5 de xaneiro

Acontecementos

1387 - Xoán I é nomeado rei da Coroa de Aragón trala morte de seu pai Pedro IV o Ceremonioso.
1527 - en Zürich é executado Felix Manz, líder da congregación anabaptista.
1543 - Desembarca no porto de San Francisco de Campeche (México), o frade español Bartolomé de las Casas, que se fará evanxelizador, educador, historiador e defensor do indíxena.
1728 - Fundación da Universidade da Habana (Cuba).
1762 - Pedro II asume o trono do imperio Ruso o fina-la súa tía, a emperatriz Elizabeth.
1798 - Inaugúrase o cemiterio San Xoán Evanxelista de Baiamo, primeiro de Cuba e de América.
1809 - O imperio Otomán e Gran Bretaña firman o Tratado dos Dardanelos.
1813 - O Tribunal da Inquisición é suprimido polas Cortes de Cádiz.
1814 - A Rexencia do Reino é trasladada dende Cádiz a Madrid.
1835 - Editase a primeira revista gráfica, O artista.
1855 - Inauguración do primeiro ferrocarril en Panamá, de 75 quilómetros de percorrido.
1895 - Caso Dreyfus: o oficial francés de orixe xudía Alfred Dreyfus perde a súa patente oficial e é sentenciado a prisión perpetua na Illa do Diaño, Güiana Francesa.
1896 - O Wiener Presse publica un descubrimento de Wilhelm Roentgen, unha radiación que logo se chamaría Raios X.
1900 - Estréase en Roma a ópera Tosca de Giacomo Puccini.
1900 - O líder unionista John Edward Redmond chama aos irlandeses a rebelarse contra o Reino Unido.
1905 - Charles Perrine anuncia o descubrimento de Elara, o 7º satélite de Xúpiter.
1914 - Ford anuncia un salario de 5 dólares por xornada de 8 horas diarias na súa fábrica de automóbiles.
1916 - Antón Villar Ponte comeza dende La Voz de Galicia a campaña para a creación dunha Liga de Amigos do Idioma Galego, orixe das Irmandades da Fala
1917 - Islandia obtén de Dinamarca unha limitada autonomía administrativa.
1919 - Fúndase o Partido Nacional Socialista Alemán (NSDAP). Partido ao que pertenceu Adolf Hitler co carné número 7.
1920 - Por orde gobernamental son clausurados en España os sindicatos obreiros e o xornal Solidaridad Obrera, tralo atentado contra o presidente da patronal.
1930 - O Goberno soviético anuncia a creación de cooperativas agrícolas de produción, chamadas koljós.
1933 - Comenzan os traballos de construción do Golden Gate (San Francisco, EUA).
1940 - Estréase en Barcelona a película La tonta del bote, baseada na obra de Pilar Millán Astray.
1940 - Realízase a primeira demostración da radio FM.
1941 - Remátanse as obras do túnel de Viella, que comunica o Val de Arán co resto de España.
1950 - Gran Bretaña rompe as súas relacións diplomáticas coa China nacionalista e, o día seguinte, recoñece o réxime de Mao Zedong.
1953 - Primeira representación da obra de teatro de Samuel Beckett Á espera de Godot.
1955 - O ministro francés do Interior, François Mitterrand, propón que Alxeria se integre en Francia.
1959 - Alasca, despois da admisión solicitada hai 2 días, convertese no 49 estado da Unión norteamericana.
1961 - Cuba expón no consello de Seguridade da ONU o seu temor de que os Estados Unidos prepare a invasión da illa.
1961 - Publícase Memorias dun neno labrego pola editorial Follas Novas fundada por Xosé Neira Vilas e Anisia Miranda na Arxentina.
1969 - A Unión Soviética lanza unha sonda espacial a Venus.
1975 - Cantarero del Castillo constitúe Reforma Social Española, primeira asociación política autorizada.
1977 - Suprímese en España o Tribunal de Orde Pública, e crease a Audiencia Nacional, ademais de deroga-lo Decreto-Lei sobor terrorismo.
1978 - Entra en vigor a preautonomía do País Vasco.
1985 - Nacen nun hospital de París os primeiros trixemelgos europeos concibidos por medio da fecundación in vitro.
2000 - O Goberno de Aragón confirma a morte, dentro do Parque Nacional de Ordesa e Monte Perdido, do derradeiro exemplar de bucardo.

Nacementos

891 - Abderramán III, califa de Al-Ándalus que gobernou Córdoba.
1548 - Francisco Suárez, "Dr. Eximio", teólogo español.
1589 - Manuel de Villegas, escritor español.
1592 - Shah Jahan Mughal, emperador hindú.
1596 - Henry Lawes, compositor.
1713 - Jorge Juan y Santacilia, matemático e físico español.
1723 - Nicole-Reine Lepaute, astrónoma francesa. (f.1788)
1744 - Gaspar Melchor de Jovellanos, político e escritor español.
1838 - Camille Jordan, matemático francés.
1846 - Rudolf Eucken, filósofo alemán, Premio Nobel de Literatura no 1908.
1855 - King Camp Gillette, inventor da folla de afeitar.
1858 - Telesforo Ojea Somoza, xurista, xornalista e político galego (m. 1890).
1866 - Ramón Casas, pintor español.
1876 - Konrad Adenauer, chanceler e estadista alemán.
1881 - Pablo Gargallo, escultor español.
1895 - Enrique Policastro, pintor arxentino.
1900 - Yves Tanguy, pintor surrealista francés.
1902 - Maruxa Mallo, pintora galega.
1906 - Kathleen Kenyon, arqueóloga británica.
1909 - Luisa Mercedes Levinson, novelista e dramaturga arxentina.
1911 - Jean Pierre Salomons (J.P. Aumont), actor francés.
1914 - Antonio Matilla Tascón, historiador español.
1921 - Jean de Nassau, Gran Duque de Luxemburgo.
1921 - Friedrich Dürrenmatt, escritor suízo.
1926 - Maria Schell, actriz austríaca.
1928
- Sultan bin Abdul Aziz, príncipe de Arabia Saudita (m. 2011).
- Walter Mondale, 42do vicepresidente estadounidense (m. 2021).
1932 - Umberto Eco, semiólogo, mestre e escritor italiano.
1938 - Xoán Carlos I, rei de España.
1943 - Terenci Moix, escritor español.
1946 - Diane Keaton, actriz estadounidense.
1948 - Teófila Martínez, política española, alcaldesa de Cádiz.
1950 - Chris Setin, músico escocés.
1952 - Purificación Mayobre, filósofa, escritora e feminista galega.
1953 - Xosé Ramón Pousa, xornalista e escritor galego.
1958 - Alberto Muñoz Terol, biólogo español.
1961 - Isabel Gemio, presentadora española de radio e televisión.
1964 - Gran Young, músico canadense.
1969 - Marilyn Manson, cantante estadounidense.
1976 - Diego Tristán, futbolista español.
1986 - Ana María Pérez Cerviño, escritora e ilustradora galega.

Mortes

900 - Xoán IX, Papa.
1066 - Eduardo, o Confesor, rei de Inglaterra.
1586 - Rodrigo de Benavides, militar español, participou na Batalla de Lepanto.
1589 - Catarina de Medici, raíña de Francia.
1692 - Fernando de Valenzuela, político español.
1713 - Jorge Juan y Santacilla, científico levantino de sona internacional no século XVIII, cualificado na Europa da súa época como o sabio español ^[1] (m. 1773)
1857 - Gregorio Aráoz de Lamadrid, militar arxentino.
- José Luis de Bustamante, escritor uruguaio.
1860 - San Xoán Nepomuceno, relixioso checoslovaco.
1903 - Práxedes Mateo Sagasta, presidente do Goberno español.
1922 - Ernest Shackleton, explorador británico.
1933 – Calvin Coolidge, 33er Presidente estadounidense (n. 1872).
1936 - Ramón María del Valle-Inclán, escritor galego.
1960 - Quico Sabaté, guerrilleiro antifranquista catalán (n. 1915)
1970 - Max Born, físico alemán de orixe polaca, Premio Nobel en 1954.
1974 - José Suárez, foi un fotógrafo galego.
1979 - Charles Mingus, músico.
1985 - Matilde Urrutia, muller de Pablo Neruda.
1990 - Arthur Kennedy, actor estadounidense.
1991 - Vasko Popa, poeta iugoslavo.
1993 - Juan Benet, escritor español.
1997 - André Franquin, autor de historietas belga.
1998 - Sonny Bono, músico e político estadounidense.
2001 - Elizabeth Anscombe, filósofa e teóloga británica (n. 1919)
2012 - Isaac Díaz Pardo, artista e intelectual galego.

Acontecementos

Nacementos

Mortes

Festas e celebracións

Santoral

Outros

Notas

Wikiwand - on