Cetula
wieś w województwie podkarpackim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cetula – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Wiązownica[5][3].
| wieś | |
 Kościół w Cetuli (dawna cerkiew) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
520[1] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-523[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RJA |
| SIMC |
0612306[3] |
Położenie na mapie gminy Wiązownica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego  | |
| 50°06′04″N 22°48′13″E[4] | |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Części wsi
Historia
Wieś wzmiankowana w regestrach poborowych, które zapisali poborcy podatkowi ziemi przemyskiej z 1589 roku[6]. Wieś posiadała 5 łanów kmiecych, młyn o dwóch kamieniach, cerkiew, 6 ogrodników i 6 komorników biednych.
Wieś wzmiankowana w 1628, posiadła 4 łany[7]. W 1674 roku wieś była wzmiankowana jako Radawa et Cetula, w której było 52 domy[8]
W 1897 roku wybrano zwierzchność gminną, której naczelnikiem został Iwan Szabat. W 1902 roku, w 231 domach było 1257 mieszkańców[9]. W 1921 roku w Cetuli było 188 domów. W 1945 roku na Ukrainę wysiedlono 494 osób z 116 domów.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie jaworowskim województwa lwowskiego. W latach 1944–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 6 Polaków i 4 Ukraińców[10].
Kościół
Parochia w Cetuli powstała na jakiś czas przed 1589 rokiem, czyli po założeniu wsi. Ostatnia cerkiew drewniana pw. św. Michała Archanioła została zbudowana przed 1801 roku, a odnowiona i pobłogosławiona w 1859 roku. Do parochii należała też cerkiew w Radawie pw. św. Michała Archanioła, zbudowana i pobłogosławiona w 1868 roku. Cerkiew w Cetuli spłonęła podczas I wojny światowej. W 1920 roku zbudowano tymczasową kaplicę. W latach 1935–1939 zbudowano cerkiew murowaną.
Parochami w Cetuli byli: Aleksy Borowiec (zm. 23 listopada 1800), Daniel Maksymowicz, Michał Rejnarowicz, Jan Drzymalik, Antoni Petryszak (zm. 6 stycznia 1878), Józef Kordasiewicz (zm. 26 czerwca 1903), Józef Karanowicz (od 1904), Michał Tarnoszyn (od 1914), Lew Tychowski (od 1923), Iwan Bury (administrator od 1934).
- Kościół rzymskokatolicki.
Po wysiedleniu grekokatolików, cerkiew była nieużywana. Dopiero w 1958 roku została przejęta przez parafię w Radawie, na kościół filialny pw. św. Antoniego Padewskiego.
Oświata
Podsumowanie
Perspektywa
Początki szkolnictwa parafialnego w Cetuli są datowane na początek XIX wieku, gdy przy cerkwi pw. św. Michała Archanioła powstała szkoła parafialna Schola parochialis[11].
W 1871 roku w Cetuli powstała szkoła trywialna, a jej pierwszym nauczycielem został Józef Smolnicki. Przydatnym źródłem archiwalnym do poznawanie historii szkolnictwa w Galicji są austriackie Szematyzmy Galicji i Lodomerii, które podają wykaz szkół ludowych, wraz z nazwiskami ich nauczycieli. W latach 1873–1874 szkoła była ludowa, a w latach 1874–1914 szkoła była 1-klasowa. W 1914 roku szkoła stała się 2-klasowa. Szkoły wiejskie początkowo były tylko męskie, a od 1895 roku zostały zmienione na "mieszane" (koedukacyjne). Od 1909 roku szkoła posiadała nauczycieli pomocniczych, którymi byli: Maria Kiczura (1909–1910), Kazimierz Chmaj (1910–1911), Emilia Buchtalerz (1912–1914?).
- Nauczyciele kierujący i kierownicy
- 1871–1873. Józef Smolnicki[12].
- 1873–1876. Posada nieobsadzona[13].
- 1876–1879. Stanisław Krasicki[14].
- 1879–1880. Antoni Szwed[15].
- 1880–1881. Helena Praczyńska[16].
- 1881–1884. Antoni Stupnicki[17].
- 1884–1885. Jan Kmicikiewicz[18].
- 1885–1886. Posada opróżniona[19].
- 1886–1891. Stanisław Krasicki[20].
- 1891–1896. Henryk Friedmann[21].
- 1896–1897. Kazimiera Radzikowska[22].
- 1897–1898. Bogumiła Veitówna[23].
- 1898–1899. Jan Mila[24].
- 1899–1900. Władysław Górecki[25].
- 1900–1902. Józefa Płożyńska[26].
- 1902–1904. Michał Czura[27].
- 1904–1914(?). Włodzimierz Dorosz[28].
- ? – ?. Michał Hałań.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.