Ulica Pańska w Warszawie

Ulica Pańska w Warszawie
	Śródmieście Północne, Mirów
	; Ulica Pańska przy skrzyżowaniu z ul. Miedzianą, widok w kierunku wschodnim
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Przebieg
	Położenie na mapie Polski Ulica Pańska w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Pańska w Warszawie
	Położenie na mapie Warszawy Ulica Pańska w Warszawie
	52°13′55,0″N 20°59′52,0″E
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Pańska – ulica w warszawskich dzielnicach Śródmieście i Wola.

Szybkie fakty Państwo, Miejscowość ...

Zamknij

Ulica składa się z dwóch odcinków: od ulicy Emilii Plater do alei Jana Pawła II oraz od al. Jana Pawła II do Towarowej.

Ulica została wytyczona ok. 1757 na terenie jurydyki Bielino^[1]. Biegła od ulicy Wielkiej na zachód i pierwotnie nosiła nazwy Nowa i Wspaniała^[2]. Obecną nazwę nadano w 1770^[1]. Nawiązywała albo do właściciela jurydyki Franciszka Bielińskiego, „pana na Bielinie, Otwocku, Radzyminie”^[2], albo do wspaniałej zabudowy ulicy^[1].

W 1864 ulica została w całości wybrukowana^[3]. W latach 1870–1890 została całkowicie zabudowana kamienicami czynszowymi oraz domami rzemieślników^[2].

W latach 1924–1925 na rogu ulic Pańskiej i Mariańskiej wzniesiono istniejący do dzisiaj trzypiętrowy budynek Kasy Chorych^[4].

W listopadzie 1940 odcinek Pańskiej od Wielkiej do Żelaznej znalazł się w granicach warszawskiego getta^[5]. Ulica została z niego wyłączona wraz z całym tzw. małym gettem w sierpniu 1942, w trakcie wielkiej akcji deportacyjnej (wywózek Żydów do obozu zagłady w Treblince)^[6]. Odcinek pomiędzy Twardą i Żelazną wyznaczał południową granicę terenu zajmowanego przez szop Walthera Többensa, który pozostał na terenie dawnego małego getta^[7].

Od grudnia 1942 do sierpnia 1944 pod nr 104 ukrywał się Calek Perechodnik, który napisał tam swoje wspomnienia^[8]. Wydane po raz pierwszy w Polsce w 1993 stały się jednym z najważniejszych zapisów źródłowych z okresu Holokaustu^[9].

31 lipca 1944, podczas popołudniowej odprawy Komendy Głównej Armii Krajowej przeprowadzonej w nieistniejącej kamienicy przy ul. Pańskiej 67 Tadeusz Komorowski ps. „Bór” wydał rozkaz o rozpoczęciu w Warszawie 1 sierpnia 1944 o godz. 17.00 akcji „Burza” (godzina „W”)^[10]. W 1944 zabudowa ulicy została zniszczona z wyjątkiem kilku kamienic w rejonie ulic Mariańskiej i Miedzianej^[3].

W pierwszych latach po wojnie przy ulicy znajdowało się popularne targowisko^[11]. W latach 60. podjęto decyzję o jego likwidacji i przeniesieniu handlu pod hale Mirowskie^[12]. W związku z budową Pałacu Kultury i Nauki zlikwidowano również wschodni odcinek ulicy do Wielkiej do Mariańskiej^[2]. W jego miejscu urządzono park (obecny park Świętokrzyski)^[13].

W latach 1961–1969 przy ulicy wzniesiono budynki osiedli mieszkaniowych: Emilia i Pańska^[14].

W 1994–1995 zespół kamienic z końca XIX wieku znajdujący się pomiędzy ulicami Żelazną i Miedzianą przebudowano z przeznaczeniem na kompleks biurowo-usługowy spółki Elektrim^[15].

W kamienicy nr 85 nakręcono pierwsze 12 odcinków serialu telewizyjnego Dom^[16].
Na znajdującym się przy ulicy osiedlu Pańska kręcono sceny do komedii Nie lubię poniedziałku oraz serialu Czterdziestolatek^[17]. W kolejnych odcinkach Czterdziestolatka wskazano trzy różne adresy rodziny Karwowskich: Pańska 62 m. 138 (odcinek siódmy), Pańska 92 m. 161 (odcinek dziesiąty) oraz Pańska 62 m. 137 (odcinek siedemnasty)^[18].

[1]
Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 549. ISBN 83-01-08836-2.
[2]
Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 156.
[3]
Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 611. ISBN 83-01-08836-2.
[4]
Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 10. Mackiewicza-Mazowiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2004, s. 98. ISBN 83-88372-28-9.
[5]
Mapa Getto warszawskie. Współczesny układ ulic i ostańce zabudowy według stanu na marzec 2001 na tle dawnego planu miasta, opracowanie kartograficzne Paweł E. Weszpiński, współczesna treść tematyczna (przebieg ulic i ostańce) Robert Marcinkowski [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie – przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2001. ISBN 83-87632-83-X.
[6]
Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 113. ISBN 978-83-63444-27-3.
[7]
Mapa Getto warszawskie. Getto szczątkowe po wielkiej akcji likwidacyjnej, opracowanie kartograficzne Paweł E. Weszpiński [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.
[8]
Barbara Engelking, Dariusz Libionka: Żydzi w powstańczej Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2009, s. 79. ISBN 978-83-926831-1-7.
[9]
Zbigniew Gluza: Od wydawcy [w:] Calek Perechodnik, Spowiedź. Warszawa: Ośrodek KARTA i Żydowski Instytut Historyczny, 2016, s. 5. ISBN 978-83-64476-55-6.
[10]
Piotr Rozwadowski (red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005, s. 127. ISBN 83-11-09261-3.
[11]
Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Rzeczpospolita", 1987, s. 114. ISBN 83-85028-56-0.
[12]
Maria Mórawska: Od Marywilu do Wola Park. Bazary, targowiska i hale targowe w Warszawie od połowy XVII w. do dziś. Warszawa: Muzeum Woli. Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, 2005, s. 74. ISBN 83-88477-32-3.
[13]
Jarosław Zieliński: Realizm socjalistyczny w Warszawie. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 414. ISBN 978-83-927791-3-1.
[14]
Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Rzeczpospolita", 1987, s. 5, 113. ISBN 83-85028-56-0.
[15]
Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 149. ISBN 83-908950-8-0.
[16]
Marek Szymański: Polska na filmowo. Gdzie kręcono znane filmy i seriale. Poznań: MJ Media Szymański i Glapiak, 2010, s. 332. ISBN 978-83-927928-1-9.
[17]
Marek Szymański: Polska na filmowo. Gdzie kręcono znane filmy i seriale. Poznań: MJ Media Szymański i Glapiak, 2010, s. 334–335. ISBN 978-83-927928-1-9.
[18]
Grzegorz Sołtysiak: Filmowy przewodnik po Warszawie. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2007, s. 213. ISBN 978-83-60142-70-7.

[Handke-1] [1]
Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 549. ISBN 83-01-08836-2.

[Szwankowski-2] [2]
Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 156.

[Enc-3] [3]
Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 611. ISBN 83-01-08836-2.

[4] [4]
Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 10. Mackiewicza-Mazowiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2004, s. 98. ISBN 83-88372-28-9.

[5] [5]
Mapa Getto warszawskie. Współczesny układ ulic i ostańce zabudowy według stanu na marzec 2001 na tle dawnego planu miasta, opracowanie kartograficzne Paweł E. Weszpiński, współczesna treść tematyczna (przebieg ulic i ostańce) Robert Marcinkowski [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie – przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2001. ISBN 83-87632-83-X.

[6] [6]
Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 113. ISBN 978-83-63444-27-3.

[7] [7]
Mapa Getto warszawskie. Getto szczątkowe po wielkiej akcji likwidacyjnej, opracowanie kartograficzne Paweł E. Weszpiński [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.

[8] [8]
Barbara Engelking, Dariusz Libionka: Żydzi w powstańczej Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2009, s. 79. ISBN 978-83-926831-1-7.

[9] [9]
Zbigniew Gluza: Od wydawcy [w:] Calek Perechodnik, Spowiedź. Warszawa: Ośrodek KARTA i Żydowski Instytut Historyczny, 2016, s. 5. ISBN 978-83-64476-55-6.

[10] [10]
Piotr Rozwadowski (red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005, s. 127. ISBN 83-11-09261-3.

[11] [11]
Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Rzeczpospolita", 1987, s. 114. ISBN 83-85028-56-0.

[12] [12]
Maria Mórawska: Od Marywilu do Wola Park. Bazary, targowiska i hale targowe w Warszawie od połowy XVII w. do dziś. Warszawa: Muzeum Woli. Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, 2005, s. 74. ISBN 83-88477-32-3.

[13] [13]
Jarosław Zieliński: Realizm socjalistyczny w Warszawie. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 414. ISBN 978-83-927791-3-1.

[14] [14]
Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze "Rzeczpospolita", 1987, s. 5, 113. ISBN 83-85028-56-0.

[15] [15]
Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 149. ISBN 83-908950-8-0.

[16] [16]
Marek Szymański: Polska na filmowo. Gdzie kręcono znane filmy i seriale. Poznań: MJ Media Szymański i Glapiak, 2010, s. 332. ISBN 978-83-927928-1-9.

[17] [17]
Marek Szymański: Polska na filmowo. Gdzie kręcono znane filmy i seriale. Poznań: MJ Media Szymański i Glapiak, 2010, s. 334–335. ISBN 978-83-927928-1-9.

[18] [18]
Grzegorz Sołtysiak: Filmowy przewodnik po Warszawie. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2007, s. 213. ISBN 978-83-60142-70-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Ulica Pańska w Warszawie

Wikiwand in your browser!

Wikiwand in your browser!

Historia

Ważniejsze obiekty

Obiekty nieistniejące

Ulica w filmie

Przypisy