![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Central_Kurdish_branch.png/640px-Central_Kurdish_branch.png&w=640&q=50)
سورانی
یکی از گویش های زبان کردی / From Wikipedia, the free encyclopedia
سورانی (سۆرانی، Soranî) یا کردی میانی (کوردیی ناوهندی) یکی از گویشهای زبان کردی است.[1]
سورانی در بخش میانی مناطق کردنشین ایران و همچنین در کردستان عراق صحبت میشود. شهرهای اصلی گویشوران سورانی عبارتند از بوکان، سقز، پیرانشهر، بانه، اُشنَویه، سردشت،در ایران، و سلیمانیه، اربیل، کرکوک، حلبجه، سوران، رانیه، کویسنجق در عراق.
اتنولوگ شمار گویشوران سورانی را در سال ۲۰۰۴ میلادی جمعاً ۳٬۰۱۲٬۰۰۰ نفر برآورد میکند.[2]
لهجههای سورانی شامل: سقزی و مکریانی است.
جمعیت گویشوران سورانی عراق ۲٫۸ میلیون نفر (۱۰٫۶ درصد جمعیت عراق) و جمعیت گویشوران بادینی (کرمانجی) عراق ۲٫۲ میلیون نفر (۸٫۴ درصد جمعیت عراق) است.[3]
در عراق، لهجهٔ سلیمانی از گویش سورانی (که در سلیمانیه متداول بود) در زمان سلطهٔ انگلیسها (۱۹۳۲–۱۹۱۸) و در ایران لهجهٔ مکری در دورهٔ فعالیت حزب دموکرات کردستان (۴۶–۱۹۴۰) بهعنوان معیار سورانی برگزیده شد. پیش از آن در سدههای ۱۷ و ۱۸ میلادی زبان اورامانی بهعنوان زبان نوشتار کردی بهکار رفتهبود.[4]
گفته شدهاست که کردی از زبان مادها منشعب شدهاست، اما از زبان مادی تنها چند واژه باقی ماندهاست و نمیتوان براساس آن چنین قضاوتی کرد.[5]
در میان سورانینویسان پافشاری بر دوری گزیدن از واژههای عربی، فارسی و ترکی که کردی تحت سلطهٔ این سه زبان قرار داشته نمایان است و اما این سختگیری و سرهگرایی سورانی نسبت به واژههای اروپایی وجود ندارد.[6]
سورانی اصطلاح رایج این گویش در بین مردم است، و برخی از زبان شناسان از عبارتهای «کردی میانی یا کردی مرکزی» و «کرمانجی میانی»[7] (به کردی: کوردیی ناوهندی، Kurdîya Nawendî) استفاده میکنند.[8]