En zooloxía, o canibalismo é o acto dun individuo dunha especie que come a todo ou unha parte dun individuo da mesma especie para alimentarse. O canibalismo é común nas interaccións ecolóxicas no reino animal e foi rexistrada en máis de 1 500 especies.[1]
Este artigo trata sobre canibalismo en animais non humanos. Para o canibalismo nas sociedades humanas véxase: Canibalismo.
O caniblismo non ocorre soamente, como antes se cría, como resultado dunha extrema escaseza de comida ou en condicióis artificiais, senón que tamén é común en condicións naturais en diversas especies.[1][2][3] O canibalismo parece ser especialmente frecuente en comunidades acuáticas, nas cales aproximadamente o 90% dos organismos presentan canibalismo nalgún momento do seu ciclo de vida. O canibalismo tampouco está restrinxido ás especies carnívoras, senón que se encontra tamén nalgunhas herbívoras e detritívoras.[2]
O canibalismo sexual é un caso especial de canibalismo no cal unha femia mata e come un macho conespecífico antes, durante ou despois da copulación. Raramente, se inverten estes papeis.[4][5] O canibalismo sexual foi detectado por exemplo nas femias de barbantesas, das arañas Latrodectus e dos escorpións, entre outros.
O canibalismo estruturado polo tamaño é aquel na que os individuos máis maduros, grandes e vellos comen a outros máis novos da súa especie. Nas poboacións estruturadas por tamaño (que están formadas por individuos de varios tamaños, idades e graos de madurez), o canibalismo pode ser responsable do 8% (no roedor Urocitellus beldingi) ao 95% (en larvas de libélulas) da mortalidade total,[6] polo que que un factor importatne na dinámica das poboacións[7] e da comunidade.[8]
O canibalismo estruturado por tamaño foi observado comunmente na ntureza en varios taxons. Un exemplo en vertebrados son os chimpancés, nos que se observou que grupos de machos adultos atacaban e comían crías en certos casos.[9][10][11]
Canibalismo filial
O canibalismo filial é un tipo específico de canibalismo estruturado polo tamaño no cal os adultos comen a súa propia proxenie.[12] Aínda que normalmente se considera que consiste en que os pais coman os fillos, tamén inclúe o consumo polos pais de fetos mortos e abortados e ovos infértiles ou aínda en incubación. Exemplos en vertebrados son os porcos, nos que os ataques da nai ás crías supoñen unha porcentaxe considerable das mortes de bácoros (que despois ás veces come), os gatos,[13] e o demo de Tasmania, que come os neonatos que non conseguen chegar a algunha das catro tetas do animal.
O canibalismo filial é especialmente común en peixes teleósteos, e dáse en polo menos dezasete familias.[14] Dentro deste diverso grupo de peixes, propuxéronse moitas e variadas explicacións do posible valor adaptativo do canibalismo filial. Unha destas é a hipótese baseada na enerxía, que suxire que os peixes comen os seus descendentes cando teñen pouca enerxía como un investimento para o seu éxito reprodutivo futuro.[12] Isto foi apoiado por probas experimentais que mostraron que os machos das especies Gasterosteus aculeatus (espiñentos),[12][15][16] Etheostoma olmstedi[17] e Aidablennius sphynx[18] comen ou absorben os seus propios ovos para manter as súas condicións físicas.
Outra hipótese sobre o valor adaptativo do canibalismo filial en teleósteos é que incrementa a supervivencia dos ovos dependente de densidade. Noutras palabras, o canibalismo filial simplemente incrementa o éxito reprodutivo global ao axudar que os outros ovos que quedan cheguen á madurez ao diminuír a súa cantidade. Posibles explicacións disto son o incremento da dispoñibilidade de oxíxeno para o resto dos ovos,[19] os efectos negativos da acumulación de residuos dos embrións,[20] e a predación.[20]
Nalgunhas especies de avespas eusociais, como Polistes chinensis, a femia reprodutora mata e dá de comer as larvas máis novas ás súas crías máis vellas. Isto ocorre cando hai escaseza de comida para segurarse que a primeira xeración de obreiras emerxa sen atraso.[21] Outras evidencias suxiren que ocasionalmente o canibalismo filial podería ser o subproduto infortunado da infidelidade en peixes. Os machos consomen niñadas, que poden incluír a súa propia descendencia, cando cren que unha certa porcentaxe da niñada contén material xenético que non é o seu.[15][22]
Antes sospeitábase que os dinosauros Coelophysis practicaban esta forma de canibalismo, pero isto considérase agora incorrecto, aínda que Deinonychus pode que si o fixese. Os restos esqueléticos de subadultos con partes desaparecidas sospéitase que foron comidos por outros Deinonychus adultos.
Infanticidio
Un concepto relacionado co canibalismo é o infanticidio. O infanticidio consiste en que un animal adulto mate a outro non adulto da mesma especie. O infanticido está ás veces acompañado de canibalismo, pero non sempre. Un exemplo son os leóns, nos que o macho que conquista ao territorio a outro macho dominante anterior adoita matar todas as crías existentes do macho anterior; isto fai que as leoas entren en celo rapidamente e el poida enxendrar as súas propias crías. Este é un bo exemplo de canibalismo nun contexto xenético.
O canibalismo intrauterino é un comportamento que presentan algunhas especies carnívoras, nas cales se forman moitos embrións, pero só nacen un ou dous. Os maiores e máis fortes comen os outros menos desenvolvidos como unha fonte de nutrientes en estado embrionario.
Na adelfofaxia ou embriofaxia, o feto come os embrións dos seus irmáns, mentres que a oofaxia consiste simplemente en alimentarse de ovos.[23][24]
A adelfofaxia ocorre nalgúns gasterópodos mariños (caliptreidos, murícidos, vermétidos e buccínidos) e nalgúns anélidos mariños (Boccardia proboscidia en Spionidae).[25]
Sábese que hai caniblismo intrauterino en tiburóns lamniformes[26] como o Carcharias taurus, e na píntega Salamandra salamandra,[27] e tamén nalgúns peixes teleósteos.[24] As quimeras fósiles Delphyodontos dacriformes do Carbonífero sospéitase que practicaban o canibalismo intrauterino, debido aos afiados entes dos xuvenís neonatos (ou posiblemente abortados), e a presenza de materia fecal nos intestinos dos xuvenís.[28]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
