Dąbie (Szczecin)

Dąbie (niem. Altdamm^[3], Vadam^[4]) – część Szczecina, osiedle administracyjne będące jednostką pomocniczą miasta. Do 1948 roku osobne miasto.

Ten artykuł dotyczy historycznego miasta, a za razem współczesnego osiedla i części miasta Szczecina. Zobacz też: Dąbie – dawna dzielnica Szczecina (1955–1976).

Dąbie

Część miasta Szczecina
Centrum Dąbia. Widoczny kościół Niepokalanego Poczęcia NMP. W tle - jezioro Dąbie
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miasto	Szczecin
Dzielnica	Prawobrzeże
Prawa miejskie	15 stycznia 1260
W granicach Szczecina	1 maja 1948[1]
SIMC	0978088
Powierzchnia	80,7[uwaga 1][2] km²
Populacja (2018) • liczba ludności	12 986
• gęstość	161 os./km²
Strefa numeracyjna	91
Kod pocztowy	70-8xx
Tablice rejestracyjne	ZS
Położenie na mapie Szczecina
53°27′34,56″N 14°39′37,44″E

Według danych z 22 stycznia 2018 r. na pobyt stały w osiedlu zameldowanych było 12 986 osób^[5].

W Dąbiu znajdują się m.in. lotnisko Aeroklubu Szczecińskiego i stacja węzłowa Szczecin Dąbie (tory w stronę Poznania oraz Świnoujścia). Do 2004 r. czynny był także przystanek Szczecin Dąbie Osiedle. Nad jeziorem Dąbie znajdują się przystanie żeglarskie i przystań rybacka. W Dąbiu jest także cmentarz o powierzchni 8,3575 ha^[6].

Historia

Skwer w centrum Dąbia przy ul. Mianowskiego z pomnikiem „Ku czci poległych w walkach o Szczecin”. Jest to dawny rynek miasta Dąbia^[7]

Dawniej osada słowiańska u ujścia Płoni do jeziora Dąbie. Osadę zniszczono w 1121 roku, odbudowali ją w 1176 r. niemieccy osadnicy. Gród i miasto od 1249 roku. Lokowane przez Barnima I 15 stycznia 1260 roku, gdy wziął je od cystersów w lenno. Książę zmarł w dworku w Dąbiu w 1278 roku. Zachowały się ruiny tej budowli. W średniowieczu miasto otoczono murami obronnymi.

W 1791 r. znajdowało się w Dąbiu 250 domów.

W 1834 r. wprowadzono w Dąbiu prawo organizowania cotygodniowych i corocznych targów. W 1846 r. Dąbie uzyskało połączenie kolejowe ze Szczecinem (9,5 km) oraz Stargardem (25 km). Od likwidacji fortyfikacji w 1873 r. rozpoczął się powolny rozwój miasta, zaczęto brukować drogi i wznosić nowe budynki.

1 października 1937 r. do Dąbia włączono Kijewo, natomiast 15 października 1939 r. Dąbie włączono do Wielkiego Miasta Szczecina^[8]. W marcu 1945 roku w rejonie Dąbia powstał przyczółek wojsk niemieckich i walka o niego z Armią Czerwoną doprowadziła do poważnego zniszczenia Dąbia. W 1945 r. Dąbie ponownie stało się niezależnym miastem. Po wojnie przejściowo używano nazwy Dąb^{[9][10][11][12]} lub Dąb Stary^[13][14]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości nazwę Dąbie^[3].

Zabytki

• Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, z charakterystyczną, widoczną z daleka wieżą o wysokości 75,60 m.
• Książęcy dworek myśliwski, wybudowany przez Jana Fryderyka po pożarze miasta w 1592 r. (obecnie mieści się w nim biblioteka).
• Fragment średniowiecznych murów obronnych z XIII wieku.
• Willa przy ul. Żaglowej, wybudowana w latach 1916–1917.

• Zabytki Dąbia
• 
  Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP
• 
  Pałacyk myśliwski
• 
  Dawne mury miejskie
• 
  Willa przy ul. Żaglowej

Samorząd osiedla

Wybory do rad osiedli zarządza Rada Miasta Szczecin na drodze uchwały. Zgodnie obecnymi statutami, mieszkańcy Szczecina do wszystkich rad osiedli wybierają łącznie 585 radnych^[12]. Rada Osiedla Dąbie liczy 15 członków^[15]. Samorząd osiedla Dąbie został ustanowiony w 1990 roku^[16]. Granice osiedli ustala Rada Miasta Szczecin po konsultacji z mieszkańcami, biorąc pod uwagę układ przestrzenny miasta, więzi społeczne i gospodarcze zapewniając zdolność wykonywania zadań publicznych służących zaspakajaniu zbiorowych potrzeb ich mieszkańców^[6]. W ten sposób w 2005 roku przesunęła się granica pomiędzy osiedlami Dąbie a Majowe. Do 2005 roku za granicę osiedli uważało się tory kolejowe na ulicy Wiosennej. Obecnie granica osiedli przebiega wzdłuż północnej ulicy Andrzeja Struga.

Dane statystyczne z wyborów do rady osiedla od 2003 r.

Data	Liczba uprawnionych	Frekwencja
13.04.2003[17]	10 244	5,83%
20.05.2007[18]	10 875	3,30%
22.05.2011[19]	10 930	3,30%

Transport

Stacja kolejowa Szczecin Dąbie

Przez Dąbie przebiega trasa prowadząca do Świnoujścia. W jej skład wchodzą ulice: Przestrzenna, Emilii Gierczak i Goleniowska. Granicę między Dąbiem a Wielgowem wyznacza fragment autostrady A6.

Na terenie Dąbia znajduje się również dworzec kolejowy Szczecin Dąbie, który położony jest przy ul. Stacyjnej nieopodal rzeki Płoni. Z dworca w Dąbiu można dojechać linią kolejową 401 do Świnoujścia, 351 do Poznania Głównego, linią kolejową 428 do Podjuch i dalej do Gryfina / Kostrzyna. Z Dąbia również jest odnoga linii kolejowej 417 Szczecin Dąbie – Sobieradz. Obecnie pojedynczy tor na skraju Osiedla Słonecznego służy jako tor dostawczy do elektrociepłowni położonej na terenie osiedla Kijewo.

Na stacji zatrzymują się wszystkie pociągi pasażerskie przejeżdżające przez stację (PolRegio oraz Intercity). Stacja Szczecin Dąbie wraz z niedaleko położonym przystankiem osobowym Szczecin Zdroje jest jedną z niewielu w Polsce, na których pociągi w trakcie jednego kursu zatrzymują się dwukrotnie. Dzieje się tak w przypadku pociągów PolRegio łączących Świnoujście z Poznaniem.

Do 2004 roku w Dąbiu istniał przystanek kolejowy Szczecin Dąbie Osiedle. Przystanek został otwarty po II wojnie światowej, natomiast powodem zamknięcia była niska frekwencja. Najbliższy przystanek ZDiTM to „Dąbie Osiedle”. Od czerwca 2024 na terenie osiedla działa nowy przystanek kolejowy Szczecin Trzebusz^[20]. Zlokalizowany został w północno-wschodniej części osiedla. Najbliższy przystanek ZDiTM to SKM Trzebusz (do 31.08.2024 jako Stacja Doświadczalna). Przystanek powstał w ramach SKM Szczecin i obsługuje wyłącznie pociągi regionalne jadące w kierunku: Świnoujścia, Goleniowa, Kołobrzegu, Koszalina (przez Kołobrzeg) oraz Szczecina.

Od 29 sierpnia 2015 r. na obszarze Dąbia funkcjonuje przystanek Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju – „Hangarowa nż”. Obsługiwany jest on przez linie nr 2, 7 oraz 8.

Z dniem 1 września 2024 roku wprowadzony został Szczeciński Bilet Metropolitarny, w ramach SKM Szczecin. Tego samego dnia zmieniły się nazwy wybranych przystanków (głównie w obrębie przystanków kolejowych) oraz trasy wybranych autobusów, m.in. linii 56, która od niedzieli została wydłużona do pętli SKM Dunikowo. Stacja ta administracyjnie znajduje się w Kijewie. Obecnie na terenie Dąbia kursuje 11 linii autobusowych dziennych (54, 56, 64, 72, 73, 77, 84, 93, 96, 97 oraz pospieszna C) i dwie linie nocne (522 oraz 533). Linie 54 i 84 pojawiają się sporadycznie (wybrane kursy do zakładów mięsnych). Wszystkie linie (oprócz 522) obsługuje SPA Dąbie. Linia 522 wystawiana jest przez PKS Szczecin.

Galeria

• 
  Ulica Anieli Krzywoń
• 
  Przedwojenne kamienice, ul. Anieli Krzywoń
• 
  Wnętrze kościoła pw. Najświętszej Marii Panny przy Anieli Krzywoń
• 
  Dworzec w Dąbiu
• 
  Ciąg pieszo-rowerowy nad Płonią
• 
  Przystań Żeglarska przy Przestrzennej
• 
  Zachód Słońca nad jeziorem Dąbie

Zobacz też

• dekanat Szczecin-Dąbie

Uwagi

1. Z tego 54,08 km² to jezioro Dąbie.

Przypisy

1. Obwieszczenie Wojewody Szczecińskiego z dnia 8 maja 1948 r. w sprawie rozszerzenia granic m. Szczecina (Szczeciński Dziennik Wojewódzki z 31 maja 1948, R.4, nr 8, poz. 62)
2. Rocznik statystyczny Szczecina 2014, Urząd Statystyczny w Szczecinie, ISSN 1896-2718 (na płycie CD).
3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
4. Mapa w: Gustav Droysen, Allgemeiner historischer Handatlas, 1886, zob.→().
5. Liczba mieszkańców. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Miasta Szczecin, 2018-01-22. [dostęp 2018-01-22]. (pol.).
6. Cmentarz Szczecin Dąbie Cmentarze w Szczecinie. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2012-10-08]. (pol.).
7. Jarosław Kociuba: Pomorze – Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach Księstwa Pomorskiego. Szczecin: Walkowska Wydawnictwo, 2012, s. 319. ISBN 978-83-61805-49-6.
8. Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Randow. 2006. [dostęp 2012-10-08]. (niem.).
9. Encyklopedia Szczecina. T. I A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999, s. 182. ISBN 83-87341-45-2.
10. Mapa Polski 1:1 000 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., 1945. Brak numerów stron w książce
11. Fragment mapy z Atlasu Samochodowego Polski, wydanego nakładem wydawnictwa „Przełom” z Krakowa w 1945 r.
12. Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1 000 000. Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946. Brak numerów stron w książce
13. Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945–1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 51. ISBN 83-87879-34-7.
14. Andrzej Piskozub: Polska morska. Tadeusz Białecki (red.). Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 129. ISBN 978-83-215-3269-1.
15. Członkowie Rad Osiedli – Kadencja 2007-2011. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2010-05-07]. (pol.).
16. Uchwała Nr VIII/53/90 Rady Miejskiej w Szczecinie z dnia 28 listopada 1990 r. w sprawie utworzenia w mieście Szczecinie dzielnic i osiedli [wersja archiwalna]. szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-06)]. (Załącznik nr 1 [wersja archiwalna]).
17. Wybory do Rad Osiedli 13 kwietnia 2003 r. w statystyce [web.archive]. osiedla.szczecin.pl. [dostęp 2015-01-18].
18. Frekwencja w wyborach do Rad Osiedli 20 maja 2007 r.. osiedla.szczecin.pl. [dostęp 2015-01-18].
19. Frekwencja Wyborcza (2011). osiedla.szczecin.pl. [dostęp 2015-01-18].
20. EsteraE. ZF EsteraE., Przystanki SKM Szczecin Żydowce i Szczecin Trzebusz już działają [online], 10 czerwca 2024 [dostęp 2024-09-01] (pol.).

Linki zewnętrzne

• Plan osiedla Dąbie na stronie Urzędu Miasta Szczecin. osiedla.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-25)].
• Mury obronne Dąbia. muryobronne.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-09)].
• Altdamm, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 31.
• Dam, niegdyś Dębie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 897.

Kontrola autorytatywna (miejscowość):

• VIAF: 245748454
• GND: 4260254-3
• NKC: ge763444