Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ambasada Rosji w Polsce, Ambasada Federacji Rosyjskiej (ros. Посольство России в Польше) – rosyjska placówka dyplomatyczna mieszcząca się w Warszawie przy ul. Belwederskiej 49.
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia |
1508, 1921, 1944 |
Ambasador | |
Zatrudnienie |
12+[1] |
Adres | |
ul. Belwederska 49 00-761 Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°12′38,70″N 21°01′36,95″E | |
Strona internetowa |
Pierwszym posłem rosyjskim w Polsce był w 1508 Iwan Czeladnin. W miarę upływu lat siedziby poszczególnych wysokich przedstawicieli zaczęły przybierać kształt urzędów – misji, poselstw, ambasad, konsulatów itd.
M.in. mieściły się one w pałacu Brühla z 1642[4] przy pl. Piłsudskiego róg Wierzbowej 1 róg Fredry (1788–1793)[5], pałacu Młodziejowskich przy ul. Miodowej 10 (1793–1794), w hotelu d’Europe, mieszczącym się w pałacu Borchów przy ul. Miodowej 17–19 (1830–1837).
Konsulaty Rosji funkcjonowały też:
W okresie 1919–1921 funkcjonowała w Warszawie Rosyjska Misja Dyplomatyczna, reprezentująca Ogólnorosyjski Rząd Tymczasowy gen. Denikina, na czele której stał przedstawiciel w randze szefa dyplomatycznego. W okresie Wojny polsko-bolszewickiej, w sytuacji zagrożenia zajęcia Warszawy, personel misji był ewakuowany okresowo (od początku sierpnia 1920) do Poznania.
Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką ustanowiono na mocy zawartego w 1921 traktatu ryskiego. W latach 1922–1924 poselstwo RFSRR (od 1923 ZSRR) miało swą siedzibę w hotelu „Rzymskim” przy ul. Focha 1 (wcześniej Nowosenatorska, obecnie Moliera) róg Trębackiej 10, budynek hotelu obecnie nie istnieje. W 1924 kosztem 52 tys. dolarów zakupiono kamienicę Glassów z około 1896[11] przy ul. Poznańskiej 15, w 1930 przejmując cały budynek[12]. Do rangi ambasady przedstawicielstwo ZSRR podniesiono w 1934. W latach 1939–1941 była ambasada dalej pełniła rolę przedstawicielstwa ZSRR w Warszawie. Następnie zajęli obiekt Niemcy. Po 1948 w budynku mieściło się Ministerstwo Przemysłu i Handlu, w latach 1955–1957 Przedsiębiorstwo Wystaw i Targów, później Przedsiębiorstwo Spedycji Międzynarodowej C. Hartwig Warszawa S.A, od 2012 znajduje się hotel H15 Boutique Apartments[13].
W 1926 ZSRR otworzyła też konsulaty – w Wolnym Mieście Gdańsku, Łodzi i we Lwowie.
W tym okresie kilkakrotnie dokonano zamachów na przedstawicieli ZSRR (na posła Piotra Wojkowa (1927), szefa misji handlowej Aleksieja Lizariewa (1928), oraz konsula generalnego we Lwowie (1933)).
Prócz funkcjonowania przedstawicielstw w Warszawie i Gdańsku, ZSRR otworzył też konsulat generalny w Krakowie (1939–1941)[16].
W 1944 zawarto porozumienie o wzajemnych stosunkach, na mocy którego powołano Przedstawicielstwo Polityczne ZSRR przy PKWN (przedstawiciel gen. Nikołaj Bułganin) mieszczące się najpierw w Lublinie w kamienicy przed 1912 przy ul. Wieniawskiej 12, następnie po przeniesieniu do Warszawy w randze Misji Wojskowej ZSRR, która funkcjonowała przez szereg lat sukcesywnie zmniejszając jedynie swój stan personelu[17].
W 1945 władze radzieckie powołały w Warszawie Poselstwo ZSRR, z siedzibą w kamienicy przy ul. Wileńskiej 13 (1945–1946)[18]. W styczniu 1945 podniesiono jego rangę do stopnia ambasady. Jesienią tego samego roku ambasada zatrudniała 15 pracowników dyplomatycznych[19]. Od 9 lutego 1945 ambasadę ZSRR oraz rozlokowane naprzeciwko w kompleksie b. dyrekcji kolejowej, polskie centralne władze państwowe ochraniał 2 Batalion Strzelecki 2 Pułku Pogranicznego 64 Dywizji Wojsk Wewnętrznych NKWD (64 Сводная дивизия внутренних войск НКВД)[20]. W 1946 grupa ochrony ambasady składała się z 21 żołnierzy NKWD. Następnie ambasada zajmowała kamienicę Adama Bromke, zarządzanej przez spółdzielnię mieszkaniową, przy pl. Unii Lubelskiej, ówczesnej al. 1 Armii Wojska Polskiego, obecnej al. Szucha 2-4 (1946–1955), w której w latach następnych ulokowano ambasadę NRD (1955–1990).
Rezydencja ambasadora mieściła się ówcześnie w pałacyku Dowgiałłów/Jana Gawrońskiego z 1925 (proj. Jana Bagieńskiego) w al. I Armii WP 6 (1947–1955)[21].
Od 1945 ZSRR utrzymywała w okresie powojennym w Polsce również sieć konsulatów:
W 1962 został powołany Dom Radzieckiej Nauki i Kultury (Дом советской науки и культуры), ulokowany w Pałacu Marii Przeździeckiej przy ul. Foksal 10, mieszczącym też siedzibę władz TPPR[27][28].
Po rozpadzie ZSRR i powstaniu Federacji Rosyjskiej kraj ten utrzymuje status quo swych przedstawicielstw w Polsce, zmieniając jedynie adres Konsulatu w Krakowie, lokując go w domu (proj. E. Zaklik) z 1905 roku przy ul. Biskupiej 7, który zajmował wcześniej Konsulat Węgier.
Dotychczasowemu Domowi Radzieckiej Nauki i Kultury zmieniono nazwę na Rosyjski Ośrodek Nauki i Kultury w Warszawie (Российский центр науки и культуры в Варшаве). Od 2005 jego siedziba mieści się w budynku Przedstawicielstwa Handlowego Rosji przy ul. Belwederskiej 25. W 2021 zmieniono nazwę na Dom Rosyjski w Warszawie (Русский дом в Варшаве)[29].
Wcześniej były to tereny między ulicami Belwederską, Klonową, Spacerową oraz Zawrotną[uwaga 6], należące częściowo do pałacyku MON przy ul. Klonowej 1, w okresie międzywojennym rezydencji marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Tutaj znajdował się też przystanek Belweder Piaseczyńskiej Kolei Wąskotorowej.
W latach 1954–1955 wybudowano obecną siedzibę przy ul. Belwederskiej (arch. Aleksander Piotrowicz Wielikanow oraz Igor Jewgieniewicz Rożyn). Materiały budowlane sprowadzano z terenu ZSRR, również 500 rosyjskich pracowników oddelegowanych z budowy Pałacu Kultury i Nauki. W wykończeniu wnętrz brali udział również polscy rzemieślnicy i artyści. Budowę zakończono we wrześniu 1955[30]. Kompleks ambasady nawiązuje do klasycystycznych rosyjskich rezydencji pałacowych wznoszonych w okresie pomiędzy XVIII i XIX wiekiem.
Budowla, wzniesiona na szczycie sztucznego wzgórza, ma kształt pałacu z dwoma skrzydłami bocznymi i ze zwróconą na ul. Belwederską częścią frontową szerokości 100 m, zwieńczoną zieloną kopułą z masztem flagowym i z umieszczonym na osi frontu czterokolumnowym, masywnym klasycznym portykiem, do którego prowadzą po zboczu wzgórza szerokie schody. Na pierwszym piętrze części frontowej znajduje się reprezentacyjna amfilada sal – Kominkowej, Lustrzanej, Okrągłej (Kopułowej), Złotej i Marmurowej[31]. Otoczeniem budynku jest rozległy, zajmujący 4 ha park[32]. Wybudowano też kort tenisowy wraz z basenem.
Od 1965 rezydencja ambasadora mieści się w Willi „Podlasianka” z 1908 (proj. Jan Fryderyk Heurich) w Konstancinie przy ul. Żeromskiego 13; inne nazwy willi – „Irena”, „Iwona”.
W miejscowości Skubianka przy ul. Żeglarskiej od lat 80. znajdował się Ośrodek Rekreacyjny ambasady. W listopadzie 2022 obiekt został przejęty przez Lasy Państwowe z powodu długotrwałego nieregulowania przez ambasadę opłat za dzierżawę[33].
Szczególną rolę w składzie ambasady tego kraju zawsze pełniło powołane w 1921 przedstawicielstwo handlowe, początkowo Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (Торгпредство РСФСР), a po połączeniu się w 1922 z przedstawicielstwem handlowym Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (Торгпредство УРСР) – ZSRR (Торгпредство СССР), np. w okresie lat 1930–1935 mieszczące się przy ul. Marszałkowskiej 113 (wł. ks. Albrecht Radziwiłł)[uwaga 7][uwaga 8], w 1938 przy ul. Chocimskiej 33. W 1923 otwarto oddział przedstawicielstwa w Wolnym Mieście Gdańsku przy ul. Długi Targ 37 (1929)[34].
W okresie międzywojennym (1926–1934)[35] w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 27 (1930) mieściło się przedstawicielstwo radziecko-polskiej mieszanej spółki handlowej Sowpoltorg (Советско-Польское торговое смешанное общество – Совпольторг), z siedzibą w Moskwie.
Warto odnotować, że bezpośrednio po II wojnie światowej, w 1945 poza strukturą ambasady działała Misja Ekonomiczna. Pod koniec tego samego roku została do niej włączona, przywracając też nazwę Przedstawicielstwa Handlowego ZSRR (Торгпредство СССР). Pracownikom nadano status dyplomatyczny. W 1946 na potrzeby przedstawicielstwa zakupiono za gotówkę od spadkobierców rodziny Wilskich 2 domy przy ówczesnej al. 1 Armii Wojska Polskiego (obecnie al. Szucha) – nr 7 w budynku z 1937 (proj. Edward Zachariasz Eber) w którym pomieszczono biura przedstawicielstwa, oraz 8, który przez długie lata spełniał funkcje mieszkalne. W 1957 w przedstawicielstwie było zatrudnionych 44 osób. W 1976 przeniesiono się do nowo wybudowanego biurowca przy ul. Belwederskiej 25. Obiekt zrealizowało Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego Bydgoszcz (obecnie Budopol) podporządkowane od 1976 Zjednoczeniu Budowy Obiektów Użyteczności Publicznej w Warszawie, z firmą angielską BPBM. Obecnie budynek przy al. Szucha 7 zajmuje Ambasada Ukrainy (1996-).
W Konstancinie w willi „Słonecznej” Kraushara z 1908 (588 m²) przy ul. Piłsudskiego 31[uwaga 9] mieściła się rezydencja przedstawiciela handlowego ZSRR (1946-); obiekt dalej jest własnością ambasady Rosji.
Funkcjonowały też oddziały Przedstawicielstwa Handlowego ZSRR – w Gdańsku (w 1946 przy ul. Batorego 11, następnie przy ul. Jagiellońskiej 2 oraz ul. Okopowej 1b, w latach 80. przy ówczesnej ul. Karola Marksa 126) i Katowicach przy ul. Armii Czerwonej 15-17 (w 1953 24 pracowników), następnie przy ul. Powstańców 29 (1990).
W 1957 wśród wielu ówcześnie działających w Warszawie radzieckich przedstawicielstw handlowo-gospodarczych, funkcjonowała też
W 1990 – przedstawicielstwa
oraz kilkunastu central handlu zagranicznego, niejednokrotnie z siedzibą we własnych obiektach handlowo-serwisowych, m.in. przy ul. Ostrobramskiej 101 (Stankoimport), Połczyńskiej 10 (Awtoeksport), lub pod Otwockiem Małym (Traktoroexport)[uwaga 11].
W okresie PRL w Warszawie działało przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych przedstawicielstwo Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR – KGB (Комитет государственной безопасности), Grupa „Narew” (1971–1993), z siedzibą przy ul. Sułkowickiej i ul. Kazimierzowskiej. Zatrudnieni byli też w nim oficerowie wywiadu wojskowego ZSRR GRU oraz z jednostki KGB w Rembertowie, 20. Brygady Łączności Rządowej (20 Бригада правительственной связи) (1980–1993)[40]. Na początku 1983 położono linię kablową łączącą jednostkę z budynkiem ambasady ZSRR[41][42].
Władze Polski prowadzą spór w sprawie użytkowanych przez stronę rosyjską na terytorium swojego kraju, głównie w Warszawie, niemających uregulowanego stanu prawnego wielu osiedli lub obiektów, m.in. położonych przy ul. Beethovena 3, Belwederskiej 25, Bobrowieckiej 2b, Kieleckiej 45 oraz w al. Szucha 8. W kwietniu 2022 władze Warszawy przejęły nieruchomość przy ul. Sobieskiego 100[43].
Prawomocny wyrok sądowy nakazujący wydanie nieruchomości przy ul. Kieleckiej 45 zapadł w 2016 r.[44] Budynek został przejęty przez władze Warszawy w kwietniu 2023[45].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.