ვოლფრამი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ვოლფრამი[1][2] (ლათ. Wolframium; ქიმიური სიმბოლო — ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეექვსე პერიოდის, მეექვსე ჯგუფის (მოძველებული კლასიფიკაციით — მეექვსე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, VIბ) ქიმიური ელემენტი. მისი ატომური ნომერია 74, ატომური მასა — 183.84, tდნ — 3422 °C, tდუღ — 5930 °C, სიმკვრივე — 19.25 გ/სმ3. ღია ნაცრისფერი ძნელდნობადი მძიმე ლითონი. ბუნებრივი ვოლფრამი შედგება ხუთი (, , , და ) სტაბილური იზოტოპის ნარევისაგან. 1781 წელს შვედმა ქიმიკოსმა კ. შეელემ მინერალ ტუნგსტენიდან, რომელსაც მოგვიანებით შეელიტი უწოდეს, გამოყო ვოლფრამი სახით. 1783 წელს ესპანელმა ქიმიკოსებმა — ძმებმა დ'ელიუარებმა მინერალ ვოლფრამიტიდან გამოყვეს , ამ უკანასკნელის ნახშირით აღდგენისას მიიღეს ლითონი, რომელსაც ვოლფრამი უწოდეს. მიეკუთვნება გარდამავალ ლითონებს. ის ძირითდად გამოიყენება მეტალურგიაში როგორც ძნელადდნობადი მასალების საფუძველი. ის ყველაზე ძნელადლღვობადია, სტანდარტულ პირობებში და ქიმიურად მდგრადია.
ვოლფრამი |
74W |
183.84 |
4f14 5d4 6s2 |
ზოგადი თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა | ღია ნაცრისფერი ძნელდნობადი მძიმე ლითონი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სტანდ. ატომური წონა Ar°(W) |
183.84±0.01 183.84±0.01 (დამრგვალებული) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვოლფრამი პერიოდულ სისტემაში | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 74 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჯგუფი | 6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | 6 პერიოდი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | d-ბლოკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Xe] 4f14 5d4 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 32, 12, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
3422 °C (3695 K, 6192 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
5930 °C (6203 K, 10706 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 19.25 გ/სმ3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ლ.წ.) | 17.6 გ/სმ3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 52.31 კჯ/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აორთქ. კუთ. სითბო | 774 კჯ/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური თბოტევადობა | 24.27 ჯ/(მოლი·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ნაჯერი ორთქლის წნევა
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | −4, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროუარყოფითობა | პოლინგის სკალა: 2.36 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 139 პმ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 162±7 პმ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური მოცულობა | 18.7 სმ3/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვოლფრამის სპექტრალური ზოლები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | პირველადი ნუკლიდების სახით | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | კუბური მოცულობაცენტრირებული | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბგერის სიჩქარე | 4620 m/s (ო. ტ.) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თერმული გაფართოება | 4.5 µმ/(მ·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თბოგამტარობა | 173 ვტ/(მ·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნიტური ამთვისებლობა | 6995590000000000000♠+59.0×10−6 სმ3/მოლ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იუნგას მოდული | 411 გპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
წანაცვლების მოდული | 161 გპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დრეკადობის მოდული | 310 გპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პუასონის კოეფიციენტი | 0.28 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოოსის მეთოდი | 7.5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვიკერსის მეთოდი | 3430–4600 მპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბრინელის მეთოდი | 2000–4000 მპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი | 7440-33-7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სახელწოდება მომდინარეობს | "W": from Wolfram, originally from Middle High German wolf-rahm 'wolf's foam' describing the mineral wolframite | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმომჩენი და პირველი მიმღებია | Juan José Elhuyar and Fausto Elhuyar[7] (1783) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სახელი დაარქვა | Torbern Bergman (1781) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვოლფრამის მთავარი იზოტოპები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |