Perspektywa linearna

Perspektywa linearna, perspektywa zbieżna – jedna z technik umożliwiająca przedstawianie rzeczywistości na płaskiej powierzchni tak, aby sprawiała wrażenie głębi. Zasady perspektywy linearnej jako pierwszy opracował w XV wieku architekt florencki Leone Battista Alberti.

Trójca Święta, Masaccia, w którym po raz pierwszy w nowożytnym malowidle wykreślono w pełni poprawną perspektywę zbieżną, prawdopodobnie przy pomocy Brunelleschiego.

Kobieta pisząca list i jej służąca (Jan Vermeer), Dublin, National Gallery of Ireland, 1670

Podstawową jej zasadą jest pozorne zmniejszanie się wielkości przedmiotu w miarę oddalania od widza oraz pozorna zbieżność ku horyzontowi wszystkich linii biegnących od oka widza do przedmiotu. Rozróżnia się perspektywy linearne: czołową, boczną, ukośną, żabią (punkt widzenia położony nisko) i ptasią (punkt widzenia położony wysoko).

Perspektywa linearna była znana już w starożytności. W średniowieczu obrazy traktowano przeważnie dwuwymiarowo. Ponowienie prób przedstawiania przedmiotów w trzech wymiarach datuje się od XIV wieku (freski Giotta di Bondone, prace niektórych współczesnych mu malarzy)^[1].

Przyjmuje się, że w pełni poprawną perspektywę linearną opracował jako pierwszy florencki architekt Filippo Brunelleschi^[2].

Rodzaje perspektywy linearnej

• perspektywa z jednym punktem zbiegu
• perspektywa z dwoma punktami zbiegu
• perspektywa z trzema punktami zbiegu

Perspektywa w malarstwie

• Johannes Vermeer – Kobieta pisząca list i jej służąca, 1670
• Giovanni Antonio Canal – Wenecja: Plac św. Marka i kolumnada Nowych Prokuracji, 1756

Zobacz też

• perspektywa żabia
• perspektywa ptasia

Przypisy

1. Monica Girardi, Małgorzata Borkowska (tłumacz): Giotto. Warszawa: Rzeczpospolita : HPS, 2006, s. 46. ISBN 83-60529-10-8.
2. Elena Capretti, Hanna Borkowska (tłumacz): Brunelleschi. Warszawa: Rzeczpospolita : HPS, 2006, s. 28-31. ISBN 83-60688-13-3.

Encyklopedie internetowe (pojęcie w sztuce):

• Britannica: art/linear-perspective