Alfabeto fenicio

O alfabeto fenicio é un antigo alfabeto de tipo abjad utilizado polos fenicios para notar a súa lingua.^[2] Foi adaptado por outros pobos do Mediterráneo e deu orixe principalmente a:

• o alfabeto grego, do que á súa vez xurdiron:
  • o alfabeto etrusco, que deu o alfabeto latino,
  • o alfabeto cirílico,
  • o alfabeto gótico,
  • o alfabeto copto;
  • varios alfabetos anatolios como o cario, o lidio, o licio, o panfilio, o frixio e o sidético.
• o alfabeto arameo, do que xurdiron:
  • o alfabeto hebreo,
  • o alfabeto siríaco,
  • o alfabeto árabe.

Alfabeto fenicio
Tipo	Abjad
Linguas	Fenicio
Período de uso	c. -1200 e -150
Sistemas	Xeróglifo exipcio[1] Alfabeto protosinaítico Alfabeto fenicio
Sistemas derivados	Alfabeto paleohebreo Alfabeto arameo Alfabeto grego
Código ISO 15924	Phnx
Unicode	U+10900...U+1091F

Historia do alfabeto
Idade de Bronce Medio ss –XIX - -XV Protocananeo s. –XIV. Ugarítico s. –XIII. Fenicio s. –XI. Samaritano s. –VI. Arameo s. –IX. Brāhmī s. –VI. Hebreo s. –III. Siríaco s. –II. Avéstico s. -III. Árabe s. IV. Grego s. –VIII. Itálico antigo s. –VIII. Latino s. –VII. umbro s. -VI osco s. -V falisco s. -V alf. alpinos s. -III Rúnico s. II. Copto s. I. Gótico s. IV. Armenio 405. Glagolítico 862. Cirílico s. X. Ibérico s. –III. Celtibérico s. –II. Surarábico s. –IX. Ge'ez ss. III-IV.
Meroítico s. –III.
Xenealoxía completa

Historia

É probable que o alfabeto fenicio xurdira a partir dun modelo chamado alfabeto lineal e se utilizara para notar idiomas proto-cananeos, que proviría de simplificacións dos xeroglíficos exipcios. As inscricións máis antigas datan probablemente do século XIII antes da nosa era pero aínda son consideradas como lineais. No século IX, o alfabeto está completamente establecido (o que permite postular como data de separación o 1050 antes da nosa era, entre o modelo lineal e o modelo fenicio).

O alfabeto fenicio segue a orde levantina, que ha transmitir a todos os seus descendentes.

Lista dos grafemas

Trazado
Nome	ʾālef	bēt	gīmel	dālet	hē	wāw	zayin	ḥēt	ṭēt	yōd	kaf
Transliteración	ʾ	b	g	d	h	w	z	ḥ	ṭ	y	k
Valor	/ʔ/	/b/	/g/	/d/	/h/	/w/	/z/	/ħ/	/tˀ/	/j/	/k/
Trazado
Nome	lāmed	mēm	nūn	sāmek	ʿayin	pē	ṣādē	qōf	rēš	šīn	tāw
Transliteración	l	m	n	s	ʿ	p	ṣ	q	r	š	t
Valor	/l/	/m/	/n/	/s/	/ʕ/	/p/	/sˀ/	/s/	/r/	/ʃ/	/t/

Non coñecemos directamente o nome das letras fenicias. Escolléronse aquí os posibles valores, restituídos a partir do hebreo. A transliteración segue as convencións habituais para as linguas semíticas. Os valores fonolóxicos exprésanse en API. As « enfáticas » das linguas semíticas son interpretadas como antigas exectivas.

Notas

1. Himelfarb, Elizabeth J. "First Alphabet Found in Egypt", Archaeology 53, Issue 1 (Jan./Feb. 2000): 21.
2. "Fenícios". Só História (en portugués). Consultado o 11 de febreiro de 2017.

Véxase tamén

Outros artigos

• Fenicios
• Lingua fenicia
• Alfabeto grego
• Alfabeto

Bibliografía

• The World's Writing Systems, baixo a dirección de Peter T. Daniels e William Bright, Oxford University Press, Oxford, 1996 ;
• John Healey, « The Early Alphabet », en Reading the Past, obra colectiva, British Museum Press, 1990 ;
• André Martinet, « Palatalisation de “g” en arabe », en Évolution des langues et reconstruction, Presses universitaires de France, collection « Sup », section « Le linguiste », París, 1975.