From Wikipedia, the free encyclopedia
Сатурн — шеста планета од Сонцето и втора по големина во Сончевиот Систем по Јупитер. Тоа е гасовит џин со просечен полупречник девет пати поголем од оној на Земјата.[9][10] Густината на Сатурн е една осмина од просечната густина на Земјата, но со својот поголем обем Сатурн е над 95 пати поголем.[11][12][13] Сатурн е именуван по Римскиот бог на земјоделството; неговиот астрономски симбол (♄) го претставува божјиот срп.
.jpg) Сатурн, гледан од Касини | |||||||||||||||||||||
| Ознаки | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Орбитални особености[1][2] | |||||||||||||||||||||
| Епоха J2000 | |||||||||||||||||||||
| Афел | 1.513.325,783 км 10.11595804 ае | ||||||||||||||||||||
| Перихел | 1,353,572,956 км 9.04807635 ае | ||||||||||||||||||||
| 1,433,449,370 km 9.58201720 ае | |||||||||||||||||||||
| Занесеност | 0.055723219 | ||||||||||||||||||||
| 10,832.327 дена 29.657296 yr | |||||||||||||||||||||
| 378.09 days[3] | |||||||||||||||||||||
Просечна орбитална брзина | 9.69 км/s[3] | ||||||||||||||||||||
| 320.346750° | |||||||||||||||||||||
| Наклон | 2.485240° 5.51° to Sun's equator | ||||||||||||||||||||
| 113.642811° | |||||||||||||||||||||
| 336.013862° | |||||||||||||||||||||
| Познати сателити | 60 потврдени (up to 63 seen) | ||||||||||||||||||||
| Физички особености | |||||||||||||||||||||
Екваторски полупречник | 60,268 ± 4 км[4][5] 9.4492 Earths | ||||||||||||||||||||
Поларен полупречник | 54,364 ± 10 км[4][5] 8.5521 Earths | ||||||||||||||||||||
| Сплеснатост | 0.09796 ± 0.00018 | ||||||||||||||||||||
| 4.27×1010 км2[5][6] 83.703 Earths | |||||||||||||||||||||
| Зафатнина | 8.2713×1014 км3[3][5] 763,59 Земји | ||||||||||||||||||||
| Маса | 5.6846×1026 kg[3] 95,152 Земји | ||||||||||||||||||||
Средна густина | 0.687 g/cm³[3][5] (помалку од водата) | ||||||||||||||||||||
| 8.96 m/s²[3][5] 0.914 g | |||||||||||||||||||||
| 35.5 км/s[3][5] | |||||||||||||||||||||
Ѕвезден вртежен период | 0.439 – 0.449 day[7] (10 ч. 32 – 47 мин.) | ||||||||||||||||||||
Екваторска вртежна брзина | 9.87 км/s[5] 35,500 км/ч | ||||||||||||||||||||
| 26.73°[3] | |||||||||||||||||||||
Северенополна ректасцензија | 2 h 42 min 21 s 40.589°[4] | ||||||||||||||||||||
Северенополна деклинација | 83.537°[4] | ||||||||||||||||||||
| Албедо | 0.342 (bond) 0.47 (geom.)[3] | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| +1.2 to -0.24[8] | |||||||||||||||||||||
| 14.5" — 20.1"[3] (excludes rings) | |||||||||||||||||||||
| Атмосфера[3] | |||||||||||||||||||||
Споредбена височина | 59,5 km | ||||||||||||||||||||
| Состав по зафатнина |
| ||||||||||||||||||||
Внатрешноста на Сатурн е составена од јадро железо–никел и каменитите (силициумови и кислородни) соединенија. Ова јадро е опкружено со длабок слој на метален водород, среден слој на течен водород и течен хелиум, и надворешен слој од гас. Сатурн има бледо жолта боја која се должи на присуствоито на кристали на амонијак. Електричната струја која се создава во рамките на слојот од метален водород овозможува да се создаде Сатурновото магнетно поле, кое е послабо од Земјиното, но има магнетен момент 580 пати поголем од оној на Земјата поради поголемата зафатнина на планетата. Сатурновото магнетно поле е со сила со јачина од една дваесеттина од онаа на Јупитер.[14] Надворешната атмосфера е обично еднобојна и со слаб контраст, но можно е да се забележат и некои подолговечни појави. Ветриштата на Сатурн може да достигнат брзина и од 1800 км/ч или 500 m/s, поголема отколку на Јупитер, но не толку голема како на Нептун.[15]
Планетарно најпозната одлика на Сатурн се неговите истакнати планетарни прстени кои се составени воглавно од мраз, со помала количество на карпести честички и прашина. Познати се околу 62 месечини[16] во орбитата околу Сатурн, од кои 53 се официјално именувани. Ова не ги вклучува стотици месечинки во прстените. Титан, е најголемата месечина на Сатурн, а втора по големина во Сончевиот Систем, поголема е од планетата Меркур, но помалку масивна, и е единствената месечината во Сончевиот Систем која поседува атмосфера.[17]
Сатурн е гасовит џин, и е претежно составен од водород и хелиум. Тој нема одредена површина, но сепак можно е да има цврсто јадро.[18] Сатурновата ротација, предизвикува тој да има облик на сплеснат сфероид, кој е сплеснат на половите и испапкнат на екваторот. Неговиот екваторски и поларен полупречник се разликуваат речиси за 10%: 60,268 км наспроти 54,364 км.[3] Јупитер, Уран, Нептун и други џиновските планети во Сончевиот Систем, исто така, се сфероидни но во помала мера. Комбинацијата на испактноста и ротацијата укажува дека делотворната површина на гравитацијата во должина на екваторот (8,96) е 74%, додека на половите е пониска отколку на површината. Сепак, на екваторот, втората космичка брзина е скоро 36 пати повисока од онаа на Земјата.[19]
Сатурн не е единствената планета која има помала густина од водата - за 30% помала.[20] Иако Сатурновото јадро е многу погусто од водата, просечна специфична густина на планетата е 0,69 поради атмосферата. Јупитер им 318 пати поголема маса од онаа на Земјата[21] а Сатурн има 95 пати поголема маса од Земјината.[3] Заедно, Јупитер и Сатурн содржат 92% од вкупната планетарена маса на Сончевиот Систем.[22]
Иако во поголем дел планетата се состои од водород и хелиум, поголемиот дел од Сатурновата маса не е во гасна фаза, бидејќи водородот станува не-идеалена течност кога неговата густината е над 0,01 г/см3, која ја достигнува на полупречник должина од 99.9% од Сатурновата маса. Во внатрешноста на Сатурн температурата, притисокот и густината постепено се зголемуваат како што се оди кон јадрото, што предизвикува водородот да биде металичен во подлабоките слоеви.[22]
Стандардните планетарни модели укажуваат дека внатрешноста на Сатурн е слична со онаа на Јупитер, бидејќи има карпесто јадро кое е опкружено со водород и хелиум, со трага на различни volatiles.[23] Ова јадро е слично со составот на Земјата, но има поголема густина. Испитување на Сатурновотиот гравитациски момент, во комбинација на физички модели за неговата внатрешост , ни овозможува ограничувањата да бидат ставени на масата на Сатурновото јадро. Во 2004 година, научниците процениле дека јадрото мора да биде 9-22 пати поголемо од масата на Земјата,[24][25] кое одговара на пречник од околу 25.000 километри.[26] Пречникот е опкружен со подебел течен слој од метален водород, проследено со течен слој на хелиум-заситен молекуларен водород кој постепено преоѓа во гас со зголемување на височината. Најоддалечените слоеви се протегаат од 1.000 км и се состојат од гас.[27][28][29]
Сатурновата кора е топла, достигнувајќи 11,700 °C температура во неговото јадро, и тоа зрачи 2,5 пати повеќе енергија во вселената отколку што се добива од Сонцето. Јупитеровата топлинска енергија се генерирана од страна на Келвин-Хелмхолцовиот механизам на бавна гравитациска компресија, но како процес сам не е доволен за да се објасни топлина која ја производува Сатурн, поради тоа што е помалку масивна. Алтернатива или дополнителен механизам што може да ја објасни генерацијата на топлина преку таканаречено изврнување на капки на хелиум кои се наоѓаат длабоко во внатрешноста на Сатурн. Капките се спуштаат преку водоротот со пониска густина, процесот ослободува топлина од триење и остава надворешните слоеви на Сатурн да имаат недостаток на хелиум.[30][31] Овие опаѓачки капки може да се акумулираат во хелиум школки околу јадрото.[23] Врнежите
на дијаманти се претпоставува дека се случуваат во рамките на Сатурн, како и во Јупитер[32] и другите мраз гиганти како што се Уран и Нептун.[33]
Надворешната атмосфера на Сатурн содржи 96.3% молекуларен водород и 3.25% хелиум по волумен.[34] Процентот на хелиум е значително помал во однос на Сонцето.[23] Количината на елементи потешки од хелиум (металичност) не се познато точно, но се претпоставува дека се совпаѓаат со примордијално изобилство од формирањето на Сончевиот Систем. Вкупната маса на овие потешки елементи се очекува да биде 19-31 пати поголемо од масата на Земјата, со значителен дел сместен во јадрото на Сатурн.
Има траги на амонијак, ацетилен, етан, пропан, фосфин и метан, биле откриени во Сатурновата атмосферата.[35][36][37] На горниот дел од облаците се составени од амонијак кристали, додека понискиот дел на облаците се состојат од амониум хидросулфид (NH
4SH) или вода.[38] Ултравиолетовото зрачење од Сонцето предизвикувано од метан фотолиза во горниот дел од атмосферата довело до серија на јаглеводородни хемиски реакции со добиените производи од таа реакција се пренесуваат надолу од дифузија. Овој фотохемиски циклус е моделиран од Сатурновиот годишен сезонски циклус.[37]
Сатурновата атмосферата има слична шема со онаа на Јупитер, но Сатурновите бендови се многу побледи и пошироки, во близина на екваторот. Номенклатурата која се користи за да се опишаат овие бендови се исти со оние на Јупитер. Сатурновите пофини облак модели не биле забележани сè додека прелети на Војаџер (вселенски летало) ги снимиле во текот на 1980-тите години. Оттогаш, Земските засновани телескопи се подобрени до точка каде што редовно можат да се разгледуваат.[39]
Составот на облаци варира со длабочината и зголемувањето на притисокот. Во горните слоеви на облаците се со температура во опсег 100-160 К и притисоци се протегаат помеѓу 0.5–2 бар, облаците се состојат од амонијак и мраз. Вода-мраз облаците започнуваат на ниво каде што притисокот е околу 2,5 бар и продолжуваат надолу за да 9.5 бар, каде температурите се движат од 185-270 К. Измешан во овој слој е бенд на амониум хидросулфат мраз, кој лежи во спектарот на притисок во околу 3-6 бар со температури од 190-235 К. На крај во пониските слоеви, каде притисоци се помеѓу 10-20 бар и температури се 270-330 К, постои регионот на водни капки со амонијак во воден раствор.[40]
Сатурн има обично благи атмосфера повремено покажува долго-трајни овали и други заеднички одлики на Јупитер. Во 1990 година, Вселенскиот телескоп хубле снимил огромен бел облак во близина на Сатурн е екваторот што не бил присутен во време на Војаџер средбите Во 1994 друга помала бура била забележана. 1990 пример за една бура била Големата Бела Точка, која е единствена и претставува краткотраен феномен што се случува еднаш на секои Сатурнови години, што се случува приближно на секои 30 Земски години, приближно во времето на северната полутопка летниот сонцестој.[41] Претходните Големи Бели Дамки биле забележани во 1876 година, 1903 година, во 1933 и 1960 година, една од најпознатите бури се случиле во 1933 година .Ако периодот се одржува, уште една бура ќе се случи во 2020 година.[42]
Ветровите на Сатурн се втори по брзина меѓу планетите во Сончевиот Систем , по Нептун. Војаџер податоците ни укажуваат врв на источен правец на 500 metres per second ([convert: unknown unit]).[43] Во слики од Касини леталото во текот на 2007 година, Сатурновата северната полутопка се прикажала во светла сина боја, слична на онаа на Уран. Бојата е најверојатно предизвикано од Рејлеј расипување.[44] Термографијата покажала дека Сатурн на Јужниот Пол има топол поларен вител, што е единствениот познат пример за таква појава во Сончевиот Систем.[45] Додека температури на Сатурн се нормално -185 °C, температура на вител често постигнуваат висока теммпература како -122 °C, со претпостапка дека тоа најтополото место на Сатурн.[45]
На постојаниот шестаголнаен бран околу поларнен вител во атмосферата е околу 78°N кое беше првпат забележано од Војаџер слики.[46][47][48] Страните на хексагонот се 13,800 kiloметарs (8,600 ми) и се подолги од пречникот на Земјата.[49] Целата структура се ротира со период од 10h 39m 24s (на истиот период како и онаа на планетата радио емисии) која се претпоставува да е еднаква на вртежниот период во внатрепшноста на Сатурн.[50] На шестаголна опција не се ротира во должина како и на други облаците во видливата атмосфера.[51] за овој моделот има многу шпекулации. Повеќето научници сметаат дека тоа е стоечки бран шема во атмосферата. полигобакни форми биле заменети во лабораторија низ диференцијална ротација на течности.[52][53]
HST слики од јужна поларниот регион, укажува на присуство на џет поток, но не и силен поларнен вител ниту шестаголен стоечки бран.[54] НАСА објави во ноември 2006 година дека Касини го имав гледано "ураганот бура" до Јужниот Пол кое има јасно дефинирана во oko(eyewall).[55][56] Eyewall облаците не биле претходно видени на никоја друга планета освен на Земјата. На пример, слики од Галилео летало не покажувале никакви таканаречени очи во Големата Црвена Дамка на Јупитер.[57]
Бурата на Јужниот Пол можно е да постои милијарди години.[58] Овој вител може да се спореди со големината на Земјата, и тој има правец на 550 км/ч.[58]
Касини забележа голема низа на облаковидни појави наречени „бисерни низи“ кои се среќаваат на северните должини. Овие појави се чистини од облаци кои се наоѓаат во подлабоките слоеви на атмосферата.[59]
Сатурн има внатрешно магнетно поле кое има едноставна, симетрична форма – магнетен дипол. Нејзината сила на екваторот е– 0.2 гаус (20 µT) – приближно една дваесеттиот на областа околу Јупитер и малку послаба од Земјиното магнетно поле.[14] Како резултат на тоа, Сатурновата магнетна сфера е многу помала од онаа на Јупитер.[61] Кога Војаџер 2 влегол во магнетно сферата , притисокот на сончевиот ветар бил толку висок што направило магнетно сферата да се продолжи само за 19 Сатурн полупречници, или 1.1 милиони километри (712,000 mi),[62] Таа се зголемила во рок од неколку часа, и останала така околу три дена.[63] Најверојатно, магнетното поле е слично со тоа на Јупитер – струите во течниот метален-водороден слој се нарекува металик-водороден динам.[61] Оваа магнетно сфера е ефикасна во отфрлање на честичките од сончевиот ветар кои доагаат од Сонцето. Месечината Титан орбитира во рамките на надворешниот дел на Сатурновата магнетно сфера и создава плазма од ијонизираки честички кои се наогаат во надворешниот атмосфера на Титан .[14] Сатурновата магентно сфера е слична како на Земјата, произведува поларни светлини (аурори).[64]
Просечната оддалеченост помеѓу Сатурн и Сонцето е над 1,4 милијарди километри (9 ае). Со просечна орбитална брзина на 9.68 км/s,[3] На Сатурн му треба 10,759 земјени денови (или околу 291⁄2 години)[65] за да се заврши една ротирање околу Сонцето.[3] Како последица на тоа, формира околу 5:2 средна- движечка резонанца со Јупитер.[66] На елипсовидната орбита на Сатурн е наклонето 2.48° во однос на орбиталната рамнина на Земјата.[3] На перихелијата и афелијата растојанија се 9.195 и 9.957 АУ, во просек.[3][67] Видливите одлики на Сатурн е тоа што се ротира во различни стапки во зависност од координатите на географската ширина и повеќекратни ротациски периоди кои биле доделени на различни региони (како со случајот на Јупитер).
Астрономите кориселе три различни системи за специфицирање ја стапката на ротација на Сатурн. Системот јас има период од 10 час 14 мин 00 дик (844.3°/d) и ги опфаќа Екваторската Зона, Јужна Екваторскиот Појас и Северна Екваторскиот Појас. Се смета дека Поларните региони имаат ротациски стапки слични на Системот јас. Сите други Сатурнови географски широчини, со исклучок на севернате и јужните поларните региони, се означени како Систем II и им е доделен на ротација на период од 10 hr 38 мин 25.4 дик (810.76°/d). Систем III се однесува на внатрешната вртежна стапка на Сатурн. Засновани на радио емисии од планетата откриена од страна на Војаџер 1 и Војаџер 2,[68] Систем III има ротација на период од 10 hr 39 мин 22.4 дик (810.8°/d). Систем III во голема мера го заменил Систем II.[69]
Точната вредноста за вртежниот период на внатрешноста останува непознато. Кога Касини се приближувал на Сатурн во 2004 година, било најдено дека периодот на радио ротација на Сатурн се зголемила значително, околу 10 hr 45 мин 45 сек (± 36 дик).[70][71] Најновата проценка за Сатурновата ротација (како означена стапка на ротација за Сатурн како целина) врз основа на збир од различни мерења од Касини , Војаџер и Пионер сонди беше објавено во септември 2007 година и изнесува 10 hr 32 мин 35 сек.[72]
Во Март 2007 година, беше откриено дека варијација на радио емисии од планетата не одговараат со Сатурновата стаока на ротација Оваа ппрепрека може да биде предизвикана од гејзер активности на Сатурновата месечината Енкелад. Водената пареа која се емитира во Сатурновата орбита со оваа активно создава влечете по Сатурновото магнетно поле и малку ја забавува нејзината ротација во однос на ротацијата на планетата.[73][74][75]
Очигледна чудост за Сатурн е дека нема ниакви познати тројански астероиди. Овие се мали планети кои орбитаат околу Сонцето во стабилна Лагранџиски бодови,означени L4 и L5, кој се наоѓаат на агол од 60° на планетата заедно својата орбита. Тројански астероиди биле откриени на Марс, Јупитер, Уран и Нептун. Механизмите на орбиталните резонанции , вклучувајќи ги и секуларна резонанца, се верува дека се причина за исчезнати Сатурнови тројанци.[76]
Сатурн има 62 познати месечини, од кои 53 имаат формални имиња.[77][78] Покрај тоа, постојат докази од десетици до стотици месечинки (moonlets) со дијамер на 40-500 метри кои се наогаат во Сатурновите прстени,[79] , тие не се сметаат за вистински месечини. Титан е најголемата месечина, се состои повеќе од 90% од масата во орбита околу Сатурн, вклучувајќи ги и прстени.[80] Втора најголема месечина на Сатурн е Реја која има нејаснен свој прстен систем,[81] , заедно со нејасна атмосфера.[82][83][84]
Многу други сателити се мали: 34 помалку од 10 км во пречник и други14 меѓу 10 и 50 км во пречник.[85] Традиционално, поголемиот дел на Сатурновите месечини биле именувани по Титаните од старогрчката митологија. Титан е единствениот сателит во Сончевиот Систем со голема атмосфера,[86][87] во која комплексна органската хемија се случува. Тоа е единствениот сателит со јаглеводородни езера.[88][89]
На 6 јуни 2013 година, научниците на IAA-CSIC откриле на полициклични ароматични јаглеводороди во горниот дел од атмосферата на Титан, можно да имало претходно живот.[90] На 23 јуни 2014 година, НАСА тврди дека имаат силен доказ дека азот кои се наоѓа во атмосферата на Титан потекнува од материјали во Ортовиот Облак, поврзани со комети, а не од материјали од кои се формирал Сатурн во претходните времиња.[91]
Месечината Енкелад, се чини дека има слична хемиска шминка со комети,[92] често се смета како потенцијалено живеалиште за микрооранизми .[93][94][95][96] Доказ за оваа можност теорија е дека сателитски има сол-богати честички кои имаат "океан-како" состав што покажува дека најголемиот дел од Енкелад мраз доаѓа од испарување на течност од солена вода.[97][98][99] На 2015 Касини прелетал преку облаците на Енцелат во коишто се нашле голем број на состојки кои се доволни за одржување на животни форми кои живеат со метаногенеза.[100]
Во април 2014 година, НАСА научниците објавиле можен почетокот на создавање на нова месечина во рамките на Прстен, кој беше снимен од страна на Касини на 15 април 2013.[101]
Сатурн е веројатно најдобро позната по системот на планетарни прстени што го прави визуелно уникатен.[28] Прстените се протегаат од 6,630 to 120,700 kiloметарs (4,120 to 75,000 ми) а надвор од Сатурновиот екваторот имаат просек околу 20 метарs (66 ст) во дебелина. Тие се составени претежно од вода и мраз, со трага на толин нечистотии, и листовит слој на околу 7% аморфен јаглерод.[102] Честичките кои ги сочинуваат прстенестиот варираат во големина се од точки на прашина и па до 10 m.[103] Додека пак други гас гиганти , исто така имаат прстенести системи, Прстенестите системи на сатурн се најголеми и највидливи.
Постојат две главни хипотези во однос на потеклото на прстените. Една хипотеза е дека прстени се остатоци од некоја уништена месечината на Сатурн. Втората хипотеза е дека прстените се оставени повеќе од оригиналниот маглина од кој Сатурн е формиран. Дел од мразот кои се наоѓа во E прстенот потекнуваат од месечината гејзерите на Енкелад .[104][105][106][107] Водното изобилство на прстените се разликуваат радиално , со најоддалечените прстен А која ома најчиста ледена вода. Големото изобилство на варијанса може да се објасни со метеор бомбардирање.[108]
Надвор од главниот прстени на растојание од 12 милиони километри од планетата е редок прстен нарече Фиби прстен, кој е навален под агол од 27° до други прстени и, како и Фиби, кружат на повратен начин.[109]
Некои од сателити на Сатурн, вклучувајќи ѓи Пандора и Прометеј, дејствуваат како водечки месечини кои ги ограничуваат прстени да се шират надвор.[110] Пан и Атлас предизвикаат слаби, линеарна густи бранови во Сатурновите прстени кои кои дадоа посигурни пресметки за нивните маси.[111]
На набљудување и истражување на Сатурн може да се подели во три главни фази. Првата фаза е античките набљудувања (како што со голо око), пред пронаоѓањето на современите телескопи. Со почеток во 17 век, прогресивно повеќе напредни телескопски согледувања биле направении од Земјата. Третата фаза е посета од страна на вселенски сонди, преку орбитирање или прелетувања . Во 21-от век, набљудувањата продолжија од Земјата (вклучувајќи ја и Земјени орбитирачки опсерватории - како Hubble Space Telescope) сè додека во 2017 Касини се пензионираше ,од орбитата на Касини околу Сатурн.
.svg)
Сатурн е познат уште од праисторијата[112] и во почетокот на пишаната историја беше главен лик во различни митологии .Вавилонски астрономи систематски го откриле Сатурн.[113] Во древната Грција , планетата беше позната како Паинон, и во Римско време беше позната како "ѕвезда на Сатурн".[114] Во древната Римска митологија, планетата Паинон било свето нешто за земјоделскиот бог, од што и модернно име на планетата и потекнува.[115] Римјаните сметале дека бог на Сатурн е еквивалентно со грчкиот бог Крон; во модерниот грчки јазик, планетата го задржува името Cronus—Κρόνος: Kronos.)[116]
Грчкиот научник Птоломеј врз своите пресметки на набљудувањето за орбитата на Стурн тој го направил додека бил во опозиција.[117] Во Хинду астрологија, постојат девет астрономски објекти, познати како Navagrahas. Сатурн е познат како "Shani" и го суди секој засновано на добри и лоши дела кои ги извршил во животот.[115][117] Древните Кинески и Јапонски култура ја означиле планетата Сатурн како "земјата ѕвезда" (土星). Ова се заснова на Пет Елементи кои беле традиционално користени за да се класифицираат природни елементи.[118][119][120]
Во древниот еврејски, Сатурн е наречен 'Shabbathai'.[121] Својот ангел е Cassiel. Својата интелигенција или корисни дух е 'Agȋȇl (хебрејски: עֲזָאזֵל),[122] и нејзиниот потемен дух (демонот) е Zȃzȇl (хебрејски: זאזל).[122][123][124] Zazel е опишан како еден голем ангел, повика во Solomonic магија, кој е "ефикасни во љубовта conjurations".[125][126] Во Отоманската турски, Урду и Малајски, името на Zazel е 'Zuhal', добиени од арапски јазик (арап. زحل).[123]
Сатурновите прстени бараат најмалку 15 mm пречник телескоп[127] за да го реши и не било познато дека тие постеоеле сè додека Галилео прв ги видол во 1610 година.[128][129] Тој помислил на нив како две месечина на Сатурновите страни.[130][131] Кристијан Хајгенс користел поголеми телескопски зголемување и ова идеја била побиено. Huygens откриени Сатурн е месечината Титан; Џовани Доменико Касини подоцна ги открил останатите четири месечини: Јапет, Реја, Тетида и Диона. Во 1675, Касини ја открил празнината што сега е позната како Касини Поделба.[132]
Дополнителни откритија од значење не биле направени сè до 1789 кога Вилијам Хершел открил две нови месечини, Мимант и Енкелад. На неправилниот облик на сателитот Хиперион, кој има резонанца со Титан, бил откриена во 1848 година од страна на Британскиот тим.[133]
Во 1899 Вилијам Хенри Пикеринг ја открил месечината Феba[134], многу неправинио месечини дека не се врти синхронизирано со Сатурн како што тоа го прават поголемите месечини.[133] Фиби била прва таква месечина што откриле дека и е потребно повеќе од една година да кружи околу Сатурн во повратна орбита. За време на раниот 20 век, истражување на Титан доведе до потврдата во 1944 дека имало густа атмосфера – функција уникатна меѓу Сончевиот Систем на месечини.[135]
Пионер 11 го направи првиот прелет на Сатурн во септември 1979 година, кога поминал во рамките на 20.000 километри на горните облаци на планетата. Сликите се земени од планетата и неколку од неговите месечини, иако ресолуцијата на сликите била премногу ниска за да се рзаберат површинските детали. Леталото исто така ги изучувало Сатурновите прстени, откривајќи тенки Ф-прстен и фактот дека темните дупки во прстените се светли гледани од висока фаза на аголот (во насока на Сонцето), што значи дека тие содржат ситен материјал за расфрлање на светлина . Покрај тоа, Пионер 11 ја измерил температурата на Титан.[136]
Во ноември 1980 година, Војаџер 1 го посетил Сатурновиот систем. Испратил назад првата висока резолуција слики од планетата, нејзините прстени и сателити, а површински одлики на различни сателити се гледаат за првпат. Војаџер 1 извршил близок прелет околу Титан, што го зголемило знаењето за атмосферата на месечината. Тоа покажува дека атмосферата на Титан е необоен во видливите бранови должини, па затоа деталите на површината не се гледаат. Прелетите на Војаџер ја сменила траекторијата на леталата надвор од рамнината на Сончев Систем.[137]
Речиси една година подоцна, во август 1981 година, Војаџер 2 продолжил со студиите за Сатурновиот систем. Повеќе слики со блиски погледи биле потребни од месечините на Сатурн Сатурн е месечини , како и доказ за промените во атмосферата и прстените. За жал, во текот на прелетите , камерата која можела да се врти во платформа се заглавила неколку дена, а некои планирани слики биле изгубени. Сатурновата гравитација била искористена за да се насочи траекторија на леталото кон Уран.[137]
Сондите откриле и потврдиле неколку нови сателити кои орбитираат во близина или во рамките на планетарните прстени, како и малата Максвел празнина (празнина во рамките на Ц - Прстен) и Келер празнина (за 42 километри широка празнина во А- Прстен).
На Касини- Хајгенс просторна сондата влезе во орбита околу Сатурн, на 1 јули 2004 година. Во јуни 2004 година, се спровел близок прелет на Фиби и испртил назад висока резолуција на слики и податоци. Касини прелетот на најголемата месечина на Сатурн,Титан сликал радарски слики на големи езера,нивните крајбрежја, бројни острови и планини.. Вселенското летало извршило два прелета околу Титан пред издавањето на Хајгенс сонада на 25 декември 2004 година. Хајгенс леталото се спуштило на површината на Титан 14 јануари 2005 година[138]
Почнувајќи во почетокот на 2005 година, научниците го користеле Касини за да ги следат мољњите на Сатурн. Моќта на молњата е околу 1,000 пати поголема од молњата на Земјата.[139]
Во 2006 година, НАСА објави дека Касини нашол докази на течна вода, резервоарите не повеќе од десетици метри под површината што еруптирало во гејзерите на Сатурновата месечината Енкелад. Авиони на ледени честички што се испуштаат во орбитата околу Сатурн од отвори во Јужниот Поларниот регион на месечината.[141] Над 100 гејзери се идентификувани во Енкелад[140] Во Мај 2011 година, НАСА научниците објавија дека во Енкелад "се појавува како најстабилно место за живот надвор од Земјата во Сончевиот Систем,сличен на живот како што го познаваме".[142][143]
Фотографиите направени од Касини ни откриваат претходно неоткриен планетарен прстен, надвор од посветлите главни прстените на Сатурн и внатре во Г и Д прстените. Изворот на овој прстен се претпоставува дека потекнува од судирањето на метероид од Јанус и Епиметеј.[144] Во јули 2006 година, слики беле испратени од јаглеводородните езера во близина на Северниот Пол на Титан , присуството на овие езера биле потврдени во јануари 2007 година. Во Март 2007 година, јаглеводородни езера биле најдени во близина на Северниот Пол, најголемото езеро е речиси со големина на Касписко Езеро.[145] Во октомври 2006 година, леталото открило еден 8,000 км пречник циклон-( бура) со ѕид на око на Јужниот Пол на Сатурн[146]
Од 2004 до 2 ноември 2009 година, истрагата откри и потврди осум нови сателити.[147] Во април 2013 Касини вратил слики од ураганот кој е за 20 пати поголем од оние кои се наоѓаат на Земјата, со ветрови на побрзи од 530 километри на час.[148] На 15 септември 2017, Касини - Хајгенс леталото го извело "Големото Финале" на својата мисија: број на поминувања преку празнините помеѓу Сатурн и Сатурновите внатрешни прстени.[149][150] Атмосферскиот влез на Касини ja заврши мисијата.
Континуираното истражување на Сатурн сè уште се смета да биде остварлива опција за НАСА како дел од нивната постојана "Нови Граници" програма на мисии. НАСА претходно побара плановите за мисии на Сатурн да се стават први , во кои се вклучени на атмосферски влез на сондата и можно истраги за можен живот и можно откривање на живот на Сатурновите месечини Титан и Енкелад.[151]
Сатурн е најоддалечен од петте планети кои лесно се видливи со голо око од Земјата, другите четири се Меркур, Венера, Марс и Јупитер. (Уран и повремено 4 Веста се видливи со голо око во темно небо.) Кога Сатурн се разгледува со голо око изгледа како светла, жолта точки на светлина. Средната привидна големина на Сатурн е 0.46 со стандардно отстапување од 0.34[152]. Повеќето од големината на величината варира поради склоност на прстенњстиот систем во однос на Сонцето и Земјата. Најсветлата величина е -0.55, се јавува во време кога рамнината на прстените е склон најпознатите високо, и faintest големината, 1.17, се случува околу времето кога тие се најмалку наклонети.[152] Потребно е околу 29.5 години за планетата за да се заврши целата коло на еклиптиката позади соѕвездијата на зодијакот. На повеќето луѓе им е потребна оптичка помош (многу голем двоглед или мал телескоп) што зголемува најмалку 30 пати за да се постигне некоја слика на Сатурновите прстени.[28][127] Двапати секоја Сатурнова година (приближно на секои 15 Земјени години), прстение кратко исчезнуваат од поглед, тоа се должи на начинот на кој тие се под агол аглеста и се слаби. Следно "исчезнување" ќе се случи во 2025, но Сатурн ќе биде премногу блиску до Сонцето за какво било набљудување на прстените да биде возможно.[153]
Сатурн и неговите прстени најдобро се гледаат кога планетата е во, или во близина, опозицијата,односно во конфигурација на планетата, кога тоа е во издолжување на 180°, и на тој начин се појавува од спротивната страна на Сонцето на небото. Сатурновата опозиција се случува секоја година—приближно секои 378 дена. И Земјата и Сатурн го орбитира Сонцето со ексцентричено орбити, што значи дека нивните растојанија од Сонцето варира со текот на времето, и така и нивните растојанија еден од друг, и поради тоа имаме различна осветленост на Сатурн од една опозиција на друга. Сатурн, исто така, е посветла кога прстени се под агол каде што тие се повеќе видливи. На пример, за време на опозицијата на 17 декември 2002 година, Сатурн се појави како најсветла поради поволната ориентација на своите прстени во однос на Земјата,[154] иако Сатурн бил поблиску до Земјата и Сонцето, кон крајот на 2003 година.[154]
Од време на време Сатурн е окупирана ,не може да се наблудува одстрана на Месечината " (тоа се случува лпга , Месечината го покрива Сатурн во небото). Како и со сите планети во Сончевиот Систем, октултации на Сатурн се случуваат во "годишни времиња". Сатурновите октулации ќе се јавуваат 12 или повеќепати во текот на 12-месечниот период, проследено од околу пет-годишен период во кој никаква таква активност не е регистрирана.[155] Австралиски експерти за астрономија Хил и Хорнел објаснуваат дека тоа е сезонската природа на Сатурнски окултуции
Ова е резултат на фактот дека месечината е во орбита околу Земјата е навалена во Земјината орбита што се движи околу Сонцето – и така поголемиот дел од времето, месечината ќе помине над или под Сатурн на небото, и никакви окултузии нема да се случат. Тие се случуваат само кога Сатурн се наоѓа во близина во момент кога орбитата на месечината ја сече "рамнината на еклиптиката" и прикривањатa можат да се случат во секое бреме кога месечината премунува , сè додека Сатурн се оддалечува од точката на сечење.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
