II tysiąclecie n.e.

I tysiąclecie n.e. II tysiąclecie n.e. III tysiąclecie n.e. XI wiek XII wiek XIII wiek XIV wiek XV wiek XVI wiek XVII wiek XVIII wiek XIX wiek XX wiek

Replika statku Santa María

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „II tysiąclecie”. Zobacz też: II tysiąclecie p.n.e..

Drugie tysiąclecie naszej ery – okres rozpoczynający się według kalendarza juliańskiego 1 stycznia 1001 roku i kończący się 31 grudnia 2000 roku.

Drugie tysiąclecie naszej ery obejmuje dojrzałe i późne średniowiecze, renesans, kolonializm, industrializację, rozwój państw narodowych, kończy się w XX wieku gwałtownym rozwojem nauki, edukacji i opieki medycznej.

Cywilizacje

Cywilizacje w tej sekcji są podzielone według United Nations geoscheme.

Cywilizacje II tysiąclecia n.e.

Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
Fatymidzi Imperium Mali Sułtanat Mameluków Państwo Songhaj	Aztekowie Państwo Inków Stany Zjednoczone Kanada	Imperium Sikh Imperium Khmerskie Księstwo Pagan Ćolowie Goryeo Dynastia Song Cesarstwo Hojsala Wielcy Seldżucy Imperium mongolskie Dynastia Yuan Dynastia Ming Imperium Vijayanagara Dynastia Qing	Cesarstwo Bizantyńskie (330–1453) Ruś Kijowska Imperium Osmańskie (1299–1922) Królestwo Anglii Święte Cesarstwo Rzymskie Królestwo Francuskie Francuskie imperium kolonialne (1605–1960) Królestwo Węgier Korona Aragońska Królestwo Kastylia-León Królestwo Polskie Imperium Hiszpańskie (1402–1975) Portugalskie imperium kolonialne (1415–1975) Cesarstwo Austriackie (1526–1918) Imperium brytyjskie (1583–1981)

Wydarzenia

Wydarzenia w tej sekcji są podzielone według United Nations geoscheme.

Wydarzenia II tysiąclecia n.e.

	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XI wiek	1054 Ustanowienie dynastii Almorawidów[1] 1060 Państwo Kanem przyjmuje Islam[1] 1075 Almorawidzi zdobywają Ghanę[1]	1000 Cahokia (dzisiaj w stanie Illinois w USA) staje się centrum Kultury Missisipi	1008 Ukończenie Opowieści o Księciu Promienistym[2] 1005 Podpisanie Traktatu z Shanyuan 1044 Opublikowanie przepisu na proch strzelniczy[2]	1054 Wielka schizma wschodnia dzieli kościół chrześcijański 1088 Założenie pierwszego uniwersytetu[2] 1095 Pierwsza wyprawa krzyżowa[2]
XII wiek	1143 Dynastia Almohadów przejmuje kontrolę nad Almorawidami[1] 1171 Po śmierci kalifa Fatymidów Saladyn przejmuje władzę w Egipcie i zakłada dynastię Ajjubidów[1] 1173 Ajjubidzi zdobywają Qasr Ibrim w Nubii[1]	1100 Toltekowie zakładają stolicę w Tula[3] 1124 Arnaldur nominowany na pierwszego biskupa Grenlandii[3] 1175 Upadek cywilizacji Tolteków[3]	1117 Kompas magnetyczny jest używany na morzu[2] 1120 Meng Yuanlao opisuje czterogwiazdkowe jadłodajnie w Kaifeng[2] 1150 Zbudowanie Angkor Wat[2]	1169 Awerroes tłumaczy dzieła Arystotelesa[2]
	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XIII wiek	1200 Królestwo Mutapa założone w Zimbabwe[1] 1203 Sumaguru Kante z Sosso podbija Imperium Ghany[1] 1250 Mamelucy zdobywają władzę w Egipcie po obaleniu kurdyjskiej dynastii Ajjubidów[1]	1200 Opuszczenie Chichén Itzá[3] 1200 Założenie Cuzco[3] 1200 Ekspansja Chimú[3]	1211 Czyngis-chan buduje Imperium[2]	1215 Magna Carta[2] 1260 Otwarcie katedry w Chartres[2]	1200 Tahitańczycy kolonizują Hawaje[3]
XIV wiek	1324 Pielgrzymka Mansa Musy do Mekki[2] 1365 Krucjata prowadzona przez króla Cypru plądruje Aleksandrię[1] 1375 Królestwo Songhai odłącza się od Mali[1]	1315 Założenie Tenochtitlán[2] 1350 Opuszczenie Grenlandii[3] 1350 Wojna pomiędzy Inkami i Chimú[3]	1350 Kawa parzona po raz pierwszy[2] 1368 Zhu Yuanzhang wypiera Mongołów[4]	1348 Czarna śmierć[2] 1350 Pojawienie się zjawiska mody w ubiorze[2]	1300 Polinezyjczycy imigrują na Nową Zelandię[5] 1300 Hawajczycy wprowadzają strukturę kastową[6] 1300 Wzniesienie kamiennych posągów na Wyspie Wielkanocnej[6]
	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XV wiek	1483 Diogo Cão nawiązuje kontakt z Królestwem Kongo[1] 1496 Hiszpania opanowuje Melillę w Maroku[1] 1497 Vasco da Gama dociera do Przylądka Dobrej Nadziei[1]	1470 Inkowie podbijają imperium Chimú[3] 1428 Aztekowie zdobywają Atzcapotzalco, sprzymierzają się z Texcoco i Tlacopan, stają się dominującym państwem w Meksyku[3] 1492 Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba[2]	1407 Rozpoczyna się budowa Zakazanego Miasta[4] 1431 Ayutthaya podbija Angkor[4] 1453 Imperium osmańskie zdobywa Konstantynopol[2]	1413 Opracowanie zasad perspektywy linearnej[2] 1455 Wydrukowanie Biblii Gutenberga (uznane za najważniejsze wydarzenie tysiąclecia)[2]	1400 Tongijczycy budują centrum ceremonialne w Mu'a[6]
XVI wiek	1509 Afrykańscy niewolnicy przybywają do Ameryki[2] 1517 Imperium osmańskie zdobywa Egipt[7] 1535 Cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Karol V zdobywa Tunis[7]	1535 Europejczycy odkrywają tytoń[2] 1537 Europejczycy odkrywają ziemniaki[2] 1545 Odkrycie srebra w Andach[2]		1517 95 tez Marcina Lutra[2] 1543 Opublikowanie De humani corporis fabrica[2] 1596 Wynalezienie toalety[2]	1550 Maorysi z Nowej Zelandii budują ufortyfikowane ogrodzenia[8]
	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XVII wiek	1626 Francja zakłada kolonię na Madagaskarze[7] 1644 Wybuch Mauretańskiej wojny trzydziestoletniej[7]	1607 Założenie kolonii w Virginii[9] 1624 Wyspa Manhattan kupiona od Indian[9] 1697 Pokonanie Majów przez konkwistadorów[9]	1610 Herbata rozprzestrzenia się na świecie[2] 1637 Japoński zakaz kontaktów z Europą[10]	1603 Pierwsze wystawienie Hamleta[2] 1610 Galileusz publikuje wyniki swoich obserwacji Jowisza[2] 1666 Odkrycie grawitacji[2]	1600 Dynastia Tu'i Konokupolu przejmuje władzę w Tonga[8]
XVIII wiek	1787 Brytyjczycy zakładają kolonię we Freetown dla wyzwolonych niewolników[7] 1799 Odkrycie kamienia z Rosetty[2]	1742 Bunt Indian przeciwko Hiszpanom w Peru[2] 1776 Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych[2]	1751 Chiny okupują Tybet[10]	1722 Bach podzielił skalę na 12 równych półtonów[2] 1769 Wynalezienie silnika parowego[2] 1796 Pierwsze szczepienie[2]
	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XIX wiek	1801 USA blokują Trypolis[7] 1869 Otwarcie Kanału Sueskiego[2] 1884 Konferencja Berlińska[11]	1821 Bolivar wyzwala Wenezuelę[2] 1876 Otwarcie Menlo Park[2] 1876 Pierwsza rozmowa telefoniczna[2]	1868 Koniec japońskiej izolacji[2]	1830 Pierwsza kolej parowa[2] 1859 O powstawaniu gatunków[2] 1882 Dowód teorii drobnoustrojów chorobotwórczych[2]	1840 Podpisano Pokój Waitangi[12] 1845 Wojny maoryskie[13]
XX wiek	1956 Kryzys sueski[14] 1956 Wojna sześciodniowa[14] 1996 Koniec apartheidu[14]	1903 Pierwszy kontrolowany lot samolotu silnikowego[2] 1908 Ford buduje Model T[2] 1928 Pierwsza transmisja telewizyjna[2]	1917 Rewolucja rosyjska[2] 1934 Długi Marsz Mao[2] 1945 Atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki[2]	1901 Pierwsza transatlantycka transmisja radiowa[2] 1928 Odkrycie penicyliny[2] 1933 Adolf Hitler mianowany Kanclerzem[2]	1915 Australijczycy i Nowozelandczycy biorą udział w kampanii Gallipoli 1985 Ustanowienie Nowej Zelandii strefą wolną od energii atomowej[15]

Wielcy ludzie

Osoby w tej sekcji są podzielone według United Nations geoscheme.

Wielcy ludzie II tysiąclecia n.e.

	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XI wiek			Shen Kuo Omar Chajjam	Wilhelm Zdobywca[16] Bazyli II Bułgarobójca
XII wiek		Władcy Inków	Yoritomo Minamoto Bhāskara Acārya Czyngis-chan[16]	Ryszard I Lwie Serce
XIII wiek				Marco Polo Jan XXII William Wallace Tomasz z Akwinu	Roy Mata
XIV wiek	Ibn Chaldun	Acamapichtli	Yongle Madhawa Timur	Geoffrey Chaucer[16] Guillaume de Machaut Dante Alighieri Jan Hus
XV wiek	Sonni Ali Zara Yaqob	Montezuma I	Hongxi Guru Nanak Czand Sulejman Wspaniały	Mikołaj Kopernik[16] Leonardo da Vinci Johannes Gutenberg Henryk VII Tudor Mehmed II Zdobywca Joanna d’Arc
	Afryka	Ameryka	Azja	Europa	Oceania
XVI wiek		Squanto	Xu Guangqi Szahdżahan	William Szekspir[16] Henryk VIII Tudor Elżbieta I Tudor Ferdynand Magellan Krzysztof Kolumb Francis Drake Johannes Kepler Michał Anioł Rafael Santi Erazm z Rotterdamu Otto Brunfels Marcin Luter	Atahualpa
XVII wiek		Powatan, Pokahontas	Matsuo Bashō	Isaac Newton[16] Otto von Guericke[16] Galileusz[16] Molière Rembrandt Piotr I Wielki Ludwik XIV
XVIII wiek	Czaka	Benjamin Franklin Thomas Jefferson George Washington John Adams	Qianlong	Ludwik XVI Napoleon Bonaparte[16] Katarzyna II Wielka Adam Smith Wolfgang Amadeus Mozart Johann Sebastian Bach Antonio Vivaldi Voltaire Johann Wolfgang von Goethe	Kamehameha I
XIX wiek		Thomas Alva Edison[16] Simón Bolívar[16] Abraham Lincoln	Cixi Mangal Pandey	Charles Darwin[16] Nikola Tesla Alfred Nobel Michael Faraday Wilhelm Röntgen Alexander Graham Bell Maria Skłodowska-Curie Wiktoria Hanowerska Otto von Bismarck Karol Marx Vincent van Gogh Beethoven Fryderyk Chopin	Te Kooti
XX wiek	Gamal Abdel Naser Nelson Mandela Paul Rusesabagina	Martin Luther King Franklin Delano Roosevelt John F. Kennedy Ronald Reagan George Gershwin Elvis Presley	Mao Zedong[16] Mahatma Gandhi Hirohito	Albert Einstein[16] Włodzimierz Lenin Józef Stalin Winston Churchill Adolf Hitler Benito Mussolini Igor Strawinski Pablo Picasso Salvador Dalí The Beatles	Israel Kamakawiwoʻole

Zobacz też

• Agnes Hooper Gottlieb: 1,000 Years, 1,000 People: Ranking the Men and Women Who Shaped the Millennium. Henry Gottlieb, Barbar Bowers, Brent Bowers. Kodansha International, 1998. ISBN 1-56836-253-6. Brak numerów stron w książce

Wynalazki i odkrycia

Wynalazki i odkrycia

Komunikacja i technologia	Matematyka i nauka	Produkcja	Transport oraz eksploracja kosmosu	Wojna
Maszyna drukarska[17][18] Telegraf[17] Fotografia[17] Telefon[17] Animacja[17] Telewizja[17] Komputer[17] Tranzystor[17] Sztuczny satelita Internet[17][18]	Rachunek różniczkowy i całkowy[17] Szczepionka[18][19] Atom[19] Znieczulenie[18][19] Teoria ewolucji[19] Genetyka[18][19] Szczególna teoria względności[19] Penicylina[18][19] DNA[19] Mechanika kwantowa[19]	Konserwa[17] Tworzywa sztuczne[19] Linia produkcyjna[17] Mrożonka[17] Reaktor jądrowy[17] Robot kuchenny[17]	Rower Silnik parowy Turbina parowa Silnik o spalaniu wewnętrznym Parowóz Lotnictwo Program Apollo Wahadłowiec kosmiczny Stacja kosmiczna GPS	Długi łuk Broń palna Okręt podwodny Rakieta Lotniskowiec Broń jądrowa Czołg

Przypisy

1. Africa AD 600-1500. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-13)].
2. Scott Toast: Top 100 Events of the Millennium. [w:] adapted from LIFE Magazine [on-line]. Scott Toast, 2002-02-19. [dostęp 2008-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-15)].
3. Americas AD 1000-1492. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-12)].
4. Asia AD 1200-1500. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-06)].
5. Robbie Whitmore: Timeline of events in New Zealand history. New Zealand in History. [dostęp 2008-11-16].
6. Oceania AD 1000-1520. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-21)].
7. Africa AD 1500-1850. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-12)].
8. Oceania AD 1520-1770. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-21)].
9. Americas 1492-1800. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-12)].
10. Asia AD 1500-1800. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-06)].
11. Africa AD 1850-1950. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-19)].
12. Michael King: The Penguin History of New Zealand. Penguin Books, 2003. ISBN 0-14-301867-1. Brak numerów stron w książce
13. [[James Belich (historian)|James Belich]]: The New Zealand Wars and the Victorian Interpretation of Racial Conflict. Oxford University Press, 1986. ISBN 1-86940-002-X. Brak numerów stron w książce
14. Africa AD 1950-2000. [w:] World Timelines [on-line]. The British Museum, 2005. [dostęp 2008-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-12)].
15. New Zealand Nuclear Free Zone, Disarmament, and Arms Control Act. [dostęp 2008-11-25].
16. Michael H. Hart: The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History. Citadel, 2000, s. 556 stron. ISBN 0-8065-1350-0.
17. Greatest Inventions of All Time. i-dinnout.com, 2002-01-30. [dostęp 2008-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-01)].
18. Larry Kelley: The Greatest Innovations of All Time. [w:] BusinessWeek [on-line]. The McGraw-Hill Companies Inc., 2007-02-16. [dostęp 2008-11-12].
19. The Big 100: the Science Channels 100 Greatest Discoveries. Discovery Communications, LLC, 2008. [dostęp 2008-11-12].