Хафниум

Хафниум (Hf, лат. hafnium) — метал од IVB група.^[3][4]. Името го добил според латинскиот назив на градот Копенхаген.

Хафниум  (₇₂Hf)

Спектрални линии на хафниумот (400–700 nm)
Општи својства
Име и симбол	хафниум (Hf)
Изглед	челично сива
Хафниумот во периодниот систем
Zr ↑ Hf ↓ Rf лутециум ← хафниум → тантал
Атомски број	72
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	178,49(2)[1]
Категорија	преоден метал
Група и блок	група 4, d-блок
Периода	VI периода
Електронска конфигурација	[Xe] 4f14 5d2 6s2
по обвивка	2, 8, 18, 32, 10, 2
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	2.506 K ​(2.233 °C)
Точка на вриење	4.876 K ​(4.603 °C)
Густина близу с.т.	13,31 г/см3
кога е течен, при т.т.	12 г/см3
Топлина на топење	27,2 kJ/mol
Топлина на испарување	648 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	25,73 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 2.689 2.954 3.277 3.679 4.194 4.876
Атомски својства
Оксидациони степени	4, 3, 2, 1, −2 ​(амфотерен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,3
Енергии на јонизација	I: 658,5 kJ/mol II: 1.440 kJ/mol II: 2.250 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 159 пм
Ковалентен полупречник	175±10 пм
Спектрални линии на хафниум
Разни податоци
Кристална структура	​шестаголна збиена (шаз)
Брзина на звукот тенка прачка	3.010 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	5,9 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	23 W/(m·K)
Електрична отпорност	331 nΩ·m (при 20 °C)
Магнетно подредување	парамагнетно[2]
Модул на растегливост	78 GPa
Модул на смолкнување	30 GPa
Модул на збивливост	110 GPa
Поасонов сооднос	0,37
Мосова тврдост	5,5
Викерсова тврдост	1.520–2.060 MPa
Бринелова тврдост	1.450–2.100 MPa
CAS-број	7440-58-6
Историја
Наречен по	Според Хафнија. Латинското име за: Копенхаген, каде и бил откриен
Предвидел	Дмитри Менделеев (1869)
Откриен и првпат издвоен	Дирк Костер и Ѓерѓ де Хевеши (1922)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на хафниумот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 172Hf веш 1,87 г ε 0,350 172Lu 174Hf 0,162 % 2×1015 г α 2,495 170Yb 176Hf 5,206 % – (α) 2,2550 172Yb 177Hf 18,606 % – (α) 2,2449 173Yb 178Hf 27,297 % – (α) 2,0832 174Yb 178m2Hf веш 31 г ВК 2,446 178Hf 179Hf 13,629 % – (α) 1,8065 175Yb 180Hf 35,1 % – (α) 1,2828 176Yb 182Hf расеан 8,9×106 г β− 0,373 182Ta
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани
преглед разговор уреди | наводи | Википодатоци

Хафниумот е застапен во Земјината кора во количини од 5,3 ppm (анг. parts per million).

Најважен минерал на хафниум е алвит (Hf,Th,Zr)SiO₄• x H₂O.

Хафниумот е откриен од страна на Ѓерѓ де Шевеши од Унгарија и Дирк Костер од Холандија. Откриен е во 1922 година.

Наводи

1. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
2. Lide, D. R., уред. (2005). „Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds“. CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th. изд.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
3. Parkes, G.D. & Phil, D. (1973). Melorova moderna neorganska hemija. Beograd: Naučna knjiga.
4. Housecroft C. E., Sharpe A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd ed.). Prentice Hall. ISBN 978-0131755536.