სტატიაში წარმოდგენილია ირანის მეფეების სია უძველესი დროიდან 1979 წლამდე .
მიდიის იმპერია, ძვ.წ 728–550
- დაიუკუ, 728–675
- ფრაორტი, 675–653
- მედიუსი, 653–625
- უვახშატრა, 625–585
- ასტიაგე, 585–550
მიდიის იმპერია გაანადგურა აქემენიდების იმპერიამ , ამიტომაც შეწყდა მიდიის მონარქების დინასტია
აქემენიდების იმპერია, ძვ.წ 550–330 پادشاهان هخامنشی
მეტი ინფორმაცია კიროს დიდის შთამომავლები, არიარამნას შთამომავლები ...
| კიროს დიდის შთამომავლები |
არიარამნას შთამომავლები |
|
|
- არიარამნა, თეისპერის შვილი , სპარსეთის მეფე. მისი მეფობა ეჭვს იწვევს.
- არშამა, არიარამნას შვილი, სპარსეთის მეფე 550, გარდაიცვალა 520. მისი მეფობა ეჭვს იწვევს.
- ჰისტასფენი სპარსეთის ერთ-ერთი პროვინციის სატრაპი . მისი შვილია დარიოს I დიდი.
|
დახურვა
- კიროს II დიდი დააარსა აქემენიდების იმპერია და მეფობდა 550–530 წლებში.
- კამბისე II (კამბისე III), მეფობდა 530–522.
- ბარდია, კიროს II-ის ვაჟი . მეფობდა 522.
- დარიოს I დიდი, ჰისტასფენის შვილი, მეფობდა 521–486.
- ქსერქსე I დიდი, მეფობდა 486–465.
- არტაქსერქსე I, მეფობდა 464–424.
- ქსერქსე II, მეფობდა 424.
- სეკუდიანი, მეფობდა 424–423.
- დარიოს II, მეფობდა 423–404.
- არტაქსერქსე II, მეფობდა 404–358 (ნახეთ ასევე ქსენოფონტი).
- არტაქსერქსე III, მეფობდა 358–338.
- არსეს IV, მეფობდა 338–336.
- დარიოს III, დარიოს II-ის შვილიშვილი, მეფობდა 336–330.
- ართექსერქსე V ბესსი, დარიოს III-ის შვილი. იმპერიის უკანასკნელი ფორმალური მმართველი. მეფობდა 330–329.
აქემენიდების იმპერია გაანადგურა ალექსანდრე მაკედონელმა .
არგეადების დინასტია, ძვ.წ 330–310
სელებკიდების დინასტია დასრულდა, მაშინ როდესაც პართიამ დაიპყრო სელევკეიდების სირიის ტერიტორია. სელევკეიდების ტერიტორიას განაგებდნენ პართიის შაჰები არშაკიდების დინასტიიდან.
პართიის იმპერია
კასპიის ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთით შეიქმნა სახელმწიფო , რომლის სათავეში არშაკიდების დინასტია იყო . პართიის სახელმწიფო სწორედ მაშინ წარმოიქმნა როდესაც ალექსანდრე მაკედონელის უზარმაზარი იმპერია დაინგრა .III საუკუნის დასაწყისისთვის პართია საკმაოდ დასაუსტებული იყო . პართია გაანადგურა სასანიდების იმპერიამ 224 წელს.
სასანიდების იმპერია, 224–651
- არდაშირ I, 224 - 241
- შაფურ I, 241–272, მეფე ირანის და ანირანის
- ჰორმიზდ I, 272–273
- ბაჰრამ I, 273–276
- ბაჰრამ II, 276–293
- მაჰრამ III 293
- ნარსე, 293–302
- ჰორმიზდ II, 302–310
- შაპურ II, 310–379
- არტაშირ II, 379–383
- შაპურ III, 383–388
- ბაჰრამ IV, 388–399
- იეზდიგერდ I, 399–420
- ბაჰრამ V, 420–438
- იეზდიგერდ II, 438–457
- ჰორმიზდ III, 457–459
- პეროზ I, 457–484
- ბალაში, 484–488
- კავად I, 488–531
- ხოსრო I, 531–579
- ჰორმიზდ IV, 579–590
- ხოსრო II, 590–628
- ბაჰრამ VI, 590–591
- ბისტამი, 591–592
- ჰორმიზდ V 593
- კავად II, 628
- არტაშირ III, 628–630
- ფარუხან შაჰრავაზარ, 630
- ბორანდუხტი 630–631
- ჰორმიზდ VI, 631–632
- იეზდიგერდ III, 632–651
661 და 867 წლებში სპარსეთის ყველა პროვინციას განაგებდნენ არაბთა ხალიფები.
გამოეყო, 867–1029 წლებში
თეირანი და ხორესანი, 821–872
- თეჰირ I, ემირი 821–822
- თელჰეთი, 822–828
- აბდულაჰ ებნე თეჰირი, 828–844
- თეჰირ II, 844–862
- მუჰამედი, 862–872
ალავიდი, 864–928
- ჰასან იბნ ზეიდ ჰასანი, ემირი 864–884
- მუჰამედ იბნ ზეიდი, 884–900
- მუჰამედ იბნ ალი ჰუსეინი, 913–916
- ჰასან იბნ ჰგეშენ ჰასანი, 916–928
ზიარიდები, 928–1043
- მერდოვიჰი, ემირი 928–934
- ვოშმეგერი, 934–967
- ბისუთუნი, 967–976
- ქაბუსი, 976–1012
- მანუჩეჰრი, 1012–1031
- ანუშირვანი, 1031–1043
- კეიკავოსი
- გილანშეჰრი
ბუიდები, 932–1056 آل بویه
ფარსების დინასტია دیلمیان
- ემედ ოდოვლეჰ აბოლ ჰასანი, ემირი 932–939
- აზად ოდოვლეჰი, 939–982
- შარაჰ ოდოვლეჰი, 982–989
- სამსამ ოდოვლეჰი, 989–998
- ბაჰა ოდოვლეჰი, 998–1012
- სულთან ოდოვლეჰი, 1012–1024
- ემედ ოდოვლეჰ აბუ ქალიჯერი, 1024–1048
- მელიქ აბუ ნასრ ხოსრავ ფირუზი, 1048–1055
ხუზისტანის და ქერმენის დინასტია
- მოეზ ოდოვლეჰი, 932–966
- აზად ოდოვლეჰი, 966–977
- აზადო ოდოვლეჰი , 977–982
- ბაჰა ოდოვლეჰი, 989–1012
- სულთან ოდოვლეჰი, 1012–1021
- აბუ ქელიჯარ მარზბანი, 1043–1048
- გავანი ოდოვლეჰი, 1012–1028
- აბუ მანსურ ფულედ სოტონი, 1048–1056
ისპაჰანის და ჰამადანის დინასტია
- როკნი ოდოვლეჰი, Sultan 932–976
- მოაიედი ოდოვლეჰი, 976–983
- ფაქჰრი ოდოვლეჰი, 976–997
- მეჯდი ოდოვლეჰი, 997–1029
- შამსი ოდოვლეჰი, 997–1021
- სამა ოდოვლეჰი, 1021–1023
სეფარიდები 861–1002, صفاریان
- იაგუბ სეფარი
- აბუ იუსუფ იაკობ იბნ ლაისი, ემირი 861–878
- ემრ ოებნ ლაისი, 878–900
- აბოლ ჰასან თეჰერ იბნ მუჰამედ იბნ ამრო იბნ ლაისი, 900–908
- ლაის იბნ ალი იბნ ლაისი, 908–910
- აბუ ალი მუჰამედ იბნ ალი იბნ ლაისი, 910–910
- აბუ ჯაფარ აჰმად იბნ მუჰამედ იბნ ქელფი, 923–963
- აბუ აჰმედ ქელიფ იბნ აჰმედი, 963–1002
სამანიდები , 892–998 سامانیان
- ისმაილ I, ემირი 892–907
- აჰმადი, 907–913
- ნესრ II, 913–942
- ნუჰ I, 942–954
- ადოლმალეჰი I, 954–961
- მანსორი I, 961–976
- ნუჰ II, 976–996
- მანსორი II, 996–998
- ადოლმალეჰი II, 998–998
- ისმაილ II
ღაზნევიდები, 997–1186 غزنویان
- მაჰმუდი, სულთანი 997–1030
- ჯალალ ოდველეჰ აბუ აჰმად მუჰამედ იბნ მაჰმუდი, 1030–1030
- შაჰაბ ოდველეჰ აბუ მასუდ იბნ მუჰამედი, 1030–1040
- შაჰაბ ოდველეჰ აბოლფაზ მოდუდ იბნ მასუდი, 1040–1049
- ბაჰა ო დოვლეჰ აბოლ ჰასან ალი იბნ მასუდი, 1049–1049
- აზად ოდველეჰ აბუ მანსუდ აბოლ რაშიდ იბნ მაჰმუდ იბნ საბოქთიენი, 1049–1052
- ჯამალ ოდველეჰ აბოლფაზ ფაროქჰაზად იბნ მასუდ იბნ მაჰმუდ, 1052–1059
- ზაჰერ ოდველეჰ აბოლ მაზაფარ იბრაჰიმი, 1059–1098
- ალა ოდველეჰ აბუ საიდ მასუდ იბნ იბრაჰიმი, 1098–1115
- სულთან ოდველეჰ აბოლ ფაზ არსალან შაჰი, 1115–1117
- იემენ ოდველეჰ აბოლ მაზაფარ ბაჰრამ შაჰ იბნ მასუდ, 1117–1153
- ტაჯ ოდველეჰ აბოლ შოჯა ხოსრო საჰ იბნ ბაჰრა შაჰ, 1153–1160
- სარაჯა ოდვალეჰ აბოლმოლოქ ზოსრო მელიქ იბნ ხოსრო შაჰ, 1160–1186
სელჯუკები, 1029–1194 سلجوقیان
- თოღრული (თოღრულ ბეგი), სულთანი 1037–1063
- ალფ არსლანი 1063–1072
- მელიქ-შაჰი 1072–1092
- ნასარ ად დინი მაჰმუდ I 1092–1094
- რუქნ ად დინი ბერქიყარუქი 1094–1105
- მუიზ ად დინი მელიქ შაჰ II 1105
- გიეზ ად დინი მუჰამედ I (მუჰამედი) 1105–1118
- მუიზ ად დინი აჰმედ სელჯუკი 1097–1157
- მუჰამედ II 1118–1131
- დაუდი (დავიდი) 1131–1132
- თოღრულ II (თოღრულ ბეგი) 1132–1134
- მესუდ I 1134–1152
- მელიქ შაჰ III 1152–1153
- მეჰმედ II (მუჰამედ II) 1153–1160
- სულეიმან შაჰი 1160–1161
- არსლან შაჰი 1161–1176
- თოღრულ III (ღოღრულ ბეგ III) 1176–1194
დაიყო, 1194–1256 წლებში
ხვარაზმელების იმპერია , წარმოიშვა ზერბაიჯანში . ხვარაზმელებმა დაიპყრეს ირანი და ცენტრალური აზია.
- გოთბ ალ დინი მუჰამედ I , შაჰი (1096–1128)
- ალალ ალ დინ აბულ მოზაფარი აზიზ იბნ გოთბ ალ დინ იბნ მუჰამედი (1128–1156)
- თაჯ ალ დინ აბოლფაზ I ილ არსალნი (1156–1171)
- თალაჯ ად დინ მაჰმუდ სულთანშაჰ იბნ I არსლანი (1171–1172)
- მუჰამედ II (ალა ად დინ თექეშ იბნ I არსლანი) (1172–1199)
- სულთანი ჯალალ ედ დინ მუჰამედ იბნ ალედინ თექეში, (1199–1220)
- ჯალალ ედ დინ მანგუბერნი იბნ ალ დინ მუჰამედი (1220–1230)
ხვარაზმელთა სახელმწიფო დაიპყრო მონღოლების იმპერიამ.
ილხანატი, 1256–1380 ایلخانان
მონღოლთა იმპერიის დაშლის შემდეგ ჩამოყალიბდა , რამდენიმე მონღოლური სახელმწიფო რომელთაგანაც ერთ-ერთი იყო ილხანთა სახელმწიფო .
- ჰულუგუ ,დიდი ყაენის ძმა, 1256–1265
- აბაქა ხანი , 1265–1282
- სულთან აჰმედ თექუდერ იბნ ჰულუგუ, 1282–1284
- არღუნ ნოინ იბნ აბექა, 1284-1291
- გაუხათუ იბნ აბექა, 1291–1295
- ბაუდუ, 1295
- ჰასან ხან იბნ არღუნი, 1295–1304
- ოლჯაითუ ხოდა ბენდეჰ იბნ არღუნი, 1304–1316
- აბუ საიდი ბაჰადორ ხან იბნ ოლჯაითუ, 1316–1335 (last of Chinggisid il-khans)
- არფა ქეუდი, 1335–1336
- მუსა, 1336–1353
- მაჰმუდი, 1337–1338
- სეთი ბეგი, ოლჯაითუს ქალიშვილი, 1338–1340
- ჯაჰან თემური, 1338–1339
- სულეიმან ხანი, 1340–1344
- თოღრუ თემური, 1335–1352
- ანუშირვანი, 1343–1355
ილხანთა სახელმწიფოს დაშლის შემდეგ , წარმოიშვა ახალი სახელმწიფოები , მათგან ერთ-ერთი იყო ახალი მონღოლური სახელმწიფო თემურიდების იმპერია . იმპერიის დამაარსებელი იყო თემურლენგი.
მუზაფარიდების დინასტია, 1314–1393 مظفریان
- მუბერიზ ად დინ მუჰამედ იბნ ალ მუზაფარი, ემირი 1314–1358
- აბულ ფავარის ჯამალ ად დინ შაჰ სუჯა, 1335–1364
- ქუთბ ალ დინ შაჰ მაჰმუდ (ისპაჰანი) , 1358–1366 (გარდაიცვალა. 1375)
- აბულ ფავარის ჯამალ ად დინ შაჰ სუკა , 1366–1384 (მეორედ გამეფება)
- მუჯაჰიდ ად დინ ზაინ ალ აბადინ ალი, 1384–1387
1387 წელს თემურ ლენგმა დაიპყრო მუზაფარიდების დედაქალაქი ისპაჰანი.
- იმად ად დინ სულთან აჰმედი (მხოლოდ ქერმენში), 1387–1391
- მუბარიზ ად დინ შაჰ იაჰია (მხოლოდ შირაზში), 1387–1391
- სულთან აბუ იშაქი (მხოლოდ სარაჯანში), 1387–1391
- შაჰ მანსური (მხოლოდ ისპაჰანში), 1391–1393
თემურიდების დინასტია, 1380–1507
- თემური ("თემურლენგი"), 1369–1405, ნომინალურად მართავდა ჩაღათას ხანატი
თემურ ლენგის გარდაცვალების შემდეგ იმპერია დასუსტდა.
- პირ მუჰამედი, თემურ ლენგის შვილიშვილი, 1392-1407, მართავდა კანდაგარს
- მირან შაჰი, თემურ ლენგის შვილი, 1405–1408, მართავდა აზერბაიჯანს
- რუსთემი, 1405–1409, მართავდა არაბეთს
- ქალილ სულთანი, მირან შაჰის შვილი, 1405–1409, მართავდა სამარყანდს
- შაჰ რუჰი, თემურ ლენგის შვილი, 1405–1447,მართავდა მარევარნახს
- აიალი, 1414, წინააღმდეგობა გაუწია შაჰ რუჰიმ
- აილანკარი, 1414–1415, წინააღმდეგობა გაუწია შაჰ რუჰიმ
- ბაიქარი, 1409–1412, მართავდა ფარსს
- ისკანდარი, 1412–1414, მართავდა ფარსს, აზერბაიჯანს & არაბეთს
1410 წელს თურქმანულმა ურდომ ყარა-ყოიუნლუმ (შავბატკნიანელები) დაიპყრეს ბაღდადი და იქ დააარსეს , მათი დედაქალაქი . თემურიდების დინასტია პრაქტიკულად დაშლილი იყო სხვადასხვა ნაწილად .
- ულუგუ ბეგი, შაჰ რუჰის შვილი, 1447–1449
მარევარახნის მმართველები:
- ადბ ალ ლატიფი, ულუგუ ბეგის შვილი, 1449–1450
- აბდულა მირზა, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1450–1451
- აბუ საიდ იბნ მუჰამედი, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1451–1469, მართავდა ასევე ხორასანს 1459 წელს
ხორასანის მმართველები:
- ბაბურ იბნ ბაისუნკური, შაჰ რუჰის შვილიშვილი, 1449–1457
- შაჰ მაჰმუდი, ბაბურის შვილი, 1457
- იბრაჰიმი, 1457
- ჯაჰან შაჰი, შავ ბატკნიანი თურქმანების ლიდერი, 1457–1458
აბუ საიდი, შავ ბატკნიანი თურქმანების ლიდერი.
სამარყანდის მმართველები:
- სულთან აჰმადი, აბუ საიდის შვილი, 1469–1494
- სულთან მუჰამედი, აბუ საიდის შვილი, 1494–1495
- მასუდი, 1495
- სულთან ბეისუნგური, 1495–1497
- სულთან ალი მირზა 1495–1500
დაიპყრო უზბეკებმა
ჰერათის მმართველები:
- სულთან მუჰამედი, აბუ საიდის შვილი, 1469
- ჰუსეინ ბეიქარეჰი, 1469–1506
- ბედი ალ ზამანი, ჰუსეინის შვილი, 1506–1507
დაიპყრო უზბეკებმა
თანამედროვე ირანის მონარქების მმართველობა იწყება 1502 წლიდან როდესაც ქვეყნის სათავეში მოდიან სეფიანელები.
სეფიანთა დინასტია, 1502–1736 صفویه
- სეფიანთა გვარი
- მარაშ-სეფიანთა გვარი
- შაჰ აჰმედ მერაში 1726–1728
- სეფიანთა გვარი
- სეფიანთა გვარი
- სულთნები სეფიანთა გვარიდან
- ისმაილ III 1750 პირველი მეფობა
- უცნობი გვარი
- მუჰამედ ჰუსეინ შაჰი III 1750 –1757 მხოლოდ მაზანდარანში. გადააყენეს 1757.
- სულთნები სეფიანთა გვარიდან
- ისმაილ III 1752–1761 მეორედ მეფობა
- უცნობი სულთნები სეფიანთა გვარიდან
- მუჰამედ შაჰი 1786 წელს ის დაქორწინდა ისმაილ III-ის ქალიშვილზე.
ჰოტაკების დინასტია , 1722-1729
- მირ მაჰმუდ ჰოტაკი 1722–1725
- აშრაფ ხან ჰოტაკი 1725–1729
აფშარიდების დინასტია, 1736–1797 دودمان افشار
ზენდების დინასტია, 1750–1794 دودمان زند
ირანში არეულობით და ქაოსით ისარგებლა , ზენდების დინასტიამ და ქვეყნის სათავეში მოექცა .
ყაჯარების დინასტია, 1794–1925 دودمان قاجار
მეტი ინფორმაცია პორტრეტი, სახელი ...
დახურვა
ფეჰლევიანთა დინასტია, 1925–1979 دودمان پهلوی
მეტი ინფორმაცია პორტრეტი, სახელი ...
| პორტრეტი |
სახელი |
მმართველობის დასაწყისი |
მმართველობის დასასრული |
კავშირი წინამორბედთან |
|---|
| align="center" | align="center"|რეზა ფეჰლევი | 1925 წლის 15 დეკემბერი | 1941 წლის 16 სექტემბერი | • ფეჰლევიანთა დინასტიის დამაარსებელი |
| align="center" | align="center"|მოჰამედ რეზა ფეჰლევი' | 1941 წლის 16 სექტემბერი | 1979 წლის 11 თებერვალი | • ირანის უკანასკნელი შაჰი . |
დახურვა
1979 წლის რევოლუციის შედეგად. ირანში დაემხო შაჰის ხელისუფლება და ქვეყანაში დამყარდა ისლამური რესპუბლიკა
მესოპოტამიელი მეფეების პირველი დინასტია.
ჰატენაში იყო სრულიად მესოპოტამიის მეფე.
გირ-ნემა I-მა და მისმა მემკვიდრეებმა დაამკვიდრეს საშქერების დინასტია.
მარ ბიტ აპლა უსური , სრულიად ბაბილონის მეფე.
Orders & dates of the kings of the Humban-Tahrid dynasty are prepared based on these articles: Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.)
Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU , 2000.)
Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004
The Cambridge Ancient History. Vol. I.2.
Vallat , Francois. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.
Vallat , Francois. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301-313.London/New York , 1998.Dynasty
.jpg)
