Loading AI tools
arcybiskup Lwowa obrządku ormiańskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Teofil Teodorowicz (ur. 25 lipca 1864 w Żywaczowie, zm. 4 grudnia 1938 we Lwowie) – polski duchowny katolicki, arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego w latach 1902–1938, teolog, polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy, a następnie w latach 1922–1923 senator I kadencji w II RP.
.jpg) | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
25 lipca 1864 |
| Data i miejsce śmierci |
4 grudnia 1938 |
| Miejsce pochówku | |
| Arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego | |
| Okres sprawowania |
1902–1938 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
2 stycznia 1887 |
| Nominacja biskupia |
16 grudnia 1901 |
| Sakra biskupia |
2 lutego 1902 |
.jpg){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
  | |
| Data konsekracji | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||
| Współkonsekratorzy | |||||
| |||||
Urodził się w rodzinie szlacheckiej pochodzenia ormiańskiego, osiadłej od wieków w Polsce, jako syn Grzegorza Teodorowicza i Gertrudy z Ohanowiczów. Ukończył gimnazjum w Stanisławowie, po czym rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Czerniowcach na Bukowinie[1][2]. W czasie studiów przeżył kryzys wiary. Po roku porzucił studia świeckie, wstępując do Seminarium Duchownego we Lwowie i na Uniwersytet Lwowski (wydział teologiczny).
2 stycznia 1887 przyjął święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa ormiańskokatolickiego Izaaka Mikołaja Isakowicza. Był kuratorem Zakładu dla Młodzieży im. dr. Józefa Torosiewicza we Lwowie, proboszczem w Brzeżanach, wikarym we Lwowie i Stanisławowie, a następnie kanonikiem gremialnym we Lwowie. Współpracował z ks. Adamem Stefanem Sapiehą. W 1901, po śmierci arcybiskupa Isakowicza, w wieku 37 lat został mianowany arcybiskupem lwowskim obrządku ormiańskiego[3].
Prowadził ożywioną działalność społeczną i polityczną. Był członkiem Ligi Narodowej[4]. Działał w wielu organizacjach dobroczynnych. W okresie 1902–1918 był posłem do Sejmu Krajowego we Lwowie i Izby Panów w Wiedniu, gdzie bronił spraw polskich. W 1902 roku objął lwowską katedrę obrządku ormiańskiego. W 1905 jako jedyny biskup galicyjski zaangażował się w sprawę strajków szkolnych w Wielkopolsce. Podczas I wojny światowej wraz z arcybiskupem Bilczewskim chronił energicznie obywateli kraju od krzywd ze strony cywilnych i wojskowych okupacyjnych władz rosyjskich. We wrześniu 1914 został wybrany członkiem galicyjskiej C. K. Rady Szkolnej Krajowej[5]. W 1917 na forum wiedeńskiej Izby Panów ogłosił, że celem Polaków jest restytucja integralnej Polski. Od początku listopada 1918 brał aktywny udział w pracach nad organizowaniem państwowości polskiej.
10 lutego 1919 wygłosił słynne kazanie w katedrze św. Jana w Warszawie na rozpoczęcie obrad Sejmu Ustawodawczego. Podkreślił w nim konieczność porzucenia spraw partykularnych i osobistych interesów na rzecz pracy dla dobra wspólnego w odradzającej się z zaborczych podziałów Polsce[6].
W 1920, kiedy ważyły się losy Śląska, pojechał wraz z biskupem Sapiehą do Rzymu, aby tam przedstawić sprawę polską papieżowi Benedyktowi XV, a w drodze powrotnej odczytami w Paryżu i Brukseli zwracał uwagę światowej opinii na żądania Polski[7].
W latach 1919–1922 był posłem niezależnym na Sejm Ustawodawczy i wiceprzewodniczącym klubu poselskiego Związku Ludowo-Narodowego. W 1920 skierowano wniosek do komisji sejmowej o pociągniecie go do odpowiedzialności za ujawnienie w Watykanie treści tajnych dokumentów, jakie powierzyło mu Ministerstwo Spraw Zagranicznych[8]. W latach 1922–1923 był senatorem z ramienia Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego do chwili, gdy na polecenie Piusa XI zrezygnował z mandatu[9].
Położył olbrzymie zasługi dla archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego. Dbał o powołania kapłańskie, popierał oczyszczanie liturgii ormiańskiej z naleciałości łacińskich, a 30 maja 1937 przy udziale całego Episkopatu Polski i wiernych trzech obrządków uroczyści koronował cudowny obraz Matki Bożej Łaskawej[10] z ormiańskiego kościoła parafialnego w Stanisławowie – najważniejszego sanktuarium maryjnego w archidiecezji ormiańskiej. W latach 1908–1930 olbrzymim wysiłkiem przeprowadził gruntowną renowację katedry ormiańskiej we Lwowie, którą Jan Henryk Rosen ozdobił słynnymi freskami, a Józef Mehoffer – mozaikami[11].
_-_Cmentarz_Łyczakowski_(Lychakiv_Cemetery)_-_summer_2017_033.JPG)
Zmarł 4 grudnia 1938 we Lwowie[12]. Po jego śmierci, w uznaniu jego zasług dla Rzeczypospolitej, ogłoszono w całym kraju żałobę narodową. 9 grudnia 1938 po uroczystym pogrzebie został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa[13][14][15][16].
Po śmierci ciało arcybiskupa zostało zabalsamowane przez prof. dr. Tadeusza Marciniaka przy udziale dr. Wiktora Brossa, a serce zostało złożone w katedrze ormiańskiej, do czego przygotowano urnę z inskrypcją o treści „Serce J. E. Ks. Arcybiskupa Józefa Teodorowicza, który tak gorąco umiłowało Boga i Ojczyznę”[17].
W okresie Ukraińskiej SRR w trakcie profanacji i zrównywania z ziemią Cmentarza Obrońców Lwowa Maria Tereszczakówna (polska działaczka społeczna) wraz z grupą kilku innych osób, w celu ratowania szczątków polskich bohaterów pochowanych na tym cmentarzu przeniosła kilka ciał zasłużonych Polaków w inne miejsce pochówków w tym do grobowców w głębi Cmentarza Łyczakowskiego w tym szczątki Józefa Teodorowicza. Polska społeczność od 1991 roku czyniła starania o jego ekshumację z grobowca Kłosowskich (w grobie tym nadal spoczywa ks. Gerard Szmyd, którego szczątki zostały tutaj ukryte w latach 70. w podobnych okolicznościach) i powrót na Cmentarz Orląt, jednak Ukraińcy każdorazowo odmawiali, nawet wówczas gdy w 2009 roku włączyła się w te zabiegi polska organizacja państwowa Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Dopiero jej sukcesywne dwuletnie dalsze prośby poskutkowały wyrażeniem zgody przez stronę ukraińską na ekshumację[18].
W dniu 7 czerwca 2011 r. szczątki ks. arcybiskupa Józefa Teodorowicza zostały z powrotem przeniesione do grobu na Cmentarzu Obrońców Lwowa. Uroczystościom powtórnego pochówku przewodniczył ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce, kardynał Kazimierz Nycz[19].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
