Неодиум

Неодиум (Nd, лат. neodymium) — лантаноид.^[3][4] Името го добил од грчките зборови neos и didymos кои со споен назив се нарекуваат „нови близнаци“.

Неодиум  (₆₀Nd)

Општи својства
Име и симбол	неодиум (Nd)
Изглед	сребрестобел
Неодиумот во периодниот систем
– ↑ Nd ↓ U празеодиум ← неодиум → прометиум
Атомски број	60
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	144,242(3)[1]
Категорија	лантаноид
Група и блок	група б.б., f-блок
Периода	VI периода
Електронска конфигурација	[Xe] 4f4 6s2
по обвивка	2, 8, 18, 22, 8, 2
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	1297 K ​(1024 °C)
Точка на вриење	3347 K ​(3074 °C)
Густина близу с.т.	7,01 г/см3
кога е течен, при т.т.	6,89 г/см3
Топлина на топење	7,14 kJ/mol
Топлина на испарување	289 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	27,45 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 1595 1774 1998 (2296) (2715) (3336)
Атомски својства
Оксидациони степени	+4, +3, +2 ​(благо базен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,14
Енергии на јонизација	I: 533,1 kJ/mol II: 1040 kJ/mol II: 2130 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 181 пм
Ковалентен полупречник	201±6 пм
Спектрални линии на неодиум
Разни податоци
Кристална структура	​двојно шестаголна збиена (дшаз)
Брзина на звукот тенка прачка	2330 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	α, мног.: 9,6 µм/(m·K) (при с.т.)
Топлинска спроводливост	16,5 W/(m·K)
Електрична отпорност	α, мног.: 643 nΩ·m
Магнетно подредување	парамагнетно, антиферомагнетно под 20 K[2]
Модул на растегливост	α form: 41,4 GPa
Модул на смолкнување	α form: 16,3 GPa
Модул на збивливост	α form: 31,8 GPa
Поасонов сооднос	α form: 0,281
Викерсова тврдост	345–745 MPa
Бринелова тврдост	265–700 MPa
CAS-број	7440-00-8
Историја
Откриен	Карл Ауер фон Велсбах (1885)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на неодиумот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 142Nd 27,2 % – (СД) <53,264 143Nd 12,2 % – (α) 0,5214 139Ce 144Nd 23,8 % 2,29×1015 г α 1,905 140Ce 145Nd 8,3 % >6×1016 г (α) 1,5784 141Ce 146Nd 17,2 % – (α) 1,1822 142Ce (β−β−) 0,0702 146Sm 148Nd 5,7 % >3,0×1018 г (α) 0,5986 144Ce (β−β−) 1,9288 148Sm 150Nd 5,6 % 6,7×1018 г β−β− 3,367 150Sm
Распадните режими во загради се предвидени, но досега не се забележани
преглед разговор уреди | наводи | Википодатоци

Неодиум е застапен во Земјината кора во количини од 38 ppm (англ. parts per million). Најважни минерали на неодиум се:

• монацит (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr)PO₄ и
• (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO₃F

Извори

1. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
2. Gschneidner, K. A.; Eyring, L. (1978). Handbook on the Physics and Chemistry of Rare Earths. Amsterdam: North Holland. ISBN 0444850228.
3. Housecroft C. E., Sharpe A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd ed.). Prentice Hall. ISBN 978-0131755536.
4. Parkes, G.D. & Phil, D. (1973). Melorova moderna neorganska hemija. Beograd: Naučna knjiga.