From Wikipedia, the free encyclopedia
Avena sativa (binomen a Carolo Linnaeo anno 1753 statutum),[1] Latinitate classica avena, est species plantarum florentium generis Avenae et familiae Poacearum. Illius generis, ex Europa et Asia necnon Africa boreo-orientali oriundi, species fere tres ab hominibus cultae sunt quarum omnium A. sativa est celeberrima. Hodie inter cerealia principalia una cum tritico aestivo et hordeo recipitur in zonis temperatis regionibusque satis humidis, per exemplum in Europa boreo-occidentali. Ibi locis nonnullis melius quam triticum viget. Victuale humanum nutrimentumque animalibus energeticum praebet: grana enim proteina circiter 15-16%, lipida circiter 8% continent.[2]
| Valor nutritivus per 100 g | |
|---|---|
| Vis nutritivus | 1628 kJ |
| Carbohydrata | 66.3 g |
| Fibrum | 10.6 g |
| Pingue | 6.9 g |
| Proteinum | 16.9 g |
| Thiaminum | 0.763 mg (59%) |
| Riboflavinum | 0.139 mg (9%) |
| Niacinum | 0.961 mg (6%) |
| Acidum pantothenicum | 1.349 mg (27%) |
| Folatum | 56 μg (14%) |
| Calcium | 54 mg (5%) |
| Ferrum | 5 mg (40%) |
| Magnesium | 177 mg (48%) |
| Manganum | 4.9 mg (245%) |
| Phosphorus | 523 mg (75%) |
| Kalium | 429 mg (9%) |
| Zincum | 4 mg (40%) |
| β-glucan | 4 g |
| Valores per centum secundum normas CFA Fons: USDA Nutrient Database | |
Varietates cultivatae speciei A. sativae omnes hexaploidae sunt et re geneticá stricte cognatae cum stirpibus silvestribus nonnullis hexaploidibus saepe sub speciebus A. sterili L. et A. fatua L. ordinatis. Sed aliae species generis Avenae aut diploidae aut tetraploidae sunt. Stirpes hexaploidae omnes, tam silvestres quam cultivatae, inter se fertiles hybridas naturá interdum producunt: oportet igitur has avenas silvestres in speciem singulam A. sativa comprehendere, quae ab aliis generis Avenae speciebus omnibus tam chromosomis quam reproductione sua distinguitur.[3]
Stirpes silvestres (rectius A. sativa subsp. fatua (L.) Thell. et A. sativa subsp. sterilis (L.) De Wet appellandae) inter se formá spicae et grani differunt. Avenae steriles crebrissime ad litora Mediterranea gignuntur a Maroco orientem versus et usque ad montes Zagrii Iraniae, ubi saepe iuxta stirpes tritici et hordei silvestres florent. Sterilium varietas spicis parvis distingui potest, a quibusdam sicut species a se ipsa recognita, nomine A. ludoviciana Dur..; exstat et varietas spicis maioribus, cui nomen speciale A. macrocarpa Moench olim illegitime datum est. Avenae fatuae potius in regionibus humidioribus et frigidioribus crescunt et per loca montana. Avenae et fatuae et steriles saepissime sicut malae herbae in agris tritici hordeique reperiuntur.[4]
In effossionibus archaeologicis locorum neolithicorum et aetatis aëneae Asiae occidentalis Mediterraneique orientalis signa cultivationis avenae nullibi reperiuntur, quamquam avenae steriles ibi pro certo crescebant: grana enim huius stirpis interdum inter vestigia frumentorum reperiuntur, sed silvestria. Vestigia avenarum domesticatarum, spicis non fragilibus, granis crassioribus, primum e locis archaeologicis mediae Europae effossa sunt neque ante millennium II a.C.n., per exempla in Helvetia aevi neolithici tardioris, in Saxonia Inferiori, in Cechia et Slovacia millennii I a.C.n. Avena igitur minime inter fruges conditrices lunae fertilis Asiaeque occidentalis ad usum humanum accommodata est. Ibi inter malas herbas provenit. Agricultura iuxta litora Mediterranei et per meridianam mediamque Europam millenniis insequentibus permeanti, avena ibi (et praecipue in regionibus septentrionalibus humidioribus) inter fruges secundarias recepta est.[5]
Stirpes cultivatae ab auctoribus nonnullis in tres species dividuntur, videlicet Avena sativa L., A. byzantina K.Koch et A. nuda L., sed distinctionibus minimis: omnes inter se fertiles sunt.[6]
Messis avenaria mundialis sic enumeratur: anno 2012/2013 in Unione Europaea tonnae 7 999 000 collectae sunt, in Russia 4 027 000, in Canada 2 812 000, in Australia 1 115 000 et in Civitatibus Foederatis 929 000; in orbe terrarum omni tonnae 21 391 000 (sed anno 2009/2010 tonnae 23 419 000).[7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
