Chlewo (jezioro)

Chlewo – jezioro lobeliowe na Pojezierzu Drawskim, położone w gminie Bobolice, w powiecie koszalińskim, w woj. zachodniopomorskim^[5].

Chlewo

Chlewe Wielkie, Chlewienko, Chlewo Wielkie, Jezioro Spokojne^[1]

Jezioro Chlewo
Położenie
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miejscowości nadbrzeżne	Porost
Region	Pojezierze Drawskie[2]
Wysokość lustra	152,2[3] m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	50,0–54,3 ha[3]
Wymiary • max długość • max szerokość	1825 m[4] 550 m[4]
Głębokość • średnia • maksymalna	6,2[3] m 12,0[3] m
Długość linii brzegowej	5525 m[4]
Objętość	3359,3 tys. m³[3]
Hydrologia
Klasa czystości wody	II (1991)[3]
Rodzaj jeziora	lobeliowe
Położenie na mapie gminy Bobolice Chlewo
Położenie na mapie Polski Chlewo
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Chlewo
Położenie na mapie powiatu koszalińskiego Chlewo
53°56′08″N 16°39′50″E

Hydronimia

Jezioro pojawia się w źródłach już w 1340 roku, początkowo jako Chlewen, a następnie Gross Kloeber See (1780), der Porster Klewersee (1784), Gr. Klewe-See (1910), Chlewo, Chlebowo, Klewe See (1934), Gross Kleve See (1937)^[6]. 1 października 1948 roku wprowadzono nazwę Chlewo^[7]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę jeziora również podaje Chlewo, jednocześnie wymienia nazwy oboczne: Chlewe Wielkie, Chlewienko, Chlewo Wielkie, Jezioro Spokojne^[1].

Morfometria

Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 54,3 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 6,2 m, a maksymalna – 12,0 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 152,2 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 3359,3 tys. m³^[4]. Natomiast A. Choiński określił poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000 wielkość jeziora na 50,0 ha^[3]. Maksymalna długość jeziora to 1825 m, a szerokość 550 m. Długość linii brzegowej wynosi 5525 m^[4]. Podzielone jest na dwa dość wyraźnie wyodrębnione plosa. Letnia stratyfikacja termiczna zakłada się tylko w najgłębszych miejscach obu plos^[8].

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski jezioro leży na terenie zlewni piątego poziomu Zlewnia bezodpływowych jezior: Chlewo i Chlewo Małe (Chlewinko)^[9]. Identyfikator MPHP to 448210^[9]. Mimo bycia jeziorem bezodpływowym zaliczane bywa do zlewni Chocieli. Wpływają do niego dwa małe cieki^[8].

Zagospodarowanie

W systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW20899^[9]. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje między innymi wody jeziora Chlewo (Jeziora Chlewo (Chlewo Wielkie, Chlewie Wielkie, Spokojne) w zlewni rzeki Chociel - nr 1)^[10]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi Polski Związek Wędkarski, Okręg w Koszalinie^[11]. Na początku lat 90. XX w. zarybiano je sieją i węgorzem. Odławiano wówczas także sielawę, płoć, okonia, szczupaka i lina^[8].

Nad jeziorem leży wieś Porost. Bezpośrednia zlewnia jest mniej więcej w połowie zalesiona^[8].

Jezioro pełni również funkcje rekreacyjne, nad jeziorem funkcjonuje kąpielisko wyznaczone z zasadami dyrektywy kąpieliskowej – Porost. W 2022 roku jakość wód kąpieliska oceniono jako doskonałą^[12].

Czystość wód i ochrona środowiska

Chlewo jest jeziorem oligotroficznym o skąpej roślinności szuwarowej. Najwięcej oczeretów i trzcinowisk występuje w północnej części. Zoobentos jest również ubogi, z dominacją skąposzczetów i rodzajów Chironomus i Chaoborus. W fitoplanktonie dominują zielenice, latem razem z sinicami i okrzemkami^[8].

Badania z 1991 roku zaliczyły wody jeziora do II klasy czystości^[3]. Latem przezroczystość wód dochodziła do 4,5 m, przy średniej wartości w sezonie wegetacyjnym 3,8 m. W najgłębszych miejscach natlenienie wody przy dnie spadało do 0,2 mgO₂/l, a płytszych do 8 mgO₂/l (średnio 2,8 mgO₂/l). Wiązało się to z niedużym BZT₅ – 1,8 mgO₂/l, ale chemiczne zapotrzebowanie tlenu wyniosło 52,8 mgO₂/l, przekraczając ówczesne normy. Zawartość fosforu całkowitego (0,083 mg/l) i azotu całkowitego (1,09 mg/l) mieściła się w ówczesnych granicach drugiej klasy. Przewodność elektrolityczna właściwa była niska, wynosząc 55 μS/cm. Wynika ona z niskiej zawartości wapnia (maksymalnie 6,3 mg/l), magnezu (do 3,2 mg/l) i potasu (do 1,4 mg/l). Średnie stężenie chlorofilu a (7,3 mg/m³) potwierdzała niską produktywność. Również miano coli typu kałowego wskazywało na drugą klasę czystości. Uznano, że jezioro jest wrażliwe na zakwaszenie^[8].

W późniejszych latach klasyfikowano jedynie wybrane parametry. W 2020 stan ekologiczny ichtiofauny sklasyfikowano jako bardzo dobry. W tym samym roku zbadano także kilka substancji priorytetowych w tkankach ryb i mięczaków. Wśród nich stwierdzono przekroczenie norm dla PBDE i rtęci^[13].

Jezioro leży w granicy obszaru sieci Natura 2000: specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Bobolickie Jeziora Lobeliowe” PLH320001^[14].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 15452.
2. AndrzejA. Richling AndrzejA. i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 107–108, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2023-06-20].
3. Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 150. ISBN 83-232-1732-7.
4. JerzyJ. Jańczak JerzyJ. (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 80–81, ISBN 83-86001-29-1.
5. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 200 - Jeziora lobeliowe [online], gios.gov.pl.
6. Chlewo. [w:] Elektroniczny słownik hydronimów Polski [on-line]. [dostęp 2023-06-20].
7. Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości(M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692)
8. 5. Jezioro Chlewo, [w:] DorotaD. Cydzik DorotaD., DanutaD. Kudelska DanutaD., HannaH. Soszka HannaH., Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1989–1993, Warszawa: Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, 1995, s. 66–73, ISBN 83-85-805-25-7 (pol.).
9. Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2023-06-20]. Brak numerów stron w książce
10. Państwowe Gospodarstwo Wodne WodyP.G.W.W. Polskie” Państwowe Gospodarstwo Wodne WodyP.G.W.W., Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-06-20].
11. Okręg PZW wO.P. Koszalinie Okręg PZW wO.P., Wykaz wód Okręgu PZW w Koszalinie udostępnionych do wędkowania objętych rejestracją połowów wędkarskich oraz zasady wędkowania na 2023 r. [online], www.pzw.org.pl [dostęp 2023-06-20].
12. Główny InspektoratG.I. Sanitarny” Główny InspektoratG.I., Porost [online], Serwis Kąpieliskowy [dostęp 2023-06-20] (pol.).
13. Monitoring i ocena jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2023-06-25].
14. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 Bobolickie Jeziora Lobeliowe [online] [dostęp 2023-06-22].