хемиско соединение From Wikipedia, the free encyclopedia
Ацетилен (систематско име: етин) — органско соединение со хемиска формула HC2H и структура H−C≡C−H. Ацетиленот е јаглеводород и претставува наједноставниот алкин.[1] Овој безбоен гас е широко користен како гориво и хемиска градбена материја. Тој е нестабилен во својот чист облик и затоа обично се третира како раствор.[2] Чистиот ацетилен е без мирис, но комерцијалните сорти обично имаат изразен мирис поради нечистотии како што се дивинил сулфид и фосфин.[2][3]
 | |
 | |
 | |
Назив според МСЧПХ Предлошка:Етин | |
| Назнаки | |
|---|---|
74-86-2  | |
| 3Д-модел (Jmol) | Слика |
| |
| ОН-бр. | 1001 (растворен) 3138 (во смеса со етилен and пропилен) |
| Својства | |
| Хемиска формула | |
| Моларна маса | 0 g mol−1 |
| Густина | 1,097 кг/м3 |
| Точка на топење | |
| Точка на вриење | |
| Киселост (pKa) | 25 |
| Термохемија | |
| Ст. енталпија на образување ΔfH |
+226,88 kJ/mol |
| Опасност | |
| NFPA 704 | |
| Дополнителни податоци | |
| Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa) | |
| Наводи | |
Како алкин, ацетиленот е незаситени бидејќи неговите два јаглеродни атоми се сврзани заедно во тројна врска. Тројната врска јаглерод-јаглерод ги поставува сите четири атоми во иста права линија, со агли на врската CCH од 180°.[4]
На атмосферски притисок, ацетиленот не може да постои како течност и нема точка на топење. тројната точка на фазен дијаграм одговара на точката на топење (−80,8 °C) при минималниот притисок при кој може да постои течен ацетилен (1,27 атм). На температури под тројната точка, цврстиот ацетилен може директно да се промени во пареа (гас) со сублимација. Точката на сублимација при атмосферски притисок е -84,0 °C.[5]
На собна температура, растворливоста на ацетилен во ацетон е 27,9 г на кг. За иста количина на диметилформамид, растворливоста е 51 г. На 20,26 бари, растворливоста се зголемува на 689,0 и 628,0 г за ацетон и диметилформамид, редоследно. Овие растворувачи се користени во гасни цилиндри под притисок.[6]
Во реакциите на винилација, соединенијата на H−X се додадени низ тројната врска. Алкохоли и феноли се додавани во ацетилен за да се добие винил етер. Тиолите даваат винил тиоетери. Слично, винилпиролидон и винилкарбазол се произведувани индустриски со винилација на 2-пиролидон и карбазол.[2][6]
Хидратацијата на ацетиленот е реакција на винилација, но добиениот винил алкохол се изомеризира во ацеталдехид. Реакцијата се катализира со соли на жива. Оваа реакција некогаш била најзастапена технологија за производство на ацеталдехид, но таа била поместена од Вакеровата постапка, кој дава ацеталдехид со оксидација на етилен, поевтина суровина. Слична ситуација се однесува на претворањето на ацетилен во вредниот винил хлорид со хидрохлорирање наспроти оксихлорирање на етилен.
Винил ацетат е користен наместо ацетилен за некои винилации, кои попрецизно се опишани како трансвинилации.[7] Во синтезата на винил формат се користени повисоки естри на винил ацетат.
Ацетиленот додава во алдехиди и кетони за да образува α-етинил алкохоли:[2]
Реакцијата со формалдехид е користена индустриски во производството на бутинедиол, правејќи пропаргил алкохол како нуспроизвод. Бакар ацетилид е користен како катализатор.[8][9]
Бидејќи халогените се додаваат низ тројната врска, заменетите ацетилени дифлуороацетилен, дихлороацетилен, дибромоацетилен и дијодоацетилен не можат да бидат направени директно од ацетилен. Вообичаено решение е да бидат дехидрирани винил дихалоетенолите.[10]
Валтер Репе открил дека во присуство на катализатори, ацетиленот реагира и дава широк опсег на индустриски значајни хемикалии.[2][11][12]
Со јаглерод моноксид, ацетиленот реагира и дава акрилна киселина, или акрилни естри, кои може да бидат користени за производство на акрилно стакло.[13]
Ацетиленот и неговите деривати (2-бутин, дифенилацетилен, итн.) образуваат комплекси со преодни метали. Неговата врска со металот е нешто слична на онаа на етиленските комплекси. Овие комплекси се посредници во многу каталитички реакции како што се алкинска тримеризација кон бензен, тетрамеризација кон циклооктатетраен,[2] и карбонилација во хидрохинон:[11]
Во присуство на одредени преодни метали, алкините се подложени на алкинска метатеза.
Чести се и метални ацетилид, видови со формулата L
nM–C
2R. Бакар(I) ацетилид и сребро ацетилид може лесно да бидат создадени во водени раствори поради лошата рамнотежа на растворливост.[14]
Ацетиленот има pKa од 25, ацетиленот може да биде депротониран со супербаза за да образува ацетилид:[14]
Различни органометални[15] и неорганско[16] реагенси се ефикасни.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
