symbole państwowe Austro-Węgier Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Flagi Austro-Węgier – Austro-Węgry ze względu na specyficzną formę państwowości (połączenie unią realną dwóch formalnie suwerennych państw: Cesarstwa Austriackiego oraz Królestwa Węgier), nie posiadały jednej oficjalnej flagi państwowej, co było sytuacją nietypową wśród państw europejskich przełomu XIX – XX w. W praktyce, w zależności od sytuacji do reprezentowania wspólnego państwa stosowano różne flagi.
Obraz Kaisers Dank autorstwa Ludwiga Kocha z 1915 r. Widoczne zróżnicowane flagi używane w Austro-Węgrzech
Najczęściej jako pojedynczy symbol całego państwa wykorzystywano czarno-żółtą flagę w barwach panującej dynastii Habsburgów (używaną wcześniej jako flagaCesarstwa Austrii), a zawarte na niej kolory miały symboliczne znaczenie dla monarchii jako tzw. „barwy imperialne” (Reichsfarben). Jednocześnie popularną praktyką było stosowanie flagi czarno-żółtej do reprezentowania austriackiej części państwa (Przedlitawii) oraz czerwono-biało-zielonej dla części węgierskiej (Zalitawii), a także wieszanie obu tych flag razem jako równorzędnych (np. podczas uroczystości państwowych czy w ambasadach i poselstwach)[1][2][3][4].
Flaga Królestwa Węgier (wariant herbu bez trzymaczy)
Flaga Królestwa Węgier (wersja uproszczona)
W roli symbolu państwowego wykorzystywano również sztandar cesarski[5][6], wieszany np. w ambasadach (wespół z flagami: czarno-żółtą oraz czerwono-biało-zieloną)[1]. Pełnił on również rolę oficjalnego sztandaru Armii Austro-Węgier[4].
Oprócz tego na mocy ugody węgiersko-chorwackiej z 1868 r. ustalono, iż w czasie sesji wspólnego parlamentu w Budapeszcie wywieszane będą dwie flagi: czerwono-biało-zielona (Królestwa Węgier) oraz czerwono-biało-niebieska (Królestwa Chorwacji, Slawonii i Dalmacji). Natomiast w Wiedniu przed pałacem Schönbrunn, stosowano praktykę wieszania trzech flag: czarno-żółtej, czerwono-biało-zielonej oraz czerwono-biało-niebieskiej[7][8]. W Królestwie Chorwacji, Slawonii i Dalmacji flaga ta miała status oficjalnej flagi cywilnej dopuszczonej do użytku w zakresie autonomii. Do użytku dopuszczano również flagę austriacką (czarno-żółtą) oraz węgierską (czerwono-biało-zieloną), a także flagi regionalnych ośrodków administracyjnych. Natomiast wieszanie innych flag cywilnych lub o charakterze politycznym było prawnie zabronione[uwaga 2], i wiązało się z karą grzywny od 2 do 200 koron lub aresztem od 6 godzin do 14 dni, oraz konfiskatą flagi. Oficjalnie flaga królestwa obowiązywała w wersji z herbem ukoronowanym węgierską koroną św. Stefana (podkreślając podległość królestwa względem rządu w Budapeszcie), jednak popularnie (choć nieoficjalnie) stosowano również wariant herbu z „neutralną” koroną podkreślając własną niezależność[9][10]
Z austro-węgierską „flagą państwową” często błędnie utożsamiana jest (zwłaszcza współcześnie) bandera austro-węgierskiej marynarki handlowej, która na mocy dekretu z 18 lutego 1869 r. zyskała również status flagi konsularnej (jako symbol „korporacyjnej jedności” w austro-węgierskim systemie konsularnym). Wywieszanie jej w urzędach konsularnych miało szczególne znaczenie w miastach portowych, umożliwiając kapitanom statków łatwą identyfikację właściwego urzędu. Na polecenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych konsulaty zaopatrywane były we flagi przez cesarski i królewski Urząd Morski w Trieście, posiadający duży zapas bander na potrzeby marynarki handlowej. Flaga ta była jednak stosowana jedynie w konsulatach, natomiast w mających wyższą rangę pozostałych placówkach dyplomatycznych wieszano odpowiednio flagi czarno-żółtą i czerwono-biało-zieloną (w poselstwach), oraz czarno-żółtą i czerwono-biało-zieloną wespół ze sztandarem cesarskim (w ambasadach)[1][13].
Flaga konsularna (1869–1918)
Początkowo marynarka handlowa używała bandery z czasów Cesarstwa Austrii wprowadzonej w 1786 r. mającej analogiczną formę do flagi Arcyksięstwa Austriackiego (czerwono-biało-czerwona z herbem). Sytuacja uległa zmianie w 1869 r. kiedy to na jej potrzeby wprowadzono nową banderę stanowiącą połączenie dotychczasowej (czerwono-biało-czerwonej) z barwami flagi Królestwa Węgier (czewrono-biało-zielonej), z jednoczesnym umieszczeniem na niej dwóch herbów: austriackiego i węgierskiego. Nowa bandera miała być użytkowana na statkach morskich oraz statkach żeglugi śródlądowej operujących na wodach zagranicznych i międzynarodowych, stanowiąc niejako „kompromis” pomiędzy obiema częściami państwa. Inaczej wyglądała sytuacja na austro-węgierskich wodach terytorialnych gdzie w dalszym ciągu obowiązywało użytkowanie starej bandery. Sytuację dodatkowo zaczął komplikować fakt, że na terenach administrowanych przez Królestwo Węgier zaczęto używać nieoficjalnej bandery w barwach węgierskich (czewrono-biało-zielonych) z herbem Krajów Korony św. Stefana. Aby ukrócić ten proceder i ujednolicić bandery marynarki handlowej, w 1894 r. nakazano stosowanie bandery „kompromisowej” na wszystkich jednostkach floty handlowej, do czego Węgrzy i tak się nie zastosowali, w dalszym ciągu używając bandery we własnych barwach[14][15][16].
Bandera austro-węgierskiej marynarki handlowej (1867–1869)[16]
Bandera austro-węgierskiej marynarki handlowej (1869–1918)[11][16][14][15][4]
Nieoficjalna bandera stosowana na statkach pływających na terytorium pod administracją węgierską[16]
Marynarka wojenna (Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine) przez cały okres swojego istnienia używała bandery czerwono-biało-czerwonej z herbem (z 1786 r.), dzieląc ją również z marynarką handlową. Po wprowadzeniu nowej bandery cywilnej w 1869 r., w praktyce bandera czerwono-biało-czerwona stała się wyłączną banderą marynarki wojennej, jednak oficjalnie ten fakt zatwierdzono dopiero w 1894 r. W 1915 r. opracowano nową banderę marynarki wojennej, która jednak nigdy nie została wprowadzona, ze względu na toczącą się wojnę[17][16].
Projekt nowej bandery marynarki wojennej (z 1915 r.) jednak nigdy nie wprowadzonej do użycia[17][16][18]
Oprócz flag o charakterze „ogólnopaństwowym” poszczególne Kraje Koronne oraz Kraje Korony Świętego Stefana wchodzące w skład monarchii posiadały własne flagi stosowane w zakresie lokalnym.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
Nieoficjalna bandera stosowana na statkach pływających na terytorium pod administracją węgierską[16].svg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.svg)
.svg)
.svg)
