Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
8 Batalion Saperów (8 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
 | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Święto | |
| Nadanie sztandaru | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Witold Butler |
| Ostatni |
ppłk dypl. Józef Grodecki |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Batalion (pułk) był jednostką wojskową istniejącą w okresie pokoju i spełniającą zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów saperów. Spełniał również zadania organizacyjne i szkoleniowe. Stacjonował w Toruniu. W 1939, po zmobilizowaniu jednostek przewidzianych planem mobilizacyjnym, został rozwiązany.
W ciągu działań wojennych bataliony, które później utworzyły 8 pułk saperów, zdobyły około 140 jeńców, 2 pociągi pancerne, dwa działa, 1300 karabinów ręcznych, 6 karabinów maszynowych, 150 wozów i 8 kuchen polowych. Z większych obiektów komunikacyjnych bataliony zniszczyły, 21 dużych mostów kolejowych i drogowych, urządzenia stacyjne na 11 stacjach kolejowych oraz 4 tamy rzeczne. Zbudowano 15 większych mostów polowych i półstałych. Zniszczenia i naprawy mniejszych mostów i mostków sięgają liczby 260. Zbudowane podczas wojny przez bataliony linie obronne należy liczyć w setkach kilometrów.
W sierpniu 1921, w Toruniu, z „wojennych” 4 bsap mjr. Kazimierza Możdżenia, 15 bsap kpt. Mariana Kaufera i 16 bsap kpt. Jakuba Witkowskiego sformowany został 8 pułk saperów. 18 października 1921 jednostka została dyslokowana z Grudziądza do Torunia, do koszar Zamoyskiego.
W dniu 17 sierpnia 1923 odbyła się uroczystość Święta Pułkowego i odsłonięcie pomnika wystawionego przez żołnierzy 8 psap. na cześć poległych kolegów, uroczystość uświetnili swoją obecnością: Inspektor III Armii gen. dyw. Skierski, dowódca Okręgu Korpusu nr. VIII gen. bryg. Latour i Szef Departamentu Inżynierii i Saperów płk. Dąbkowski[1].
W 1925 został rozformowany XVI batalion saperów przy czym jego 1 kompania została wcielona do XV batalionu saperów i przemianowana na 3 kompanię, natomiast 2 kompania została wcielona do IV batalionu saperów i przemianowana na 3 kompanię.
22 maja 1926 odbyło się uroczyste zakończenie Pułkowej Szkoły Podoficerskiej. Komendantem szkoły był porucznik Czesław Mazurek, a instruktorami porucznicy: Leonard Matrybiński i Wiktor Neklaws. Szkołę ukończyło 43 szeregowców. I lokatę zajął starszy saper Stasiewski, II lokatę – starszy saper Armknecht, a III lokatę – starszy saper Margela.
19 maja 1927 Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził dzień 17 sierpnia, jako święto pułkowe[2]. 20 czerwca 1931 Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zmienił datę święta 8 bsap na dzień 30 maja[3].
24 października 1929 roku 8 psap został przeformowany w 8 batalion saperów, w składzie: dowództwo, kwatermistrzostwo, pluton łączności, kompania administracyjna, kompania szkolna i cztery kompanie saperskie[4].
W lutym 1935 batalion wydzielił ze swego składu jedną kompanię, na bazie której zorganizowana została 16 kompania saperów.
8 batalion saperów był jednostką mobilizującą. W dniach 24–26 sierpnia 1939, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim, sformował czternaście pododdziałów saperów przeznaczonych dla Armii „Pomorze”:
Po zakończeniu mobilizacji batalion został rozformowany.
Ostatnia organizacja pokojowa i obsada personalna batalionu[8][b]:
Oddelegowani na kurs
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[10]
| Nazwisko i imię | Stopień | Zawód | Miejsce pracy przed mobilizacją | Zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Frankowski Wacław | porucznik rezerwy | inżynier | Katyń | |
| Kubasik Eugeniusz | porucznik | budowlaniec | Katyń | |
| Ługowski Henryk[11] | porucznik lekarz | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Sułkowski Franciszek | porucznik rezerwy | mierniczy | pracował w Sieradzu | Katyń |
| Laudański Józef[12] | porucznik rezerwy | inżynier dróg i mostów | Charków | |
| Nowak Bernard | podporucznik rezerwy | lekarz | Szpital im. Karola i Marii w Warszawie | Charków |
| Przygodzki Józef[13] | major rezerwy | inżynier budownictwa | dyr. Liceum Budowlanego w Toruniu | Charków |
| Steffen Jan | porucznik rezerwy | technik budowlany | Charków | |
| Tomaszewski Józef | podporucznik rezerwy | nauczyciel | szkoła w Woronie | Charków |
| Wojtal Józef | porucznik rezerwy | technik chemik | Charków | |
| Zaorski Stanisław[14] | podporucznik rezerwy | inżynier dróg i mostów | Komisariat Rządu w Gdyni | Charków |
| Jakubowski Wsiewołod | podpułkownik w st. sp. | ziemianin | ULK |
18 marca 1924 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór sztandaru 8 pułku saperów w Dzienniku Rozkazów Wojskowych nr. 11 poz. 159.
17 sierpnia 1924 roku generał dywizji Leonard Skierski wręczył dowódcy pułku sztandar ufundowany przez społeczeństwo województwa pomorskiego. Na okuciu drzewca widnieje inskrypcja: „W imieniu obywateli Ziemi Pomorskiej ofiarowują 8-mu Pułkowi Saperów Wojewodzina Pomorska Wanda Maria Wachowiakowa i Starosta Krajowy Pomorski dr Józef Wybicki w dniu 17 sierpnia 1924 r. w Toruniu”. Sztandar 8 bsap znajduje się obecnie w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[15].
16 lipca 1925 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski, na wniosek dowódcy pułku, zatwierdził wzór odznaki pamiątkowej 8 pułku saperów[16][17]. Odznaka o wymiarach 42 × 42 mm ma kształt srebrnego krzyża o równo rozwidlonych ramionach pokrytych czarną emalią z czerwonym obrzeżem. Pomiędzy ramionami krzyża widnieją płomienie, z których wystają łopata, siekiera, kilof i kotwica. W centrum znajduje się biała tarcza z czerwonym obramowaniem, na której umieszczono gryfa i rok utworzenia pułku „1921”. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana, połączona bez nitów. Na awersie na toporku wybite próby srebra i inicjały grawera JM. Wykonawcą odznaki był Józef Michrowski z Warszawy[18]. Pierwsze odznaki zostały wręczone podczas obchodów święta pułkowego w 1925. Za specjalne zasługi, poniesione dla pułku, odznaki otrzymali: dr Wanda Maria Wachowiakowa, żona wojewody pomorskiego Stanisława Wachowiaka, dr Józef Wybicki, starosta krajowy pomorski, ks. dziekan Jerzy Sienkiewicz i mjr rez. dr Wojciech Jacobson[17].
Jako udokumentowanie braterstwa broni z wojskiem Italii, na której terenie została utworzona 2 kompania XVI batalionu saperów, wchodząca w skład pułku, otrzymał pułk od bratniego 8 Pułku Inżynierii Królewskiej Armii Italii trąbkę srebrną. Trąbkę tą otrzymał z rąk attaché włoskiego w Polsce, pułkownika Roatto, w dniu 11 listopada 1928 roku. specjalny delegat 8 Pułku Saperów – major Jaworowski, wysłany w tym celu do Warszawy z jednym trębaczem. Uroczystość wręczenia trąbki pułkowi przez dowódcę okręgu korpusu Nr. VIII odbyła się dnia 17 listopada 1928 roku przy dźwiękach hymnu narodowego polskiego i italskiego. Trąbka włoska noszona jest za dowódcą pułku podczas wszelkich uroczystości, w których pułk występuje jako całość[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
