyrk, Wapienica, Wilkowice i Zabrzeg. Później status osiedla uzyskały: Szczyrk (1956) i Mikuszowice Śląskie (1958). Powiększano także obszar miasta Bielska-Białej – w 1969 roku przyłączono do niego części obszaru zniesionych gromad Kamienica i Mikuszowice Krakowskie oraz zniesione osiedle Mikuszowice Śląskie.
1 stycznia 1973 roku weszła w życie ustawa znosząca gromady. Powiat bielski ponownie podzielono na gminy: Bestwina, Buczkowice, Jasienica, Kozy, Komorowice, Ligota, Stare Bielsko, Wapienica i Wilkowice, a większą część zlikwidowanej gromady Straconka włączono do Bielska-Białej. Tego samego dnia prawa miejskie uzyskał Szczyrk.
Po reformie administracyjnej z dnia 1 czerwca 1975 roku (patrz Podział administracyjny Polski (1975–1998)) większość terenów powiatu włączono do nowego województwa bielskiego (poza miastem Czechowice-Dziedzice oraz gminami Ligota i Bestwina, pozostającymi w zmniejszonym województwie katowickim, a później włączonymi 1 lutego 1977 roku do gminy Czechowice-Dziedzice).
Powiat bielski od 1999 roku
Reaktywowany 1 stycznia 1999 roku powiat bielski obejmuje niemal cały obszar sprzed 1975 roku. Do ważniejszych zmian terytorialnych między „starym” i „nowym” powiatem należą:
- włączenie dawnej gminy Komorowice (Komorowice Krakowskie i Śląskie, Hałcnów) oraz wsi Stare Bielsko i Wapienica z gminy Stare Bielsko do Bielska-Białej (powiat grodzki) od 1 stycznia 1977 roku[18]
- włączenie niewielkich części wsi Bystra, Mazańcowice, Międzyrzecze Górne, i Pisarzowice do Bielska-Białej od 1 lipca 1990 roku[19]
- włączenie do nowego powiatu bielskiego gminy Porąbka (Porąbka, Bujaków, Czaniec, Kobiernice) i Wilamowice (Wilamowice, Dankowice, Hecznarowice, Pisarzowice, Stara Wieś, Zasole Bielańskie)[20], będących przed reformą administracyjną odpowiednio częściami powiatu żywieckiego i oświęcimskiego.
Remove ads
Tablice rejestracyjne
Tablice rejestracyjne w powiecie to SBI i IBI (od lipca 2023 r. na pojazdy zabytkowe). Miejsca rejestracji to Starostwo Powiatowe Bielsko-Biała ul. Piastowska 40 i Oddział Zamiejscowy Wydziału Komunikacji Czechowice-Dziedzice ul. Plac Jana Pawła II 3 (tylko dla mieszkańców tej gminy)[21].
Sąsiednie powiaty
Zobacz też
Uwagi
- Dla pojazdów zabytkowych.
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads