Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Witold Czarnecki (ps. „Kadet”; ur. 8 września 1927 w Sarnach, zm. 23 marca 2023 w Białymstoku[1]) – polski żołnierz Armii Krajowej, prof. zw. dr hab., inżynier architekt.
 prof. zw. Witold Czarnecki (2005) | |
 strzelec | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
               | |
Urodził się w Sarnach 8 września 1927 roku[2]. Ze względu na rodzaj pracy ojca – Mariana Czarneckiego (inżyniera, budowniczego m.in. mostów kolejowych na trasie magistrali węglowej) – rodzina wielokrotnie zmieniała miejsce zamieszkania.
Do wybuchu II wojny światowej mieszkał w Piotrkowie Kujawskim i Inowrocławiu, po czym rodzina osiadła w Starosielcach koło Białegostoku, gdzie w 1935 roku wstąpił do ZHP. Po nagłej śmierci ojca (styczeń 1938 roku) wiosną 1939 rodzina przeniosła się do Wilna, gdzie młody Witold uczył się w Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta[2] oraz na kompletach tajnego nauczania[2].
W pierwszych dniach września 1939 roku był gońcem-ochotnikiem przy Urzędzie Miasta w Wilnie, a w grudniu 1939 roku uczestniczył w strajku szkolnym. Po ukończeniu nauki w gimnazjum (1941) do 1944 roku pracował zarobkowo w zakładach ślusarskich i elektrycznych, pomagając w utrzymaniu rodziny po śmierci ojca[2]. Od sierpnia 1943 roku należał do Szarych Szeregów (wileńskiej drużyny Czarna Trzynastka) i uczestniczył w Kursach Młodszych Dowódców Armii Krajowej[2]. Po zaprzysiężeniu w listopadzie 1943 roku był żołnierzem plutonu kadrowego Szarych Szeregów w Wilnie w stopniu strzelca.
Od 16 czerwca 1944 roku był w drugim plutonie 3. kompanii ppor. Jana Kasprzyckiego „Joego” 3. Brygady Partyzanckiej „Szczerbca” AK uczestniczącej w Operacji „Ostra Brama”. Dnia 3 lipca 1944 roku został odkomenderowany do obsługi radiostacji przy Komendzie Wileńskiego Okręgu AK w Dziewieniszkach i Wołkorabiszkach, a 9 lipca tego roku – odkomenderowany do 1. Brygady AK „Juranda” we wsi Jodziszki, w stopniu starszego strzelca jako dowódca drużyny[2].
W dniu 18 lipca 1944 roku wraz z całym oddziałem został rozbrojony na skraju Puszczy Rudnickiej przez wojska NKWD i internowany w Miednikach Królewskich[2].
W dniu 28 lipca 1944 roku został wywieziony pociągiem do Kaługi, gdzie od 5 sierpnia 1944 do 15 grudnia 1944 roku przebywał na robotach przymusowych w miejscowościach Szemiakina, Mały Jarosławiec, Kaługa i innych. Po próbie ucieczki z internowania z dwoma kolegami w dniu 18 grudnia 1944 roku został schwytany, po czym był sądzony za próbę ucieczki i w wyniku procesu otrzymał wyrok 7 lat łagru.
Do marca 1945 roku przebywał w więzieniu w Kałudze, a następnie do maja 1945 roku pracował przy odgruzowaniu fabryki (łagier Liudinowo) i od czerwca 1945 roku (w łagrze Tichanowaja Pustyń) pracował przy odbudowie magazynów ziarna. W dniu 15 sierpnia 1945 roku został zwolniony na mocy amnestii[2][3].
W 1948 roku ukończył Liceum Budowlane w Białymstoku i zdał egzamin wstępny na Politechnikę Warszawską. Został skreślony z osób przyjętych na studia (razem z 40 osobami z Armii Krajowej) i krótko pracował w biurze budowy Trasy W-Z w Warszawie. W listopadzie 1948 roku dostał się na studia inżynierskie na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, które ukończył w 1952 roku. Został asystentem. W roku 1954 uzyskał dyplom magisterski[3]. W latach 1955–1960 pracował także w biurach projektowych w Gdańsku i Gdyni.
Od 1961 do 1968 roku był Architektem Miejskim we Włocławku, w latach 1969–1970 zastępcą Głównego Architekta Województwa Olsztyńskiego, a w latach 1970–1972 Głównym Architektem Województwa Bydgoskiego[2][3].
W 1963 roku ukończył studia podyplomowe (Politechnika Warszawska). Doktoryzował się w 1974, habilitował w 1980[2], profesorem nadzwyczajnym został w 1991, a zwyczajnym w 1996[3].
W latach 1972–1982 był docentem, kierownikiem zakładu i prodziekanem na Wydziale Budownictwa Lądowego w Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy[2].
W latach 1982–1999 był zatrudniony w Politechnice Białostockiej w Instytucie Architektury (później Wydziale Architektury) na stanowiskach docenta i profesora[4]. Był organizatorem i Kierownikiem Katedry Architektury Wsi i Przemysłu WA[2], inicjatorem i organizatorem ogólnopolskich konferencji naukowych. Pełnił funkcje Dyrektora Instytutu WA (na prawach samodzielnego wydziału – lata 1982–1989) i Dziekana Wydziału WA (kadencje: 1987–1990, 1996–1999)[4].
Prof. Witold Czarnecki o decyzji objęcia funkcji Dyrektora Instytutu Architektury PB w 1982 roku[4]:
(...) przyjmując propozycję objęcia funkcji Dyrektora Instytutu Architektury PB, zdawałem sobie sprawę z ryzyka jakie te decyzje ze sobą niosą. Moi koledzy, znajomi uprzedzali mnie, że wydziały białostocki i łódzki mają być zlikwidowane. Była już decyzja o zawieszeniu rekrutacji na pierwszy rok studiów. Ile czasu, trudu i energii trzeba było włożyć, aby przekonać białostocczan z habilitacjami i osoby z zewnątrz do podjęcia u nas pracy wie oprócz mnie tylko moja żona.
Udało się przywrócić rekrutację, wprowadzić przedmioty dające techniczne podstawy projektowania, rozwinąć strukturę organizacyjną na miarę potrzeb kształcenia, przemianować Instytut w Wydział, powołać drugi kierunek kształcenia – Architekturę Wnętrz. (...)
Od 1999 do 2017 roku pracował w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Pełnił tam funkcję kierownika Katedry Planowania Przestrzennego, a od 2005 roku Dziekana Wydziału Gospodarki Przestrzennej WSFiZ. W tym okresie był organizatorem 7 ogólnopolskich konferencji naukowych[5].
Ogółem wykształcił około trzech tysięcy studentów na kierunkach studiów: budownictwo, architektura i urbanistyka oraz gospodarka przestrzenna. Wypromował 4 doktorów. Wśród absolwentów jest obecnie 5 osób z tytułem profesora.
Syn Luby Marii Czarneckiej z domu Krywdienko i Mariana Ewarysta Czarneckiego[6].
Ojciec Dagny i Oleny oraz Bartosza J. – dr. hab. inż. architekta, profesora uczelni Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, i Macieja – dr. inż. architekta, adiunkta Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej[6].
Od 1955 roku był członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). W 1962 roku zorganizował i pełnił funkcję Prezesa Koła SARP we Włocławku. W latach 1969–1970 był Prezesem Oddziału SARP w Olsztynie, w latach 1972–1974 i 1979–1982 Prezesem Zarządu Oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich w Bydgoszczy[5].
W 1975 roku był przewodniczącym Komitetu Budowy i autorem projektu Pomnika Pamięci Harcerzy poległych w latach wojny zlokalizowanego przy ul. Szarych Szeregów w Bydgoszczy[2]. W 1979 roku był współorganizatorem powstania Włocławskiego Towarzystwa Naukowego.
Po przeprowadzce do Białegostoku zainicjował w 1989 roku i współorganizował (wraz z żoną Barbarą) Galerię Sleńdzińskich, która zaczęła działalność w ramach Muzeum Miejskiego w Białymstoku.
W 1990 roku był członkiem założycielem, a następnie Prezesem Białostockiego Oddziału Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna, w ramach którego w latach 1991–1995 zredagował i wydał 12 numerów „Gońca Kresowego” – czasopisma TPGiW[2].
W latach 1993–1995 przewodniczył Komitetowi Budowy Pomnika Żołnierzom Armii Krajowej w Białymstoku. Pomnik został wzniesiony na skwerze przy ul. Kilińskiego w Białymstoku. Czarnecki zaprojektował go z synem Bartoszem[2].
Od 1990 roku był członkiem założycielem, a w latach 2003–2014 Prezesem Zarządu Okręgu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Białymstoku. Organizował lub współorganizował wiele patriotycznych uroczystości[2]. W okresie od 2003 do 2017 roku był zastępcą Przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Kombatantów w Białymstoku.
W latach 1994–2005 w swoim domu w Tatarowcach zorganizował dziesięć zjazdów kolegów z dawnego plutonu 3. kompanii „Joego” 3. Brygady Partyzanckiej „Szczerbca” AK[3].
W roku 1975 otrzymał nagrodę Wojewody Bydgoskiego za pracę naukową, w 1976 nagrodę zespołową III stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w dziedzinie badań naukowych, w 1979 roku indywidualną nagrodę III stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej, a w 1990 roku – indywidualną II stopnia Ministra Edukacji Narodowej. Minister Kultury w 1987 roku nadał mu Prawa Twórcze Nr 939, a od Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa za książkę Ogrodzenia (współautor B.J. Czarnecki) w 1995 roku otrzymał wyróżnienie.
Wielokrotnie był nagradzany przez rektorów Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy, Politechniki Białostockiej i Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku. W 2016 roku otrzymał tytuł Honorowego Profesora Politechniki Białostockiej[7] oraz Zasłużonego Profesora Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania.
Witold Czarnecki jest autorem lub współautorem projektów i realizacji ponad 70 obiektów architektonicznych i urbanistycznych. Był autorem i/lub redaktorem 25 książek z dziedziny architektury i urbanistyki[4], opracował i napisał ponad 100 artykułów, referatów i rozpraw[4][2], ponad 80 recenzji, opinii do wniosków o profesurę, rozpraw habilitacyjnych, dysertacji doktorskich, opracowań naukowych itp.
Na szczególną uwagę zasługuje referat pt. Ład przestrzenny w krajobrazie kulturowym (współautor: Andrzej Dobrucki), który miał być wygłoszony w niedzielę 13 grudnia 1981 roku na przerwanym Kongresie Kultury Polskiej w Warszawie.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
