Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii (ang. United Kingdom of Great Britain and Ireland) – historyczne państwo, utworzone 1 stycznia 1801 roku poprzez połączenie Królestwa Wielkiej Brytanii (które samo powstało z połączenia Królestwa Szkocji i Królestwa Anglii w 1707 roku) oraz Królestwa Irlandii aktem unii z 1800 roku^[1]. Centralna część imperium brytyjskiego. Większość czasu istnienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej przypada na okres tzw. stulecia Wielkiej Brytanii^[2][3][4].

Zobacz też: Wielka Brytania i Irlandia – współczesne państwa, oraz Wielka Brytania i Irlandia – wyspy.

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii

United Kingdom of Great Britain and Ireland

1801–1922
Herb Flaga
Dewiza: Dieu et mon droit (Bóg i moje prawo)
Hymn: God Save the King (Boże chroń Króla)
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Stolica	Londyn
Data powstania	1 stycznia 1801
Data likwidacji	6 grudnia 1922
Władca	Jerzy V
Premier	Stanley Baldwin
Powierzchnia	315 093 km²
Populacja (1921) • liczba ludności	42 769 196
• gęstość	135,7 os./km²
Waluta	funt szterling (GBP)
Narody i grupy etniczne	Anglicy, Irlandczycy, Szkoci, Walijczycy, Mańczycy
Język urzędowy	angielski
Religia dominująca	chrześcijaństwo
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii oraz jego kolonie i dominia, 1921 rok
Położenie na mapie Położenie na mapie Europy, 1921 r.

Za czasów istnienia tego państwa, w XIX wieku, kulminację miała trwająca nieprzerwanie od końca XVI wieku angielsko-brytyjska ekspansja kolonialna – skupione wokół Zjednoczonego Królestwa imperium kolonialne objęło jedną czwartą zamieszkałych lądów na świecie (m.in. Indie, Kanadę, Australię oraz Wschodnią i Południową Afrykę), osiągając tym samym największe rozmiary w swych dziejach. Symbolem tej epoki stała się panująca w latach 1837–1901 królowa Wiktoria^[5].

Kwestia irlandzka

Poważnym zagrożeniem dla jedności Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii były emancypacyjne dążenia katolickich Irlandczyków na początku XX wieku^[5][1]. Przerodziły się one w konflikt zbrojny, w wyniku którego 6 grudnia 1922 roku, na mocy traktatu angielsko-irlandzkiego na obszarze 26 hrabstw położonych na południu wyspy Irlandii powstało Wolne Państwo Irlandzkie, co stanowiło kres istnienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Pozostałe 6 hrabstw irlandzkich pozostało pod zwierzchnictwem Londynu jako terytorium prowincji Irlandia Północna, będącej częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej^[1].

Władcy

Chociaż Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii oficjalnie przestało istnieć w 1922 roku, monarchowie brytyjscy w dalszym ciągu używali tytułu Króla lub Królowej Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, aż do 1927 roku. Wtedy to, pod wpływem królewskiego i parlamentarnego aktu w sprawie tytułów królewskich (Royal and Parliamentary Titles Act 1927(inne języki)), zostały ustanowione nowe tytuły dla brytyjskich monarchów, którzy panowali teraz jako Królowie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Wielkiej Brytanii, oraz Królowie Irlandii w Irlandii.

• 1801–1820 – Jerzy III
• 1820–1830 – Jerzy IV
• 1830–1837 – Wilhelm IV
• 1837–1901 – Wiktoria
• 1901–1910 – Edward VII
• 1910–1922/1927 – Jerzy V

Zobacz też

• Historia Wielkiej Brytanii
• Historia Irlandii