Mantua
comuna italiana From Wikipedia, the free encyclopedia
Mantua[1] (Mantova en italiano, Mäntua no dialecto mantuano e Māntva no dialecto emiliano) é unha cidade italiana, capital da provincia homónima na Lombardía. Ten unha poboación 48.364 habitantes (2021), que se duplica contando os arredores, pasando dos 100.000 habitantes.
Mantova (it)  | |||||||||||
| |||||||||||
| Localización | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| País | Italia | ||||||||||
| Rexión | Lombardía | ||||||||||
| Provincias | Provincia de Mantua | ||||||||||
| Capital de | Marca de Mântua (pt)  (1433–1530)Ducado de Mântua (pt) (1530–1786)province of Mantua (en) (1786–1791)Mantua State (en) (1791–1797)Mincio Department (en) (1797–1814)province of Mantua (en) (1815–1868)Provincia de Mantua (1868–) | ||||||||||
| Poboación | |||||||||||
| Poboación | 48.653 (2023) (762,47 hab./km²) | ||||||||||
| Lingua oficial | lingua italiana | ||||||||||
| Xeografía | |||||||||||
| Parte de | |||||||||||
| Superficie | 63,81 km² | ||||||||||
| Altitude | 19 m | ||||||||||
| Comparte fronteira con | Bagnolo San Vito (pt) San Giorgio Bigarello (en) Borgo Virgilio (en) Porto Mantovano (pt) Curtatone (pt) Roncoferraro (pt) | ||||||||||
| Datos históricos | |||||||||||
Evento clave
| |||||||||||
| Santo padrón | Anselmo de Lucca (pt) | ||||||||||
| Identificador descritivo | |||||||||||
| Código postal | 46100 | ||||||||||
| Fuso horario | |||||||||||
| Prefixo telefónico | 0376 | ||||||||||
| Identificador ISTAT | 020030 | ||||||||||
| Código catastral italiano | E897 | ||||||||||
| Outro | |||||||||||
| Irmandado con | Weingarten Charleville-Mézières Giulianova Nevers Brixen (pt) Madison Hyderabad Casale Monferrato (pt) Pushkino (pt) Oradea (pt) (2005–) | ||||||||||
| Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade | |||||||||||
| Data | 2008 (32ª Sesión) | ||||||||||
| Identificador | 1287-001 | ||||||||||
| Páxina web | comune.mantova.gov.it | ||||||||||
.svg?lang=gl)
Limita cos concellos de Bagnolo San Vito, Curtatone, Porto Mantovano, Roncoferraro, San Giorgio di Mantova e Virgilio.
En xullo 2008 o seu centro storico (cidade vella), unto a Sabbioneta, ambas as dúas unidas pola herdanza da familia Gonzaga que as converteron en dous dos principais centros do Renacemento italiano e europeo, incluíronse na lista de Patrimonio da Humanidade da UNESCO.[2][3][4] Dada a súa importancia como capital de, primeiro, o marquesado e despois Ducado de Mantua, está representada entre as catorce cidades nobres do Altare della Patria, como símbolo de "nai nobre" e precursora da posterior monarquía saboia e da unificación de Italia.[5]
En 2016, o Ministerio de Patrimonio Cultural e Actividades e Turismo concedeu a Mantua o título de capital italiana da cultura.[6] [7]
En 2017 Mantua e a súa provincia, xunto coas de Bérgamo, Brescia e Cremona, foron galardoadas como Rexión Europea da Gastronomía baixo o nome da Lombardía Oriental.[8] Mantua tamén foi a Cidade europea do deporte en 2019.[9]
Mantua está situada no sueste da Lombardía, non lonxe do Lago de Garda e da fronteira coas rexións Véneto e Emilia-Romaña. As cidades máis próximas son Verona, 40 km ao nordés, Brescia, 70 km ao noroeste e Módena, 70 km. ao sur.
Mantua está rodeada por tres lados por lagos artificiais, creados durante o século XII como sistema de defensa da cidade. Estes lagos reciben auga do río Mincio, un afluente do río Po que descende do Lago de Garda. Os tres lagos chámanse Lago Superiore, Lago di Mezzo e Lago Inferiore ("Lagos Superior", "Medio" e "Inferior", respectivamente). Un cuarto lago, o lago Pajolo, que no seu día serviu de anel de augas defensivas arredor da cidade, secou a finais do século XVIII.
- Véxase tamén: Cronoloxía de Mantua e Ducado de Mantua.
Mantua foi un asentamento insular que se estableceu por primeira vez cara ao ano 2000 a.C. nas beiras do río Mincio, que desemboca dende o Lago de Garda ata o Mar Adriático. No século VI a.C., Mantua era unha vila etrusca que, na tradición etrusca, foi refundada por Ocno.[10][11]
O nome pode derivar do deus etrusco Manto. Despois de ser conquistada polos Cenomani, unha tribo gala, Mantua foi posteriormente disputada entre a primeira e a segunda guerras púnicas contra os romanos, que atribuíron o seu nome a Manto, filla de Tiresias. Este territorio foi poboado posteriormente por soldados veteranos de Octavio Augusto. O cidadán antigo máis famoso de Mantua é o poeta Virxilio, ou Publius Vergilius Maro (Mantua me genuit), que naceu no ano 70 a.C. nunha aldea próxima á cidade que hoxe se coñece como Virgilio.[12]
Tras a caída do Imperio Romano
Despois da caída do Imperio Romano de Occidente a mans de Odoacro no 476 d.C., Mantua foi, xunto co resto de Italia, conquistada polos ostrogodos. Foi retomada polo Imperio Romano de Oriente a mediados do século VI despois da Guerra gótica pero posteriormente perdeuse de novo para os Longobardos. Foron á súa vez conquistados por Carlomagno no 774, incorporando así Mantua ao Imperio Franco. As particións do imperio (debido ao uso por parte dos francos da herdanza parcial) no Tratado de Verdún e no de Prüm levaron a que Mantua pasase á Francia media no 843, despois ao Reino de Italia no 855. En 962 Italia foi invadida polo rei Otón I de Alemaña, e Mantua converteuse así nun vasalo do recentemente formado Sacro Imperio Romano Xermánico.
No século XI, Mantua converteuse nunha posesión de Bonifacio de Canossa, marqués da Toscana. O último gobernante desa familia foi a condesa Matilde de Canossa (m. 1115), quen, segundo a lenda, mandou construír a preciosa Rotonda di San Lorenzo en 1082. A Rotonda aínda existe na actualidade e foi renovada en 2013.
Cidade Imperial Libre de Mantua
Despois da morte de Matilde de Canossa, Mantua converteuse nunha comuna libre e defendeuse enérxicamente da influencia do Sacro Imperio Romano Xermánico durante os séculos XII e XIII. En 1198, Alberto Pitentino modificou o curso do río Mincio, creando o que os mantuáns chaman "os catro lagos" para reforzar a protección natural da cidade. Tres destes lagos aínda quedan na actualidade e o cuarto, que atravesaba o centro da cidade, desecouse durante o século XVIII.
Goberno da Podestá
Desde 1215, a cidade foi gobernada baixo a podestá do poeta-estadista güelfo Rambertino Buvalelli.
Durante a loita entre os güelfos e os xibelinos, Pinamonte Bonacolsi aproveitou a caótica situación para facerse co poder da podestá en 1273. Foi declarado Capitán Xeneral do Pobo. A familia Bonacolsi gobernou Mantua durante as dúas xeracións seguintes e fíxoa máis próspera e artisticamente fermosa. O 16 de agosto de 1328, Luigi Gonzaga, funcionario da podestá de Bonacolsi, e a súa familia organizaron unha revolta pública en Mantua e forzaron un golpe de estado ao último gobernante bonacolsi, Rinaldo.
Casa de Gonzaga
Ludovico Gonzaga, que fora Podestà de Mantua desde 1318, foi debidamente elixido Capitano del popolo. Os Gonzaga construíron novas murallas con cinco portas e renovaron a cidade no século XIV, porén, a situación política non resolveuse ata o terceiro gobernante da casa Gonzaga, Ludovico III Gonzaga, quen eliminou aos seus familiares e centralizou o poder para si mesmo. Durante o Renacemento italiano, a familia Gonzaga suavizou o seu dominio despótico e elevou aínda máis o nivel de cultura e refinamento en Mantua.[13] Mantua converteuse nun importante centro da arte e do humanismo renacentistas. O marqués Gianfrancesco Gonzaga trouxera a Vittorino da Feltre a Mantua en 1423 para abrir a súa famosa escola humanista, a Casa Giocosa.
Isabella d'Este, marquesa de Mantua, casou con Francesco II Gonzaga, marqués de Mantua en 1490. Cando se trasladou a Mantua desde Ferrara (era filla do Duque Ercole o gobernante de Ferrara) creou o seu famoso studiolo primeiro no Castello di San Giorgio para o que ela encargou pinturas a Mantegna, Perugino e Lorenzo Costa. Máis tarde trasladou o seu estudio á Corte Vecchia e encargou dous cadros a Correggio para unilos aos cinco do Castello di San Giorgio. Era infrecuente que unha muller tivese un studiolo na Italia do século XV dado que se consideraban espazos masculinos. Isabella era unha coleccionista vociferante e tal era a súa reputación que Niccolò da Corregio chamoulle "la prima donna del mondo".
Mediante un pago de 120.000 floríns de ouro en 1433, Gianfrancesco I foi nomeado marqués de Mantua polo Emperador Sexismundo, cuxa sobriña Bárbara de Brandeburgo casou co seu fillo, Ludovico. En 1459, o Pío II, papa celebrou o Concilio de Mantua para proclamar unha cruzada contra os Turcos. Baixo Ludovico e os seus herdeiros, o famoso pintor renacentista Andrea Mantegna traballou en Mantua como pintor da corte, producindo algunhas das súas obras máis destacadas.
Ducado de Mantua
O primeiro duque de Mantua foi Federico II Gonzaga, quen adquiriu o título do emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico [Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico[|Carlos V]] en 1530. Federico encargou a Giulio Romano para construír o famoso Palazzo Te, na periferia da cidade, e mellorou grandemente a cidade. A finais do século XVI, Claudio Monteverdi chegou a Mantua desde a súa Cremona natal. Traballou para a corte de Vincenzo I Gonzaga, primeiro como cantante e violista, logo como director musical, casando coa cantante da corte Claudia Cattaneo en 1599.
De Gonzaga a Habsburgo
En 1627, a liña directa da familia Gonzaga chegou ao seu fin co vicioso e débil Vincenzo II, e Mantua declinou lentamente baixo os novos gobernantes, os Gonzaga-Nevers, rama francesa menor da familia. En 1630 estalou a Guerra de Sucesión de Mantua, e un exército do Imperio de 36.000 mercenarios Lansquenetes asediaron Mantua, levando consigo a peste. Ferdinand Carlo IV, un gobernante inepto, cuxo único interese era a celebración de festas e espectáculos teatrais, aliouse con Francia na Guerra de Sucesión. Despois da derrota francesa, refuxiouse en Venecia e levou consigo mil cadros. Á súa morte en 1708, o duque de Mantua foi declarado deposto e a familia Gonzaga perdeu Mantua para sempre en favor dos Habsburgo de Austria.
Baixo o dominio austríaco, Mantua gozou dun renacemento e durante este período construíronse a Real Academia de Ciencias, Letras e Artes, o Teatro Científico e numerosos pazos.
Guerras napoleónicas
En 1786, dez anos antes da campaña de Napoleón Bonaparte en Europa, o ducado austríaco de Mantua uniuse brevemente co ducado de Milán ata 1791.
O 4 de xuño de 1796, Mantua foi o asediada polo exército de Napoleón como un movemento contra Austria, que se unira á Primeira Coalición contra Francia. Os intentos austríacos e rusos de romper o sitio fracasaron, pero foron capaces de espallar as forzas francesas o suficientemente como para que o cerco fose abandonado o 31 de xullo. Despois de desviar as forzas francesas a outro lugar, os franceses retomaron o asedio o 24 de agosto. A principios de febreiro de 1797, a cidade rendeuse e a rexión pasou baixo a administración francesa. Dous anos máis tarde, en 1799, a cidade foi reconquistada polos austríacos tras o Asedio de Mantua (1799).
Máis tarde, a cidade pasou de novo ao control de Napoleón e pasou a formar parte do Reino de Italia de Napoleón. En 1810 Andreas Hofer foi fusilado na Porta Giulia, unha porta da cidade en Borgo di Porto (Cittadella) por liderar a insurrección no Condado do Tirol contra Napoleón.
Reino da Lombardía-Venecia
Despois do breve período de dominio francés, Mantua regresou a Austria en 1814, converténdose nunha das cidades fortaleza do Cuadrilátero no norte de Italia. Baixo o Congreso de Viena (1815), Mantua converteuse nunha provincia do Reino da Lombardía–Venecia do Imperio austríaco. A axitación contra Austria, porén, culminou cunha revolta que durou de 1851 a 1855, pero finalmente foi reprimida polo exército austríaco. Un dos episodios máis famosos do Risorgimento italiano tivo lugar no val do Belfiore, onde un grupo de rebeldes foi aforcado polos austríacos.
Unificación de Italia
Na Batalla de Solferino (Segunda Guerra de Independencia de Italia) en 1859, o Piamonte-Sardeña da Casa de Savoia púxose ao lado do emperador francés Napoleón III contra o Imperio austríaco. Tras a derrota de Austria, Lombardía cedeuse a Francia, quen trasladou Lombardía a Piamonte-Sardeña a cambio de Niza e Savoia.
Mantua, aínda que unha provincia constituínte da Lombardía, aínda permaneceu baixo o Imperio austríaco xunto con Venecia. En 1866, a Confederación Alemá do Norte liderada por Prusia púxose do lado do recentemente establecido Reino de Italia liderado polo Piamonte contra o Imperio Austríaco na Terceira Guerra de Independencia de Italia. A rápida derrota de Austria levou á súa retirada do Reino de Venecia (incluíndo a capital, Venecia). Mantua volveu conectar coa rexión da Lombardía e incorporouse ao Reino de Italia.
![Thumb](#/media/Ficheiro:Museo_diocesano_"Francesco_Gonzaga",_Mantua.jpg)
Os Gonzaga protexían as artes e a cultura, e foron anfitrións de varios artistas importantes como Leone Battista Alberti, Andrea Mantegna, Giulio Romano, Donatello, Peter Paul Rubens, Pisanello, Domenico Fetti, Luca Fancelli e Nicolò Sebregondi. Aínda que moitas das obras mestras foron dispersas, o valor cultural de Mantua é, non obstante, sobresaínte, e moitos dos edificios patricios e eclesiásticos de Mantua son exemplos singularmente importantes da arquitectura italiana.
Os principais puntos de referencia inclúen:
- Palazzo Te (1525–1535) palacio semi-rural de Giulio Romano[14] (que viviu en Mantua nos seus últimos anos) no estilo Renacemento maduro, con algúns indicios de manierismo post-Rafaeliano. Foi a vila residencial de verán de Frederico II de Gonzaga. Alberga o Museo Cívico (coas doazóns de Arnoldo Mondadori, un dos editores italianos máis importantes, e de Ugo Sissa, arquitecto mantuán que traballou en Iraq de onde trouxo de volta importantes obras de arte de Mesopotamia)
- Palazzo Ducale, famosa residencia da familia Gonzaga, formada por unha serie de edificios, patios e xardíns[14] reunidos arredor do Palazzo del Capitano, a Magna Domus e o Castelo de San Xurxo coa Camera degli Sposi, unha sala pintada ao fresco por Andrea Mantegna.
- A Basílica de Sant'Andrea comezouse en 1462 segundo os deseños de Leon Battista Alberti pero só se rematou no século XVIII cando se construíu a gran cúpula deseñada por Filippo Juvarra.
- Duomo (Catedral de San Pedro Apóstolo)
- Rotonda di San Lorenzo
- Teatro Bibiena, tamén coñecido como Teatro Científico, deseñado por Antonio Bibiena en 1767–1769. Inaugurado oficialmente o 3 de decembro de 1769 e o 16 de xaneiro de 1770, Wolfgang Amadeus Mozart, de trece anos, tocou un concerto.
- Igrexa de San Sebastiano
- Palazzo Vescovile ("Palacio dos Bispos")
- Palazzo degli Uberti
- Palazzo d'Arco, un palacio neoclásico levantado pola familia nobre homónima de Trento a partir de 1746. Alberga un museo e unha galería de pintura con obras de Bernardino Luini, Alessandro Magnasco, Frans Pourbus o Mozo, Anthony van Dyck e un ciclo de pintura de Giuseppe Bazzani.
- "Torre della Gabbia" ("Torre da gaiola")
- Palazzo del Podestà, Mantua
- Palazzo della Ragione coa Torre dell'Orologio
- Palazzo Bonacolsi
- Palazzo Valenti Gonzaga, un exemplo de arquitectura e decoración barrocas, con frescos atribuídos ao pintor flamengo Frans Geffels. A fachada do palacio deseñouna Nicolò Sebregondi.
- Casa del Mercato, un edificio renacentista con frescos deseñado por Luca Fancelli en 1462 e usado posteriormente por Andrea Mantegna.
- Casa de Mantegna, fronte á igrexa de San Sebastiano. Foi construído polo artista homónimo a partir de 1476, e ten planta cun patio interior circular incluído dentro dun edificio exterior cadrado. Agora úsase para exposicións temporais.
- Museo diocesano Francesco Gonzaga, museo de arte con obras de arte sacra, armaduras, moedas, tapices, cerámica, pintura antiga e contemporánea.
- Santa Paola, igrexa construída a principios do século XV por vontade da Marquesa Paola Malatesta, esposa de Francesco I. Na súa construción colaboraron arquitectos como Luca Fancelli e Giulio Romano. Alberga as tumbas de cinco membros da familia Gonzaga, entre elas as de Paola e de Francesco II.
- Santa Maria del Gradaro, igrexa construída a partir de 1256 no lugar onde, segundo a tradición, foi enterrado San Longino. En 1772 converteuse en tenda, e só na década de 1950 foi reconsagrada.
Coche
Pódese chegar en coche a Mantua pola estrada A4 (Milán-Venecia) ata Verona, despois pola autoestrada A22 (Brennero-Módena). Alternativamente, pódese acceder á cidade desde Milán pola estrada estatal 415 (Milán-Cremona) ata Cremona e desde alí a estrada estatal 10 (Cremona-Mantova), ou desde Verona pola estrada estatal 62.
Ferrocarril
A estación de ferrocarril de Mantua, inaugurada en 1873, atópase nas rutas de tren de Milán-Codogno-Cremona-Mantua e Verona-Mantua-Módena. A estación é termo para tres liñas rexionais, a Cremona e a Milán, a Monselice e a Verona Porta Nuova e Módena. Trenitalia opera unha conexión diaria de alta velocidade con Roma.
Aire
O aeroporto máis próximo é Verona-Villafranca. O servizo de autobús directo desde e para a estación de tren de Mantova cancelouse o 1 de xaneiro de 2015. A conexión pública agora ofrece o autobús do aeroporto que vai dende e para a estación de tren de Verona Porta Nuova e a liña de ferrocarril Verona-Mantova.
Autobús
Os servizos de autobuses locais, urbano (dentro da área da cidade e dos suburbios) e interurbano (dentro das cidades e aldeas circundantes) son ofrecidos pola APAM.
Mantua está irmandada con:[15]
Charleville-Mézières, Francia, 1959- Nevers, Francia, 1959
Pushkin, Rusia, 1993
Weingarten, Alemaña, 1998
Madison, Estados Unidos, 2001
Ōmihachiman, Xapón, 2005
Oradea, Romanía, 2005
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
