Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oddział „Leśnik” – oddział bojowy Armii Krajowej powstały w trakcie walk w okresie powstania warszawskiego. Oddział występował jako zgrupowanie „Leśnik” lub batalion „Leśnik”. Został zorganizowany w pierwszych dniach powstania, walczył na Woli i Starym Mieście. Po przejściu do Śródmieścia, samodzielne grupy oddziału walczyły na odcinku Powiśle Czerniakowskie oraz częściowo w Śródmieściu Południowym.
Oddział wywodził się z Szefostwa służby uzbrojenia Oddziału IV Komendy Głównej Armii Krajowej – kryptonim „Leśnictwo”, którego szefem był płk Jan Szypowski (ps. „Leśnik”). Zadaniem „Leśnictwa” było gromadzenie, oraz produkcja broni (częściowo do 1943) m.in. pistoletów maszynowych „Błyskawica” i „Sten” i materiałów wybuchowych.
1 sierpnia grupa ppłk „Leśnika” otrzymała rozkaz zajęcia gmachu Sądów na Lesznie. Przed godz. 17:00 wyruszyła z miejsca koncentracji przy ul. Chmielnej 80 w składzie dowódca i szesnastu żołnierzy i oficerów. Cały oddział był uzbrojony w pistolety maszynowe, pistolety i granaty[1]. Oddział odegrał istotną rolę w opanowaniu koszar dywizjonu policji konnej oraz rezerwy policji granatowej przy ul. Ciepłej 13[2]. Wieczorem tego dnia zajęty został budynek sądów.
3 sierpnia 1944 płk Szypowski otrzymał rozkaz stworzenia własnego zgrupowania i objęcia dowództwa w rejonie Leszno – ul. Żelazna – Grzybowska – plac Żelaznej Bramy – plac Bankowy – ul. Rymarska. Zgrupowanie formowano w gmachach sądów Leszno – Ogrodowa, skąd dokonywano zbrojnych wypadów w rejon getta, Hali Mirowskiej i ul. Chłodnej. W skład oddziału weszła kilkunastoosobowa grupa żołnierzy zalążku batalionu kwatermistrzostwa Komendy Głównej AK kpt. Romana Kiźnego „Smugi”, rozformowanej z braku broni 44 kompanii WSOP oraz ochotnicy.
Żołnierze oddziału, wspierali inne oddziały w zdobyciu wartowni Nordwache, która mieściła się w kamienicy na rogu ulic Chłodnej i Żelaznej. Zlikwidowano również, przy osobistym udziale ppłk. „Leśnika”, gniazdo ckm przy ul. Karmelickiej. W tym czasie zgrupowanie liczyło ok. 350 żołnierzy.
6 sierpnia, ok. godz. 9:00 żołnierze zgrupowania wzięli udział w obronie barykady przy ul. Wroniej. Żołnierzom oddziału, wraz z wycofującymi się oddziałami III Obwodu Wola por. Wacława Stykowskiego „Hala”, udało się utrzymać linię obrony, po wycofaniu oddziałów X Zgrupowania. Jednak ze względu na niebezpieczeństwo oskrzydlenia przez atakujące od strony Woli oddziały Oskara Dirlewangera, oddział otrzymał rozkaz opuszczenia, tego samego dnia wieczorem, rejonu sądów i skierowania się na Stare Miasto. Po postoju na ul. Świętojerskiej, rankiem 7 sierpnia obsadzono wyznaczone rejony na Muranowie:
9 sierpnia oddziałowi została podporządkowania kompania wolska z oddziałów Obwodu Wola. 11 sierpnia zgrupowanie początkowo podporządkowano Zgrupowaniu „Radosław”, zaś od 12 sierpnia z oddziałów Zgrupowania „Radosław” i Zgrupowania „Leśnika” utworzono odcinek północny Grupy AK Północ, pod dowództwem ppłk. Franciszka Rataja „Paweł”[3].
Pierwszą akcją bojową na Muranowie zgrupowania był nieudany atak na Fort Traugutta. Poległo trzech żołnierzy, a wielu odniosło rany. Ciężkie walki toczono w hali autobusowej przy ul. Inflanckiej i zajezdni tramwajowej przy ul. Sierakowskiego, gdzie płk Szypowski unieszkodliwił i rozbroił dwa goliaty. Oprócz zadań bojowych „Leśnik” inicjował i organizował, przy oddziałach bojowych i w terenie, produkcję butelek zapalających, granatów i rusznikarni.
18 sierpnia płk Szypowski został ciężko ranny. Zgrupowanie, pod dowództwem Adolfa Łojkiewicza „Rysia”, zostało skierowane do obrony budynku Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. W toku ciężkich walk o ten obiekt zginęła, od wybuchu bomby lotniczej, załoga plutonu miotaczy ognia wraz z dowódcą kompanii Władysławem Miładowskim „Halicki” (ok. 30 żołnierzy i łączniczek).
27 sierpnia oddziały zgrupowania, pod ciężkim ogniem niemieckiej artylerii, zostały wycofane z PWPW. Liczebność kompanii wynosiła zaledwie 20% stanu wyjściowego. Po upadku Starego Miasta oddział przedostał się do Śródmieścia. Został skierowany w nocy z 3 na 4 września do Podobwodu Śródmieście Południowe. Resztki kompanii wolskiej pod dowództwem ppor. Stefana Kowalskiego „Jaroń” (ok. 24 żołnierzy) walczyła w rejonie ul. Książęcej, zaś po odcięciu łączności z Czerniakowem została włączona do batalionu „Stefan”. Żołnierze 1 kompanii ppor. Jerzego Szypowskiego „Bolek” (12 żołnierzy) zostali włączeni do batalionu „Czata”, zaś żołnierze kompanii miotaczy płomieni (34 żołnierzy) tworzyli jednostkę osłonową „Radosława”. Oddziały te razem ze Zgrupowaniem „Radosław” przeszli na Powiśle Czerniakowskie i zajęli kwaterę na ul. Wilanowskiej 12[4]. Ostatnią placówką bojową zgrupowania był dom przy ul. Solec i Wilanowskiej, który został zdobyty przez Niemców 23 września. Kompania „Jaronia” weszła natomiast 20 września w skład 72 pułku piechoty AK idąc do niewoli 3 października 1944.
Zgrupowanie „Leśnik” w dniu 5 sierpnia:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.