Wystawy światowe (wystawy powszechne, w skrócie EXPO od fr. lub ang. exposition) – nazwa zwyczajowo nadawana cyklicznym ekspozycjom prezentującym dorobek kulturalny, naukowy i techniczny krajów i narodów świata. Ciałem zajmującym się organizacją wystaw jest Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych (fr. Bureau International des Expositions, w skrócie BIE), powstałe w 1928 w wyniku umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez większość państw Ligi Narodów[1].
Pierwsza wystawa odbyła się w 1751[wymaga weryfikacji?] w Londynie, a dwie następne w 1798 i 1802 w Paryżu, jednak za pierwszą prawdziwie międzynarodową wystawę światową uznaje się Wielką Wystawę (ang. Great Exhibition) w Londynie w 1851.
Od tego czasu wystawy są okazją do współzawodnictwa we wszystkich dziedzinach produkcji. W 1889 specjalnie na paryską wystawę światową zbudowano wieżę Eiffla, która miała zademonstrować poziom wiedzy inżynierskiej i możliwości techniczne epoki. Organizatorzy kolejnych wystaw dążą do prześcignięcia poprzednich, m.in. w dziedzinie rozwiązań technicznych i architektonicznych czy rozmachu uroczystości oficjalnych.
Wystawy EXPO dzielą się na trzy podkategorie: światowe, specjalistyczne oraz EXPO Horticultural (tzw. zielone).
Czwartym typem posiadającym formalny status EXPO jest Wystawa Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnej Architektury Triennale Mediolańskie[2][3] (w skrócie Triennale w Mediolanie).
Wystawy światowe
- 1851 –
Londyn, Wielka Brytania[4], - 1855 –
Paryż, Francja, - 1862 – Londyn, Wielka Brytania,
- 1867 – Paryż, Francja,
- 1873 –
Wiedeń, wtedy Austro-Węgry obecnie Austria, - 1876 –
Filadelfia, USA (Centennial International Exhibition), - 1878 – Paryż, Francja,
- 1880 –
Melbourne, wtedy kolonia Wiktorii obecnie Australia - 1888 –
Barcelona, Hiszpania, - 1889 – Paryż, Francja,
- 1893 –
Chicago, USA (World's Columbian Exposition), - 1897 –
Bruksela, Belgia, - 1900 – Paryż, Francja,
- 1904 –
Saint Louis, USA (Louisiana Purchase Exposition), - 1905 – Liège, Belgia,
- 1906 –
Mediolan, Włochy, - 1910 – Bruksela, Belgia,
- 1913 – Gandawa, Belgia,
- 1915 –
San Francisco, USA, - 1929 – Barcelona, Hiszpania,
- 1933 – Chicago, USA (Century of Progress),
- 1935 – Bruksela, Belgia,
- 1937 – Paryż, Francja,
- 1939 –
Nowy Jork, USA (1939 New York World's Fair), - 1949 –
Port-au-Prince, Haiti, - 1958 – Bruksela, Belgia (Expo ’58),
- 1962 – Seattle, USA (Century 21 Exposition),
- 1967 –
Montreal, Kanada (Expo ’67), - 1970 –
Osaka, Japonia (Expo ’70), - 1992 –
Sewilla, Hiszpania (Exposición Universal de Sevilla 1992), - 2000 –
Hanower, Niemcy (Expo 2000), - 2005 – Aichi, Japonia (Expo 2005),
- 2010 –
Szanghaj, Chiny (Expo 2010), - 2015 –
Mediolan, Włochy (Expo 2015), - 2020 –
Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie[5] (Expo 2020).
Wystawy specjalistyczne, zielone, lub nieuznane przez BIE
- 1853 – Nowy Jork, USA,
- 1853 – Dublin, wtedy Wielka Brytania obecnie Irlandia,
- 1874 – Dublin, wtedy Wielka Brytania obecnie Irlandia,
- 1884 – Nowy Orlean, USA,
- 1885 – Antwerpia, Belgia,
- 1886 – Londyn, Wielka Brytania,
- 1888 – Glasgow, Wielka Brytania,
- 1894 – San Francisco, USA,
- 1895 – Atlanta, USA,
- 1901 – Buffalo, Nowy Jork, USA,
- 1907 – Dublin, wtedy Wielka Brytania obecnie Irlandia,
- 1907 – Hampton Roads, USA,
- 1909 – Seattle, USA,
- 1911 – Turyn, Włochy,
- 1915 – San Diego, USA,
- 1922 – Rio de Janeiro, Brazylia,
- 1924 – Wembley, Wielka Brytania,
- 1925 – Paryż, Francja,
- 1926 – Filadelfia, USA,
- 1930 – Sewilla, Hiszpania,
- 1930 – Antwerpia, Belgia,
- 1930 – Liège, Belgia,
- 1931 – Paryż, Francja,
- 1939 – San Francisco, USA
- 1964 – Nowy Jork, USA
- 1968 – San Antonio, USA (Hemisfair '68)
- 1974 – Spokane, USA (Expo ’74)
- 1975 – Okinawa, Japonia (Expo ’75)
- 1982 – Knoxville, USA (1982 World’s Fair)
- 1984 – Nowy Orlean, USA (1984 Louisiana World Exposition)
- 1985 – Tsukuba, Japonia (Expo ’85)
- 1986 – Vancouver, Kanada
- 1988 – Brisbane, Australia (World Expo ’88)
- 1992 – Genua, Włochy (Genoa Expo ’92)
- 1993 – Taejŏn, Korea Południowa (Expo ’93)
- 1996 –
Budapeszt, Węgry(Expo ’96 Budapest) - 1998 – Lizbona, Portugalia
- 2004 –
Saint-Denis, Francja - 2008 – Saragossa, Hiszpania
- 2012 – Yeosu, Korea Południowa
- 2016 – Antalya, Turcja
- 2017 – Astana, Kazachstan
- 2023 –
Buenos Aires, Argentyna[6]. W październiku 2020 władze kraju ogłosiły, iż nie zorganizują wystawy w przewidzianym terminie[7]. - 2027 – Belgrad, Serbia. Wystawa odbędzie się w terminie 15 maja – 15 sierpnia i będzie zatytułowana „Play for Humanity: Sport and Music for All”[8]. W wyścigu o prawa do EXPO specjalistycznego 2027/28 stolica Serbii pokonała Minnesotę (USA), Phuket (Tajlandia), Malagę (Hiszpania) i Bariloche (Argentyna)[9].
Planowane wystawy światowe
.jpg)
- 2025 – Osaka, Japonia.
- 2030 –
Rijad, Arabia Saudyjska – światowe EXPO. Wystawa zatytułowana „Epoka zmian: razem na rzecz przewidywalnego jutra” odbędzie się w terminie od 1 października 2030 do 31 marca 2031. Saudyjska kandydatura uzyskała większość kwalifikowaną głosów na zgromadzeniu ogólnym BIE, pokonując propozycje Korei Południowej (Pusan) i Włoch (Rzym)[10].
Wrocław ubiegał się o organizację Expo 2010[11][12] i Expo 2012[11][13][14]. Łódź ubiegała się o organizację Expo 2022/2023[15].
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
