Port morski Gdynia
handlowy port morski w Gdyni Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Port morski Gdynia – handlowy port morski nad Zatoką Gdańską, w woj. pomorskim w Gdyni, położony na Pobrzeżu Kaszubskim. Jest trzecim co do wielkości portem morskim w Polsce (po Gdańsku i Szczecinie). W 2008 roku przeładunek kontenerów obejmował 610 767 TEU, przez co port zajmował 4. miejsce pod tym względem na Morzu Bałtyckim. W 2008 roku obroty ładunkowe portu wynosiły 15,467 mln ton towarów[2]. W 2006 roku wynosiły 14,182 mln, co lokowało port na 2. miejscu pod względem przeładunku w Polsce[3]. Należy do Europejskiej Organizacji Portów Morskich.
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ portu |
morski |
| Data powstania |
29 kwietnia 1923 |
| Adres bosmanatu |
ul. Polska 2, 81-339 Gdynia |
| Powierzchnia portu |
755,4 ha |
| Obroty ładunkowe (2022) |
23074,9 tys. ton[1] |
| Długość nabrzeży |
17 700 m |
| Dopuszczalne zanurzenie |
13,5 m |
Położenie na mapie Gdyni  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°32′10″N 18°32′27″E | |
| Strona internetowa | |
Port Gdynia znajduje się w północnej części woj. pomorskiego, we wschodniej części Gdyni, w dzielnicy Śródmieście. Port usytuowany jest nad Zatoką Gdańską.
Położony na Pobrzeżu Gdańskim, a dokładnie we wschodniej części Pobrzeża Kaszubskiego.
Całkowita powierzchnia portu wynosi 972,9508 ha, w tym 621,0680 ha powierzchni lądowej[4].
Obecne granice portu zostały określone w 2020 roku[5].
.jpg)
Według ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej, port Gdynia należy do portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej[6]. Całkowite obroty ładunkowe portu w 2006 roku wynosiły 14182,7 tys. ton, co stanowiło 23,5% udziału w przeładunkach Polski[7].
W 2008 roku przeładunek kontenerów obejmował 610 767 TEU[2], co lokowało port na pierwszym miejscu w Polsce.
W 2015 w porcie przeładowano 3,7 mln ton zbóż i pasz (wzrost o 812 tys. ton w stosunku do 2014, czyli 28%). Przeładunki kontenerów spadły o 19,4%, węgla i koksu o 33%, innych towarów masowych o 8%, a drobnicy o 11%. W tym samym roku zagospodarowano rejon Nabrzeża Bułgarskiego, przebudowano Nabrzeże Szwedzkie oraz intermodalny terminal kolejowy, a na Nabrzeżu Śląskim wybudowano nowy magazyn. W l. 2016–2018 planowane są przebudowa nabrzeży Indyjskiego i Helskiego oraz pogłębienie toru podejściowego do 17 m i akwenów wewnętrznych do 16 m, co ułatwi warunki nawigacyjne w porcie. Rozważana jest też budowa publicznego terminalu promowego dla promów o długości 240 m na ok. 1000 pasażerów. Według wstępnych danych zysk netto portu wyniósł 47 mln zł, a rentowność netto ok. 26%[8].
W 2017 przeładunki w porcie były o 9% wyższe niż rok wcześniej i wyniosły 21,2 mln t[9], co zapewniło Gdyni 11. miejsce spośród portów na Bałtyku. Stało się to m.in. dzięki znacznemu wzrostowi przeładunków węgla i koksu oraz paliw płynnych i w mniejszym stopniu kontenerów, rudy oraz drewna i drobnicy. W 2018 wynik roku poprzedniego osiągnięto już 27 listopada[10].
W II kwartale 2018 planowane jest oddanie w porcie do użytku obrotnicy dla statków kontenerowych o długości 400 m, powstałej kosztem 100 mln zł[11]. Pod koniec 2018 Port Gdynia zawarł umowę z firmą Strabag na modernizację Nabrzeża Słowackiego (koszt 16,5 mln zł). Modernizacja nabrzeży poprzedziła planowane na lata 2022-2023 pogłębienie kanału portowego z 13 do 16 metrów[12], poszerzenie szerokości wejścia do portu ze 102 do 130 m i przebudowę północnej Ostrogi Pilotowej[13]. Inwestycja umożliwi ruch statków o długości 400 m, szerokości 58 m i zanurzeniu do 14,5 m. Jednocześnie nastąpią rozbudowa portowej obrotnicy nr 2 z przebudową Nabrzeża Gościnnego oraz pogłębienie akwenów wewnętrznych w portach[14].
W 2019 Korporacja Budowlana Doraco rozpoczęła budowę nowego terminalu promowego. Koszt inwestycji, mający wynieść pierwotnie 235 milionów zł, wzrósł ostatecznie do blisko 300 mln zł. Nowy terminal umożliwia przyjmowanie jednostek o maksymalnej długości 240 m; dotychczasowy terminal przy Nabrzeżu Helskim z lat 90. XX w. pozwalał na zawijanie statków do 175 m długości. Nowy obiekt powstał przy wejściu do portu na terenie Nabrzeża Polskiego u jego styku z Nabrzeżem Fińskim, w basenie im. Marszałka Piłsudskiego, w sąsiedztwie kapitanatu portu i Dworca Morskiego (Muzeum Emigracji), i zajmuje obszar 7 ha. W ramach prac przebudowano 600-metrowy odcinek nabrzeża, powstały galeria pasażerska o długości 166 m, umożliwiająca przejście pasażerów z terminalu na statek; oraz estakada o długości całkowitej 270 m, po której pojazdy będą wjeżdżać na górne pokłady promów[15]. Czas pobytu w terminalu – od rozpoczęcia cumowania do odejścia od nabrzeża – ma ulec skróceniu do 120 minut. Kamień węgielny wraz z aktem erekcyjnym wmurowano uroczyście 9 października 2019[16][17], a jego otwarcie, planowane pierwotnie na czerwiec 2021[18], nastąpiło 23 września 2021, jednak pomimo tego, aż do 17 czerwca 2022 pozostawał on nieużywany[19][20]. Z terminalu, który umożliwia przyjmowanie 4 promów dziennie[21] korzysta Stena Line; przewidywana jest także obsługa Polferries PŻB[22].
Na przedłużeniu mola Węglowego w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego do 2028 kosztem 4 mld zł przewidywana jest budowa nowego pirsu o powierzchni blisko 150 hektarów, przeznaczonego na głębokowodny terminal kontenerowy o rocznej zdolności przeładunkowej 2,5 mln ton (Port Zewnętrzny). Nowe portowe akweny mają mieć głębokość 17 m wobec obecnie maksymalnej głębokości akwenów portu wynoszącej 13,5 m[23]. Budowa ma być realizowana na podstawie ustawy o inwestycjach w zakresie budowy portów zewnętrznych przyjętej przez Sejm jesienią 2019. Na jej podstawie wyemitowano obligacje o wartości 670 mln zł, które pozwolą na sfinansowanie budowy m.in. falochronu portu zewnętrznego[24]. Projektowaniem, budową i eksploatacją terminalu ma zająć się wyłoniony na 30 lat podmiot zewnętrzny. Na terenie wysuniętego w morze pirsu poza infrastrukturą portową planowane są ścieżka rowerowa i wieża widokowa[25].
W 2021 ogłoszono przetarg na dzierżawę terenu pod terminal kontenerowy i terminal instalacyjny do budowy farm wiatrowych na Bałtyku; szacowany koszt ich powstania to prawie 2 miliardy złotych[26].
W 2020 w porcie ustanowiono rekord przeładunków (ponad 24,6 mln ton), które w skali roku wzrosły o 2,9%. Przeładunki zboża wzrosły o 68,6%, a kontenerów o 0,9% w skali roku[27][28].
Ruch graniczny w porcie odbywa się poprzez morskie przejście graniczne Gdynia.
.jpg)
W 2006 roku całkowita długość nabrzeży w porcie Gdynia wynosiła 13 071 m, z czego 12 964 m nadawało się do eksploatacji. Łączna długość nabrzeży o głębokości powyżej 10,9 m nadających się do eksploatacji wynosiła 3421 m. Całkowita długość nabrzeży przeładunkowych wynosiła 9544 m[29].
| Grupy ładunków | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
|---|---|---|---|---|---|
| Węgiel i koks | 1386 | 1485 | 2134 | 2629 | 2876 |
| Ruda | 0 | 6 | 15 | 0 | 0 |
| Inne masowe | 1356 | 1100 | 1079 | 1311 | 1492 |
| Zboże | 3711 | 4090 | 3482 | 2995 | 3220 |
| Drewno | 63 | 63 | 234 | 979 | 14148 |
| Drobnica | 11279 | 11465 | 12460 | 13817 | 14148 |
| Paliwa | 402 | 1324 | 1819 | 1759 | 1862 |
Baseny portowe (kolejno od południa)
- Basen Jachtowy im. Zaruskiego
- Basen I (Basen Prezydenta Ignacego Mościckiego)
- Basen II (Basen inż. Wendy)
- Basen III (Basen Węglowy)
- Port wewnętrzny:
- Basen IV (Basen marsz. Piłsudskiego)
- Basen V (Basen min. Kwiatkowskiego)
- Baseny VI i VII (w przeszłości będące w gestii Stoczni Gdynia)
- Basen VIII
- Basen IX (PGZ Stocznia Wojenna)
- Awanport:
- Basen X (port wojenny)
- Basen XI (port wojenny)
- Basen XII (przy nasadzie mola – obecnie nieistniejący)
.jpg)
.jpg)
Wraz z wybuchem I wojny światowej zaświtała nadzieja na odrodzenie się państwa polskiego. Jego przyszły kształt był trudny do przewidzenia, ale czołowi politycy – Józef Piłsudski, Roman Dmowski czy Ignacy Jan Paderewski – nawoływali, by było to państwo z dostępem do morza, co w swej 14-punktowej deklaracji ujął w styczniu 1918 roku prezydent Woodrow Wilson. Wkrótce po odzyskaniu niezawisłości, 4 grudnia 1918 roku, Piłsudski, wówczas Naczelnik Państwa, wydał dekret nakazujący utworzenie marynarki wojennej[30]. Konferencja wersalska, na której przeważały niechętne Polsce wpływy angielskie, nie przyznała – mimo opinii biegłych – odrodzonemu państwu portu gdańskiego, skutkiem czego powstało Wolne Miasto Gdańsk, a Polska otrzymała 75-kilometrowy skrawek wybrzeża z dwiema niewielkimi przystaniami w Pucku i Helu[31].
10 lutego 1920 roku w Pucku odbyły się uroczyste zaślubiny z morzem, ale w zawierusze wojny z bolszewikami nie było czasu na zajmowanie się sprawami morskimi[32]. Dopiero gdy kontruderzenie znad Wieprza odmieniło losy wojny, Departament Spraw Morskich mógł rozwinąć działalność na rzecz wzmocnienia polskiego stanu posiadania nad Bałtykiem, skutkiem czego w październiku 1920 roku rząd polski podjął decyzję o budowie portu w dolinie rzeki Chylonki w osadzie rybackiej Gdynia, którą – 300 lat wcześniej – wskazywał królowi Władysławowi IV hetman Stanisław Koniecpolski[33]. Na ten cel wyasygnował wstępnie 40 mln marek[34], a kierownikiem budowy został Tadeusz Wenda. Budowę portu w Gdyni rozpoczęto 29 maja 1921 roku[35][36][37].
23 września 1922 – po długich debatach – Sejm RP przyjął ustawę w sprawie budowy „portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu”[38]. Budowa ruszyła, ale prowadzono ją początkowo dość ospale, ograniczając się do robót ziemnych i wzniesienia tymczasowej przystani dla okrętów MW i schroniska dla rybaków (uroczyste otwarcie 23 kwietnia 1923), a następnie pierwszego drewnianego mola przeładunkowego, przy którym 13 sierpnia 1923 roku zacumował SS „Kentucky”, pierwszy statek pod obcą banderą[39].
4 lipca 1924 roku ówczesny minister przemysłu i handlu, Józef Kiedroń podpisał umowę z Konsorcjum Francusko-Polskim, któremu powierzono dalszą rozbudowę portu. Jej koszt miał wynieść 36 mln złotych, a konsorcjum zobowiązywało się oddać do 31 grudnia 1931 roku port o zdolności przeładunkowej 2,5 mln ton i zdolny do przyjęcia 25-30 statków jednocześnie[40]. W roku 1925 Ministerstwo Przemysłu i Handlu zakupiło dwa dźwigi bramowe do przeładunku węgla i rudy, a dwa lata później towarzystwo węglowe Polskarob wywrotnicę mostową zdolną przeładować 300 000 ton węgla miesięcznie oraz cztery dźwigi ruchome o nośności 5 ton każdy. Natomiast Skarb Państwa był właścicielem czterech dźwigów elektrycznych[41].
5 stycznia 1927 roku odbyła się w Gdyni uroczystość podniesienia bandery na SS Wilno, pierwszym z parowców Żeglugi Polskiej zakupionych we Francji (pozostałe „francuzy” to: SS Kraków, SS Poznań, SS Katowice i SS Toruń). W obchodach uczestniczył minister Eugeniusz Kwiatkowski, któremu – obok inż. Wendy – port gdyński zawdzięczał swój dynamiczny rozwój[42]. W czerwcu tegoż roku weszły do Gdyni dwa niewielkie, zbudowane w Gdańsku statki pasażerskie, SS Gdańsk i SS Gdynia[43], a 11 marca 1930 roku dokonano otwarcia regularnej linii pasażerskiej z Gdyni do Nowego Jorku[44].
Szereg wybudowanych modernistycznych budynków w porcie otrzymał patriotyczne akcenty, np. Łuszczarnia Ryżu ma biało-czerwoną elewację, a fronton Dworca Morskiego – rzeźby orłów[45].
Dynamikę wzrostu wymiany handlowej za pośrednictwem portu w Gdyni obrazuje poniższa tabelka:
| Rok | Weszło statków | Wyszło statków | Razem |
|---|---|---|---|
| 1924 | 27 | 27 | 54 |
| 1925 | 85 | 72 | 157 |
| 1926 | 298 | 303 | 601 |
| 1927 | 513 | 510 | 1023 |
| 1928 | 1108 | 1093 | 2201 |
| 1929 | 1550 | 1556 | 3106 |
Podczas gdy w roku 1926 obroty wynosiły 412 950 ton, to w 1927 zwiększyły się do 1 957 795 ton, a w 1929 roku do 2 923 000 ton, przewyższając tym samym przedwojenne obroty portu gdańskiego, gdzie w roku 1912 przeładowano 2 453 000 ton towarów[46]
Gdy wybuchła II wojna światowa Gdynia, po trwającej do 19 września 1939 roku obronie przed wojskami niemieckimi, została zajęta i przemianowana na Gotenhafen, zaś port gdyński stał się bazą Kriegsmarine, która na skutek bombardowań (największy nalot miał miejsce w nocy 18/19 grudnia 1944 roku; wzięło w nim udział około 600 samolotów RAF-u) i ostrzału w ramach operacji pomorskiej Armii Czerwonej w marcu 1945 roku, uległa kompletnemu zniszczeniu[47].
_2010-07-16_188.jpg)
Wydarzenia okresu powojennego w postaci kalendarium
- czerwiec 1945 – uruchomienie portu gdyńskiego,
- 16 lipca 1945 – do portu gdyńskiego wpłynął pierwszy od zakończenia wojny statek po węgiel – „Suomen Neito”, parowiec Finska Angfartygs A/B.
- 21 września 1945 – wpłynięcie do portu gdyńskiego z Anglii s.s. ’Kraków’, który jako pierwszy statek powrócił po wojnie do portu macierzystego.
- 1 czerwca 1949 – utworzenie w porcie gdyńskim przedsiębiorstw rybackich – ‘Arka’ i ‘Dalmor’.
- 1 stycznia 1950 – powołano Zarząd Portu Gdańsk-Gdynia.
- 1 stycznia 1954 – utworzenie Zarządu Portu Gdynia.
- 29 sierpnia 1958 – po raz pierwszy po wojnie odwiedził port gdyński statek pasażerski obcej bandery – norweski ‘Meteor’. Wiele źródeł podaje błędną datę 29 sierpnia 1959, co jest sprzeczne z informacją w "Dzienniku Bałtyckim" z 31.08.1958 roku[48].
- 27 czerwca 1961 – przekazanie do eksploatacji odremontowanego basenu żeglarskiego w porcie gdyńskim.
- 15 kwietnia 1963 – do Gdyni wpłynął statek ‘Manhattan’, pierwszy stutysięcznik w historii portu.
- 17–24 lipca 1974 – port gdyński gościł największe żaglowce świata w ramach operacji Żagiel ’74.
- 1 grudnia 1974 – do portu gdyńskiego wpływa największy w jego dotychczasowej historii statek – ‘Kasprowy Wierch’, zbiornikowiec o nośności 137 160 t, należący do Polskiej Żeglugi Morskiej.
- 1976 – rozpoczęcie budowy terminalu kontenerowego w porcie gdyńskim; odznaczenie zarządu portu morskiego Gdynia Orderem Sztandaru Pracy I klasy[49]
- 19 listopada 1991 – rozpoczęcie procesu prywatyzacji portu gdyńskiego, utworzenie Morskiego Portu Handlowego Gdynia S.A – spółki akcyjnej ze 100% udziałem państwa.
- 25 września 1996 – zakończenie procesu restrukturyzacji Morskiego Portu Handlowego Gdynia S.A. i powołanie nowej struktury gospodarczej Port Gdynia Holding S.A.
- 30 listopada 1999 – powołanie spółki Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.
- 31 maja 2000 – inkorporacja spółki Port Gdynia Holding S.A. przez Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.
- 8 czerwca 2007 – przy Nabrzeżu Francuskim zacumował MS Navigator of the Seas, największy statek pasażerski jaki wszedł do któregokolwiek z polskich portów.
- 2–5 lipca 2009 – zlot największych żaglowców świata, parada na wodach Zatoki Gdańskiej i start do regat Tall Ship Races 2009.
- 5 czerwca 2015 – do Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego wszedł najdłuższy statek w historii portu – kontenerowiec MSC „Charleston” (324 metry długości)[50], a dwa miesiące później, 7 sierpnia – MSC „Asya” (336 metrów długości)[51][52]
- 12 lutego 2019 – kolejny rekord wielkości statku wchodzącego do portu – MSC „Charlotte Maersk” (długość 347 m)[53]
- 2022 - kosztem 62 mln zł po 2,5 roku budowy oddano do użytku system odbierania ścieków sanitarnych ze statków wycieczkowych i promów oraz zrzutu tych ścieków do kanalizacji miejskiej; elementy systemu, m.in. 5 km kanałów, rozciągają się od nabrzeży Francuskiego, Belgijskiego i Polskiego poprzez instalacje wzdłuż ul. Polskiej aż po obiekty podczyszczalni w rejonie Węzła Ofiar Grudnia ’70[54]
Statystyki przeładunków
Port Gdynia odnotował wzrost przeładunków w I kwartale 2020 r. Na pozytywny wynik wpłynęły zwłaszcza przeładunki zbóż. Gdynia zapewnia ciągłość dostaw towarów niezbędną dla funkcjonowania gospodarki w czasie epidemii COVID-19. W pierwszym kwartale 2020 w Porcie Gdynia przeładowano 6,35 mln ton ładunków – o 4,9% więcej niż w pierwszym kw. 2019 r. Największy wzrost przeładunków dotyczy zbóż, których przeładowano 578,7 mln ton (więcej o 87,8% rdr) ropy naftowej (wynik: 161,6 mln ton, wzrost o 26,7%) oraz kategorii inne towary masowe (wzrost o 29,8%). Zmniejszyły się natomiast przeładunki węgla i drewna, na co wpływ miała zapewne ciepła zima. Niewielki spadek odnotowano też w transporcie kontenerowym. W pierwszym kwartale 2020 r. w terminalach na terenie Portu Gdynia przeładowano łącznie 224257 TEU – o 2,2% mniej niż rok wcześniej.
Port Gdynia zakończył pierwsze pięć miesięcy 2021 r. ze wzrostem na poziomie 8,2%. W analizowanym okresie Port Gdynia notuje wzrost przede wszystkim w grupie towarowej ropa i przetwory naftowe +80,2% r/r (a w samym maju 104,5%), węgiel +3,6% r/r, drobnica +12,9% r/r, z uwzględnieniem wzrostu przeładunku kontenerów o +12,6% r/r. Pozytywnym trendem jest wzrost eksportu skonteneryzowanych ładunków w Porcie Gdynia, który wyniósł 15,5%[55].
Wartości przeładunków w porcie na przestrzeni wybranych lat:
- 1924 – 10 tys. ton
- 1929 – 2923 tys. ton
- 1938 – 8700 tys. ton
- 1990 – 9987 tys. ton[56]
- 1995 – 7739 tys. ton[56]
- 2000 – 8397 tys. ton[56]
- 2002 – 9349 tys. ton[56]
- 2003 – 9797 tys. ton[56]
- 2004 – 10 711 tys. ton[56]
- 2005 – 11 038 tys. ton[56]
- 2006 – 12 218 tys. ton[56]
- 2007 – 14 849 tys. ton[56]
- 2008 – 12 860 tys. ton[56]
- 2009 – 11 361 tys. ton[56]
- 2010 – 12 346 tys. ton[56]
- 2011 – 12 992 tys. ton[56]
- 2012 – 13 187 tys. ton[56]
- 2013 – 15 051 tys. ton[56]
- 2014 – 16 961 tys. ton[56]
- 2015 – 15 521 tys. ton[57]
- 2016 – 19 536 tys. ton[57]
- 2017 – 21 225 tys. ton[57]
- 2018 – 23 500 tys. ton[57]
- 2020 – 24 600 tys. ton[27]
Kontenery
- 2003 – 308,6 tys. TEU
- 2004 – 378,2 tys. TEU
- 2005 – 400,2 tys. TEU
- 2006 – 461,2 tys. TEU
- 2007 – 614,4 tys. TEU
- 2008 – 610,8 tys. TEU
- 2009 – 378,3 tys. TEU[58]
- 2010 – 485,3 tys. TEU[58]
- 2011 – 616,4 tys. TEU[58]
- 2012 – 676,3 tys. TEU[58]
- 2013 – 729,6 tys. TEU[58]
- 2014 – 849,1 tys. TEU[59]
- 2015 – 684,8 tys. TEU[59]
- 2016 – 642,2 tys. TEU[60]
- 2017 – 710,7 tys. TEU
- 2018 – 803,9 tys. TEU
- 2019 – 897,1 tys. TEU[61]
- 2020 – 905,1 tys. TEU[61]
Liczba statków wpływających w ostatnim pięcioleciu do Portu Gdynia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
